تبیان، دستیار زندگی

حالت مومنان در هنگام مرگ چگونه است؟ (پیام های آسمان هفتم)

مرگ پایان زندگی انسان در دنیا است و با این واقعه انسان از یک عالمی به عالم دیگر منتقل می شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مرگ
یکی از سوالات درس پیام های آسمانی این است که حالت مومنان در هنگام مرگ چگونه است؟ در ادامه درباره این موضوع مباحثی را بیان می کنیم:

زندگی دنیوی انسان ، تلاشها، مسئولیتها و آرزوی های انسان در این دنیا با مرگ پایان می باید. پیامبر گرامی اسلام (ص)، زندگی دنیا را خواب و مرگ را بیداری نامیده است. یعنی مرگ دریچه ‏ای است برای خروج از عالم خیال و ورود به جهان حقیقت و واقعیّت.

 در مفهوم قرآنی ، مرگ به معنای انتقال از مقامی به مقام دیگر است. یعنی انسان با مرگ چیزی را از دست نمی دهد و اگر هم از دست دهد نسبت به آنچیزی که بعد از مرگ به دست می آورد، چیز باارزشی را از دست نداده است.

 انسانها به دو گروه مومنان و کافران تقسیم می شوند.مرگ برای مومنان شادی بخش و مبارک است و برای کافران برعکس اتفاقی ناخوشایند و نامبارک است، چون دنیا برای مؤمن مانند زندان و مرگ برای او در حکم رهایی از زندان است ولی همین دنیا برای کافر به مثابه بهشت است و در واقع مرگ او را از بهشتش جدا می کند.


اتفاقات لحظه ی مرگ


زمانی که انسان می میرد روح او کاملا از بدنش جدا می شود و در این لحظه اتفاقاتی برای او می افتد و در هنگام مرگ با دیدن بعضی چیزها به پایان عمر خود پی می برد.

در لحظه مرگ برخی از واقعیت ها که در زمان حیات، بر انسان پوشیده است ، بر او آشکار می ‏شود؛ زیرا در آن زمان که آدمی از مرز دنیا می گذرد، فرشته مرگ را می بیند و در آستانه جهان غیب قرار می گیرد.

 زمانی که مرگ انسان فرا می رسد، رابطه او با اطرافیان و اطرافیان با او قطع می شود. نه انسان در لحظه مرگ می تواند آنچه را که می بیند به اطرافیانش بگوید و آنها را توضیح دهد و نه اطرافیان می توانند از مشاهدات و اطلاعات شخص پی ببرند و ببینند که چه حالی دارد. در حقیقت برخی از واقعیت ها در زمان حیات، بر انسان پوشیده است و لحظه مرگ، بر او آشکار می ‏شود.

 در مقابل مومنان گروه کافران قرار دارند که همه تلاش خود را در این دنیا کردند تا به خواسته های دنیوی خود برسند و این دنیای خود را آباد کردند. آنها چیزی برای آخرت خود و دنیای دیگر خود ندارند و با دستی خالی وارد عالم دیگر می‌شوند، در حالی‌که خدای خود را نسبت به خود، خشمناک ساخته‌اند.


 همانطور که گفتیم انسانها به دو گروه مومن و کافر تقسیم می شوند و در لحظه ی مرگ آن چیزی را که مومن می بیند با آن چیزی که کافر می بند، فرق دارد. در حقیقت مشاهدات اهل ایمان و کفر در لحظه مرگ به اعمال آن ها بستگی دارد؛ اهل ایمان و عمل صالح از کرامات حق تعالی بهره مند می شوند و مناظر مطبوع و دلپذیر را می بینند ولی اهل کفر و نفاق به اندازه حظّ و بهره خود و آنچه در دار دنیا کسب نموده اند، آثار غضب و قهر الهی را مشاهده می کنند.

چون مؤمن، به عالم آخرت ایمان دارد، کارهای  خود را برای رسیدن به خوشبختی آن عالم، جهت‌دهی می‌کند، به همین خاطر با فرا رسیدن مرگ و بعد از خروج از عالم دنیا، رحمت و نعمت‌های الهی نصیب او می‌شود.

