علائم و تشخیص نارسایی مزمن کلیه

نارسایی مزمن کلیه یک فرایند تدریجی است که طی آن کلیه‌ها عملکرد مناسب خود را از دست می‌دهند. حتماً می‌دانید که کلیه‌ها چه اعضای مهمی از بدن هستند و چه مسئولیت بزرگی در فیلتر کردن خون و دفع ضایعات از طریق ادرار دارند. خوب است بدانید کلیه‌ها در عملکرد هورمون‌ها، الکترولیت‌ها و متابولیسم نیز نقش دارند. از این رو، وقتی بیماری نارسایی کلیه، پیشرفت کرده و این عضو حساس، کارایی خود را از دست می‌دهد، در صورتی که اقدام درمانی به موقع صورت نگیرد، زندگی و سلامت فرد به طور جدی به خطر می‌افتد.
بیماری نارسایی کلیه در ابتدا به سختی تشخیص داده می‌شود و کار پیچیده‌ای است. زیرا این عارضه معمولاً بی‌علامت است. در این مطلب نشانه‌هایی را به شما می‌گوییم که در نارسایی کلیوی ممکن است ظاهر شوند و اینکه یک پزشک چگونه نارسایی مزمن کلیه را تشخیص می‌دهد.

علائم نارسایی مزمن کلیه

نارسایی مزمن کلیه از خیلی از راه‌ها می‌تواند خودش را نشان دهد، به این دلیل که همانطور که گفتیم عملکردهای زیادی در بدن دارد. آنورکسیا یا بی‌اشتهایی عصبی و بعد از آن تهوع و استفراغ، جزو شایع‌ترین علامت‌های نارسایی مزمن کلیه هستند. این علائم به دلیل افزایش اوره در خون بروز می‌کنند. متاسفانه، این حالت‌ها حتی بعد از درمان نیز می‌توانند ادامه پیدا کرده و ریسک سوء تغذیه را افزایش دهند.
افزایش فشارخون، خستگی و مشکل در خوابیدن نیز از دیگر علائم نارسایی مزمن کلیه هستند. وقتی کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، احتباس آب در بدن روی می‌دهد و سبب تنگی نفس، تورم پاها و درد در قفسه سینه خواهد شد.

به هم خوردن تعادل الکترولیت‌ها
به هم خوردن تعادل الکترولیت‌ها در بدن معمولاً زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها در حال حاضر نسبتاً آسیب دیده‌اند. الکترولیت‌هایی که اغلب تحت تأثیر قرار می‌گیرند، سدیم، بی‌کربنات سدیم و پتاسیم هستند. پتاسیم در خون بالا می‌رود و منجر به اختلالاتی در ریتم قلب می‌شود. بی‌کربنات سدیم برای تنظیم سطح اسیدیته‌ی داخلی بدن ضروری است. اسیدوز متابولیک زمانی روی می‌دهد که نارسایی مزمن کلیه، گسترش پیدا کرده است.

علائم قلبی و عروقی نارسایی مزمن کلیه
نارسایی کلیه دارای ریسک‌فاکتورهای مشابهی با بیماری‌های قلبی و عروقی است: افزایش سن، سیگار کشیدن و دیس‌لیپیدمی. سطح بالای اوره در خون موجب تسریع فرایند تصلب شرایین می‌شود. یعنی تشکیل پلاک‌های کلسترول در رگ‌های خونی مانع این می‌شود که خون کافی در رگ جریان داشته باشد. بنابراین احتمال بیماری ایسکمی قلب و نارسایی قلبی و دیگر مشکلات افزایش پیدا می‌کند.

ناهنجاری‌های هماتولوژیکی
آنمی یکی از علائم اولیه‌ی ناهنجاری هماتولوژیکی است. در واقع، این اختلال، با پیشرفت نارسایی مزمن کلیه، تشدید می‌شود. ناهنجاری هماتولوژیکی توسط کمبود اریتروپوئیتین ایجاد می‌شود که ماده‌ای سنتز شده در کلیه‌هاست که تشکیل گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد.

اختلالات استخوانی عضلانی به دلیل نارسایی مزمن کلیه
اوستئودیستروفی کلیوی به همه‌ی علائم استخوانی به عنوان عارضه‌ی ثانویه‌ی بیماری کلیوی گفته می‌شود. دفرمه شدن برخی از استخوان‌ها، مثلاً انگشتان دست و افزایش احتمال شکستگی استخوان، در این حالت شایع‌اند. ضمناً، درد بافت استخوان در بیشتر بیمارانی که این عارضه را دارند دیده می‌شود.

تغییرات هورمونی
نارسایی مزمن کلیه سبب تغییراتی در هورمون‌های جنسی هم در زنان و هم در مردان می‌شود. زنان معمولاً دچار تغییراتی در سیکل قاعدگی خود می‌شوند و مردان نیز ممکن است دچار اختلال نعوظ و کاهش تعداد اسپرم شوند.

مشکلات پوستی
نارسایی مزمن کلیه منجر به تغییراتی در پوست نیز می‌شود. در واقع، این علائم در نتیجه‌ی درمان همودیالیز بروز می‌کنند. مثلاً ممکن است خارش پوست، خشکی پوست و تغییراتی در مو ظاهر شود. آنمی یا کم‌خونی نیز سبب رنگ‌پریدگی پوست خواهد شد.

تشخیص نارسایی مزمن کلیه

علائم نارسایی کلیه زمانی بروز می‌کنند که این بیماری پیشرفت کرده است. بنابراین مهم است که یک سری آزمایشات برای تشخیص علائم اولیه‌ی نارسایی کلیه صورت بگیرد. پزشک پیش از هر چیز یک آزمایش خون از شما می‌گیرد تا سطح کراتین و اوره خون‌تان مشخص شود. زیرا این دو شاخص، نشان‌دهنده‌ی عملکرد کلیه‌اند.
تست‌های تصویری مانند سونوگرافی یا ام آر آی نیز می‌توانند به تکمیل تشخیص پزشک کمک کنند. در شرایط نارسایی کلیه، معمولاً سایز کلیه‌ها کاهش می‌یابد و همچنین از مقدار ادرار تولید شده نیز کاسته خواهد شد. پزشک می‌تواند بواسطه‌ی تست‌های تصویری، این اطلاعات را ثبت نماید.

یک بیماری پیچیده

نارسایی مزمن کلیه یک بیماری پیچیده است که باید هر چه زودتر و موثرتر تحت درمان قرار بگیرد. معمولاً همودیالیز، یکی از گزینه‌های درمانی پیش روست اما باید یادتان باشد که این شیوه‌ی درمانی بر خیلی از جنبه‌های بدن اثر می‌گذارد.
سیگار کشیدن، ریسک ِ قرار گرفتن در معرض نارسایی کلیه و البته بیماری قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد. به همین دلیل خیلی مهم است که اگر سیگاری هستید، این عادت ناسالم را زودتر ترک کنید.
در روند درمان نارسایی کلیه شما باید به دستورات پزشک متخصص‌تان عمل کرده و تمام مراقبت‌های لازم را به عمل آورید. زیرا کیفیت زندگی شما بستگی به این شاخص‌ها و تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی‌تان دارد.

---