چرا خداوند قرآن را نور می نامید؟

نور بودن قرآن به این دلیل است که قلب را روشن می‌کند و راه حق را به انسان می نمایانو حق را از باطل جدا می‌کند، در قیامت اهل خود را به بهشت برده و نامه عمل را سفید می‌کند.زیرا نور هم روشن است و هم روشن‌گر و به انسان کمک می‌کند تا راه خود را بیابند، قرآن نیز به انسان کمک می‌کند تا راه را از بی‌راهه تشخیص دهند، به همین دلیل قران نور نامیده می شود.

قرآن بر ابعاد و زوایای وجود انسان نورافشانی می کند در عالم هستی خداوند نور است و هر مخلوقی که با عبودیت و بندگی به سوی خدا رفته در واقع به مبدأ نور وصل شده و خود نیز نور می گردد از این رو خداوند خود را نیز نور معرفی می کند. "الله نور السماوات و الارض"

خداوند تبارک و تعالی در موارد متعددی قرآن کریم را نور نامیده است: قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِینٌ" كه مراد از نور، قرآن است.

در قرآن کریم و روایات به نور بودن قرآن اشاره شده است که به عنوان نمونه به دو مورد آن اشاره می‌کنیم.

خداوند در سورۀ نساء می‌فرماید: یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَکُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکُمْ نُوراً مُبیناً؛ اى مردم، از جانب پروردگارتان بر شما حجتى آمد و براى شما نورى آشکار نازل کرده‌‌‏ایم.

قرآن کریم هم که با زبان آشنا با فطرت انسان نازل شده است، به روشنی مقصود خود را بیان می‌کند و نیز مایه‌ی هدایت مردم است مانند چراغی که در تاریکی انسان را راهنمایی و هدایت می‌کند، انسان را به سرمنزل مقصود می‌رساند. هر کس از قرآن تبعیت کند و آیات آن را در زندگی سر لوحه‌ی خود قرار دهد، به بیراهه نمی‌رود و از راه راست منحرف نمی‌شود و به مقصد که همان سعادت و کمال انسان است می‌رسد.

در این باب خداى تعالى قرآن را نور خوانده، فرموده: "وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ" و فرموده: "فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا"، و نیز فرموده: "وَ أَنْزَلْنا إِلَیْكُمْ نُوراً مُبِیناً".

در تمام این آیات، قرآن کریم نور نامیده شده‌ زیرا ویژگی نور در این است که نه تنها خود روشن است بلکه اطراف خود را نیز روشن می نماید.

قرآن برای بیان برخی حقایق غیر مادی از مثال و تشبیه استفاده کرده، تا بدین وسیله مفاهیم عالی را به ذهن انسان نزدیک کند. یکی از این مفاهیم وجود حق تعالی است که جسم نیست، در همه جا حضور دارد، همه را می بیند و خود از دیده ها پنهان است.

قرآن کریم برای اینکه وجود حق تعالی را برای انسان توصیف کند از مفهوم نور استفاده کرده، می فرماید:
"اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض"خداوند نور آسمانها و زمین است.

در واقع برای تشبیه خداوند به انسان ها، که می تواند بهترین نمودار حق تعالی باشد همان نور است. چرا که چند ویژگی مهم در ذات حق تعالی وجود دارد که می توان آنرا در نور یافت:
خداوند هدایت گر تمامی موجودات است. نور نیز به دلیل روشنایی اش هدایت گر و روشن بخش راه است. چون به هنگام ظلمت و تاریکى، نور است که انسان را به سوى مقصد و هدف غائی هدایت مى ‏کند.. در روایتی از امام رضا علیه السلام از مساله تشبیه خداوند به نور سوال شد.

حضرت فرمود: "هاد لاهل السماوات و هاد لاهل الارض" او هدایت کننده اهل آسمانها و هدایت کننده اهل زمین است. خدا است که آسمانها و زمین و اهل آنها را به سوى هدف و مقصود اصلى راهنمائى مى‏ کند.

چرا قرآن نور است؟

در باب نام قرآن آمده است: قرآن نور مبین است ، یعنى معرفت و بصیرتى در قلوب اهل ایمان و پیروانش پدید مى آورد و شعاعى است كه از ساحت پروردگار بر دل هاى آنان مى تابد، كه همواره در مقام كسب فضیلت برآیند.(یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُم بُرْهَانٌ مِن رَبِّكُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْكُمْ نُوراً مُبِیناً. اى مردم ! یقیناً از سوى پروردگارتان براى شما برهان [ و دلیلى چون پیامبر و معجزاتش آمد؛ و نور روشنگرى مانند قرآن  به سوى شما نازل كردیم.)