 همه اتفاقاتی که در لحظه ی مرگ برای مومن می افتد، شیرین و لذت‌بخش خواهد بود. ملاقات با فرشته مرگ (عزرائیل)، پیامبر اکرم(ص)، امیرالمؤمنین(ع) و دیگر معصومان و فرشتگان، برای او سرشار از لذت است؛ زیرا آنها او را به رحمت و نعمت دائمی الهی بشارت داده و نسبت به او بسیار مهربانند. هر چند که ممکن است مؤمن با مرگی دردناک از دنیا برود، ولی این نوع مرگ، باعث می شود که گناهان او بخشیده شود.

در مقابل مومنان گروه کافران قرار دارند که همه تلاش خود را در این دنیا کردند تا به خواسته های دنیوی خود برسند و این دنیای خود را آباد کردند. آنها چیزی برای آخرت خود و دنیای دیگر خود ندارند و با دستی خالی وارد عالم دیگر می‌شوند، در حالی‌که خدای خود را نسبت به خود، خشمناک ساخته‌اند.

 او که هیچ‌‌کاری برای جلب رحمت الهی به سوی خود انجام نداده، وقایعی که در هنگام مرگ و بعد از آن برایش واقع می‌شود، همه جلوه غضب و خشم الهی خواهد بود. فرشتگان الهی با قهر و غضب به سراغ او می آیند و جانش را به شدّت می‌گیرند و او را به جایی دردناک منتقل می‌کنند.

انسان ها در هنگام مرگ بعضی چیزها مثل شیطان و فرشتگان برایش متمثل می شود. محتضر در لحظه ای که ملک الموت و جهان ناآشنای پس از مرگ می بیند ، متوجه می شود که زندگی دنیایش پایان یافته و در این موقع، بسیار نگران و مضطرب می شود و فشار روحی زیادی بر او وارد می شود. انسان نیکوکار فرشتگان قبض روح را به شکل خوب و همراه با بشارت، سلام و تحیت مشاهده می کند اما اگر کافر، ظالم و ستمکار باشد، فرشتگان را بیم دهنده و با چهره های ترسناک می بیند.

 برای انسانی که مومن بوده  و در این دنیا به فکر آخرت خود و جمع آوری توشه ای برای خود بوده، در هنگام مرگ ملک الموت، برای گرفتن جانش نزد او می‌آید، به او دلداری می دهد و می‌گوید: «من از پدر مهربان هم نسبت به تو مهربان‌تر و دلسوزترم. چشم‌هایت را باز کن و ببین. وقتی او چشم‌هایش را باز می‌کند، می‌بیند که پیامبر و امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین و حضرت فاطمه زهرا(ع) نزد او آمده‌اند. او با دیدنشان خوشحال می‌شود. از جانب عرش، ندایی مؤمن را خطاب قرار می دهد و می‌گوید: ای نفس مطمئن به محمد(ص) و آلش! به نزد پروردگارت برگرد که هم تو از او خوشنودی هم او از تو خوشنود است. به جمع بندگانم بپیوند و وارد بهشتم شو.

 وسوسه ی شیطان

وقتی انسان در حال احتضار قرار می‌ گیرد، شیطان با فرزندان و یاران خود بر بالین او حاضر می‌ شوند و تلاش می ‌كنند تا با حیله‌ های مختلف «ایمان» او را بگیرند و آن را از چنگش بیرون آورند و این سخت ‌ترین حالت برای هر محتضری است.

امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: هیچ انسانی نیست، مگر اینكه در هنگام مرگ شیطان، یكی از مأمورین خود را نزد او حاضر می ‌كند تا وی را وسوسه كند و در دینش به شك اندازد و او را به كفر بكشاند. این وسوسه ادامه دارد تا اینكه روح از بدن او خارج شود؛ اگر محتضر از مؤمنان حقیقی باشد، شیطان نمی ‌تواند بر او غالب شود و دین و ایمانش را بگیرد. پس هرگاه یكی از شما بر بالین شخصی از كسان خود رفتید كه مرگش فرا رسیده است، شهادتش را به او تلقین كنید تا شیطان به او دست نیابد.
آیه قرآن


مال ، اولاد ، اعمال

یکی از چیزهایی که لحظه مرگ برای انسان مجسم می شود، مال ، اولاد و اعمال اوست. در سخنی از امام علی (ع) آمده است که هنگامی که انسان متوجه مال خود می شود ومی گوید:(ای مال)! به خدا سوگند من بر (جمع) تو حریص و (بر انفاق تو) بخیل بودم (شب و روز خود را برای تحصیل و به دست آوردن تو صرف کردم و چیزی از تو را از خود جدا نمی کردم)، پس چه سود و بهره ای از تو برای من است؟ مال (در جواب) می گوید:کفن خود را از من برگیر (یعنی استفاده تو از من در این حال فقط کفنی بیش نیست).

سپس متوجه فرزندان خود می شود و می گوید:به خدا سوگند! من برای شما پدری مهربان و حامی و نگهدرانده شما بودم، پس (در این حال) چه نفع و فایده ای از شما برای من هست؟ می گویند ما تو را به قبر و گودالی که آرامگاه تو است، می رسانیم و در آن پنهان می سازیم.

متوجه اعمال خود می شود و می گوید:به خدا سوگند! من نسبت به (انجام) تو میل و رغبت نداشتم و تو بر من گران و سنگین بودی، پس چه نفع و فایده ای از تو برای من هست؟ می گوید:من قرین و همنشین تو هستم در قبر و روز رستاخیزت، تا زمانی که من و تو بر پروردگارت عرضه شویم.


حال کافر در هنگام مرگ

کافران سرنوشتی برعکس مومنان دارند و در واقع سرنوشت دیگری برای آنها رقم می خورد. پیامبر اکرم(ص) فرمود: وقتی فرشته مرگ برای گرفتن روح کافر نازل می‌شود، همراه خود سیخی آتشین دارد که با آن روح کافر را می‌گیرد. پس جهنم ناله می‌زند. ... این بلا برای حاکمان ظالم یا کسانی که مال یتیمی را خورده باشند یا شهادت دروغ داده باشند، حتی اگر مسلمان هم باشد، اتفاق خواهد افتاد و اختصاصی به کافر ندارد.

دیدن پیامبر (ص) و امامان معصوم در لحظه ی مرگ


 در هنگام مرگ هم مومن و هم کافر پیامبر (ص) و امامان معصوم را می بیند، اما این دیدن با هم تفاوت دارد. کافر  آنها را به حالتی می‌بیند که ناخوشایند او است و در واقع از دست او ناراحتند، اما در مقابل، مؤمن  آنها را به حالتی می‌بیند که خوش‌آیند او است و از دست او راضی هستند.

پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) کنار سر مومن می‌نشینند. سپس پیامبر(ص) به او می‌فرماید: «آنچه که پیش رو داری از آنچه که پشت سر گذاشتی بهتر است، من تو را از آنچه که می‌ترسی امان می‌دهم و آنچه را که به آن امید داشتی حالا به آن رسیدی. ای روح! به سوی رحمت و رضوان الهی برو. حضرت علی(ع) نیز همین مطالب را به او می‌فرماید.

پایمبر (ص) وامامان معصوم (ع) در موقع جان دادن انسان به این دلیل حاضر می شوند که بر كارهای او شهادت دهند و او را به فرشته مرگ معرفی كنند.

اگر محتضر از اولیاء الله و دوستان و شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) باشد، سفارش او را به ملك الموت می ‌كنند و می ‌گویند: ای گیرنده جان ها! ملاحظه حال این محتضر را بكن؛ زیرا او از دوستان و شیعیان ما می ‌باشد. ملك الموت نیز با كمال مهر و محبّت و به آسانی جان او را از بدنش بیرون می ‌آورد. بعد از مرگ در پیشانی آن مؤمن نوشته می ‌شود: این شخص از دوستان و شیعیان علی و اولادش(علیهم السلام) می ‌باشد.