(فَآمِنُوا بِاللهِ وَرَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِى أَنزَلْنَا وَاللهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ. پس به خدا و پیامبرش و نورى كه نازل كردیم، ایمان آورید و خدا به آنچه انجام مى دهید، آگاه است)

انتخاب نام نور براى قرآن

مگر نه این است كه رذایل اخلاقى، صفات ناپسند و هر گناهى دیگر، و كلیّه مکاتب ضد خدا و ضلالت و گمراهى و حاكمیت هواى نفس همه و همه تاریكى است. انسان براى حركت به سوى كمال، و مبارزه با تاریكى اگر چراغى در مسیر راه حیات خویش نداشته باشد.

چگونه مى توان از تاریكى ها به مقصد رسید و نجات یافت؟

این است كه در قرآن مجید در اول سوره ابراهیم به این نكته اشاره مى كند، كه : من آمده ام تا بشر را از ظلمت ها نجات داده و به وادى نور و حقایق الهى است رهنمون کنم: الر كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ. كتابى است كه آن را بر تو نازل كردیم تا مردم را به اجازه پروردگار خود از تاریكى و گمراهى به سوى روشنایىِ، معرفت و ایمان و در حقیقت  به سوى راه خدا بدون  شكست بیرون آورد.

قرآن نور مبین است

یعنى معرفت و بصیرتى در قلوب اهل ایمان و پیروانش پدید مى آورد، و شعاعى است كه از ساحت پروردگار بر دل هاى آنان مى تابد، كه همواره در مقام كسب فضیلت برآیند، و در مسیر زندگى فردى و اجتماعى كه با حوادث جهان آمیخته است از هر خطر ایمن بمانند.

قرآن طریق زندگى سعادتمندانه را آشكار مى سازد، و پیروانش در اثر بصیرتى كه دارند، اعمالى كه به نفع آنهاست را برگزینند، و آنچه به ضرر و زیان آنهاست را ترك كنند. زیرا چنانچه روح تعلیمات در دل هاى آنها رسوخ كند و استقرار یابد، در عقیده و افكار و رفتار آنان نیز ظهور خواهد نمود.

در حقیقت قرآن نورى است كه از جانب خدا بر انسان ها تابیده ، و چراغى است كه فروغ آن، همیشگى است  و بدون نور یافتن راه مستقیم و حق براى هیچ كس امكان پذیر نیست.

این كه خداوند نور است به چه معناست؟

برخی اسماء كه برای خداوند به كار می رود:
- تشبیه معقول به محسوس: مانند آیه شریفه "یدالله فوق ایدیهم" دست خداوند بالاترین دست هاست.منظور از دست، نماد قدرت و یا نماد عهد و پیمان است و در بسیاری از موارد به منظور پنجه دست نیست و از آنجا كه به دلیل علمی و سایر دلایل ثابت شده كه خداوند جسم ندارد و اعضا ندارد به جهت نزدیكی مفهوم به ذهن از آنچه نزد شنونده محسوس است برای بیان یک مفهوم عقلی استفاده شده است.

با توجه به آنچه گفته شد نام نور برای خدا؛ مفهوم "هستی بخشی" دارد چنان كه با روشنایی همه چیز پیدا می شود علاوه بر این كه نور حجم فیزیكی در فضا اشغال نمی كند و می تواند محدود به مكانی نباشد، بنابراین مفهوم نور می تواند از طریق تشبیه معقول به محسوس ما را در شناخت خدا كمک كند.
نور یكى از اسماى حسناى الهى است، چرا كه ظهور و روشنى هر چه در هستى است از او است، روشن است كه اسما و صفات خداوند، صرف و خالِص هر كمال وجودى است و استعمال آن واژه در مورد خدا، به نحو حقیقت است نه مجاز، اما غیر خداوند، چون ذات آنان به عرض وجود او موجود است، صفاتشان نیز همین گونه است.

بنابراین همه صفات وجودى حقیقى وخالى از نقص، منحصرا از آن خداوند سبحان است. پس وجود نور مطلق (خداوند متعال) یک اصل و ضرورت است؛ زیرا در پرتو وجود او است كه ما هستیم و در ظلّ نور است كه ما بقا و استمرار در وجود داریم.

نور در قرآن بارها به كار رفته و مصادیق گوناگونى براى آن بیان شده است:

- خداوند خود نور است.

- كلام خداوند (وحى) نور است.

- او خالق نور ظاهرى و غیبى است.

- خداوند متعال خود، كامل كننده نورش مى باشد.

- او با نور خویش هر كه را بخواهد، هدایت مى كند.

- او است كه مؤمنان را از ظلمات خارج كرده و به عالم نور وارد مى گرداند.

- قرآن نور و ظلمت را با هم برابر نمى داند و نور را برتر از ظلمت تلقى مى كند.

- اگر حضرت حق به كسى از نور خویش افاضه نفرماید، از هیچ جاى دیگر نمى تواند این نور را بگیرد.

قرآن علاوه بر آن كه نور است، هدایتگر به نور نیز هست قرآن كریم نورى است كه انسان را از ظلمات طبیعت و انیت بیرون مى برد و به سوى نور معرفت پروردگارش، هدایت مى كند.

---