اگر محتضر از منافقان و دشمنان خدا و اهل بیت(علیهم السلام) باشد به ملك الموت می‌ گویند: این شخص از دشمنان ما خانواده بود و در دنیا با ما ارتباطی نداشت. هر گونه كه صلاح می ‌دانی با او رفتار نما! فرشته مرگ نیز با شدت و سختی جان او را از بدنش بیرون می‌ كشد، و بعد از مرگ هم در پیشانی او نوشته می ‌شود: این شخص منافق یا كافر است.

 پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) کنار سر مومن می‌نشینند. سپس پیامبر(ص) به او می‌فرماید: «آنچه که پیش رو داری از آنچه که پشت سر گذاشتی بهتر است، من تو را از آنچه که می‌ترسی امان می‌دهم و آنچه را که به آن امید داشتی حالا به آن رسیدی. ای روح! به سوی رحمت و رضوان الهی برو. حضرت علی(ع) نیز همین مطالب را به او می‌فرماید.


روبرو شدن با ملک الموت

 یکی دیگر از مواردی که هم مومن و هم کافر در لحظه ی مرگ می بینند،  روبرو شدن با ملک الموت(عزرائیل) است. اما این دیدار هم به صورت یکسان نیست. کافر ملک الموت را به صورت مرد سیاهی که موهایش سیخ شده و با بویی بسیار بد و با لباس‌هایی تیره می‌بیند، در حالی‌که از دهان و بینی او آتش و دود بیرون می‌آید به گونه‌ای که حضرت ابراهیم(ع) با دیدن این حالت فرشته مرگ (که به درخواست خود ایشان این جریان اتفاق افتاد) به او گفت: اگر گناهکار فقط همین صحنه را ببیند برای جزای اعمالش کافی است.

اما مؤمن ملک الموت را به شکل جوان زیبارویی که لباس‌های زیبا پوشیده و شکل زیبایی دارد می‌بیند، در حالی‌که بویی خوش از او به مشامش می‌رسد. این منظره آن‌قدر خوش آیند مؤمن است که حضرت ابراهیم به فرشته مرگ گفت: اگر مؤمن فقط این چهره نیکوی تو را به عنوان پاداش نیکی‌هایش ببیند، برایش کافی است.

فرشتگان موكّل رزق

یکی دیگر از چیزهایی که انسان در لحظه مرگ می بیند، فرشتگان موکل رزق و روزی و آشامیدنی هاست.

در روایات آمده است که در لحظه ی مرگ سه فرشته بر بالین او حاضر می شوند و هر كدام از آنها گزارش مأموریت خود را به این شرح بیان می‌كنند: اولی سلام می کند و می‌گوید: من موكل روزی تو بودم، شرق و غرب زمین را جستجو كرده، از روزی تو لقمه‌ای پیدا نكردم كه نخورده باشی، سپس فرشته دوم می‌گوید: سلام بر تو! من موكّل مایعات و آشامیدنیهای تو، از آب و غیر آب بودم، شرق و غرب زمین را گشتم، شربت آبی از آن تو نیافتم كه نیاشامیده باشی. آن‌گاه ملك سوم درآمده، پس از سلام می‌گوید: من مأمور نفسهای تو بودم، شرق و غرب زمین را تفحّص كردم، نفسی از تو كه نكشیده باشی، پیدا نكردم.

لحظات مرگ برای هر انسانی (چه مومن و چه کافر)سخت و ناگوار است و برای کافرین در دنیا عذاب آورتر است . چنانچه در این باره امام سجاد (ع) فرموده اند: مرگ برای کافر مانند کندن لباسی است فاخر، و انتقال از منزل های مورد علاقه خود و تبدیل آن ها به چرک ترین و خشن ترین لباس ها و وحشتناکترین منزل ها و بزرگترین عذاب هاست.
این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .