راه های مقابله با فرزند سالاری

 
در گذشته سیستم خانواده ها بر اساس پدر سالاری بوده ، اما در جامعه فعلی شرایط تغییر کرده و این فرزندان هستند که برای خانواده تصمیم گیری می کنند.
محیط خانه نخستین و با دوام ترین عامل در رشد شخصیت افراد یک خانواده است.بدون تردید خانواده و چگونگی ارتباطات بین اعضاء خانواده و نحوه ارتباط والدین با فرزندان، در شکل گیری شخصیت و رشد اجتماعی، عاطفی و عقلانی فرزندان نقش و اهمیت زیادی دارد.

 دلایل فرزند سالاری

زمانی که امور کلی خانواده و نیازهای آن بر فرزندان متمرکز باشد، فرزند سالاری به وجود می آید.شاید  بتوان گفت که دلیل  این اتفاق این  است که برخی نیازهای مادر یا پدری که درخانواده ی مادر سالارانه یا پدرسالارانه بزرگ می شوند، سرکوب شده و برای اینکه فرزندان آنها تجربه مشابه شان را نداشته باشند فرزندسالاری در سیستم خانواده به وجود می آید. در واقع این پدر و مادر ها احساس می کنند آن شیوه رفتاری را نباید در خصوص فرزندان خود داشته باشند و به نوعی تلاش می کنند فضای لازم را برای تحقق خواسته های آنان آماده کنند.
یکی دیگر از دلایل فرزند سالاری ، ضعف و ناهماهنگی در مدیریت والدین است. والدینی که همدیگر را قبول ندارند و رفتارهای یکدیگر را زیر سوال می برند، باعث می شوند زمینه ای را برای فرزندان در خانواده ایجاد کنند تا آنها حکم فرمایی کنند.
 برخی از والدین تلاش می کنند که توقعات و نیاز های فرزندانشان را مقدم بر همه امور خانواده قرار دهند، در این خانواده ها بعد از گذشت مدتی فرزند خود را مرکز همه امور می داند و به این ترتیب خواسته های خود  را اولویت خانواده تلقی می کند و خانواده هم سعی می کند با وجود همه مشکلات ، آن ها را برآورده کند.
 صمیمت زیاد با فرزند هم می تواند از دلایل فرزند سالاری باشد.اگرچه خانواده باید با فرزند خود صمیمی باشد، اما نباید این صمیمیت به حدی برسد که اقتدار پدرانه یا مادرانه زیر سوال برود و کودک احترام والدین را نگه ندارد. درواقع، صمیمیت زیاد باعث از بین رفتن مرز بین آنها می شود و در این بین کودکان از والدین خود انتظارات زیادی دارند.
 وقتی والدین در امور و بحث های خانواده از کودک خود نظر خواهی می کنند و او را در این زمینه دخالت می دهند ، تا حمایت او را به سمت خود جلب کنند در واقع فرزند سالاری را به وجود آورده اند.
والدین باید در نظر داشته باشند که کودک در این محیط ها نمی تواند به خوبی رشد کند و تربیت شود،در این حالت کودک به سوی یکی از والدین گرایش پیدا می کند و در نتیجه آن انتظارات زیادی از والدین خود خواهد داشت که این مورد هم می تواند فرزند سالاری را به وجود آورد.

روش هایی برای جلوگیری از فرزند سالاری:

 فرزند سالاری احترام کودکان به والدین را کمرنگ می کند و باعث می شود اعتماد به نفس کاذب در کودک ایجاد شود. در شرایط امروزی جامعه اگر نگوییم که فرزند سالاری در خانواده وجود دارد، می توانیم به آسانی بگوییم که فرزندان نقش مهمی در اجرای امور خانواده دارند . از این رو بهتر است تا حدودی از این شیوه جلوگیری شود.

 در ادامه روش های جلوگیری از فرزند سالاری را بیان می کنیم:

برخورد جدی و قاطعانه با کودک
 یکی از راه های جلوگیری از فرزند سالاری این است که با کودکان تان جدی و قاطعانه برخورد کنید. بدون اینکه با صدای بلند با آنها صحبت کنید یا آنها را تهدید کنید و یا رفتار نامناسب با کودک خود داشته باشید، برخورد قاطعانه انجام دهید و دلیل  این رفتار قاطعانه ی خود را  با صحبت کردن برای کودک بیان کنید و از او بخواهید دیگر این کار را تکرار نکند و بعد از آن به صورت قاطع سکوت کنید. البته منظور ما عصبانی شدن و پرخاشگری نیست بلکه انجام رفتار قاطعانه در برابر اشتباهات کودکان است.

بی توجهی به رفتار های پرخاشگرانه کودک
یکی دیگر از روش های جلوگیری از فرزند سالاری این است که به رفتار های پرخاشگرانه کودک خود، بی توجهی نشان دهید . هر گاه رفتار پرخاشگرانه ای از سمت کودک سر زد، به آن بی توجهی نشان دهید تا او یاد نگیرد که با پرخاشگری می تواند به نتیجه ی دلخواه خود برسد. با روش خاموشی می توانید در کودکان تغییر رفتار ایجاد کنید.

تقویت رفتار های مثبت کودک
برای جلوگیری از فرزند سالاری ، والدین باید رفتارهای مثبت کودک را تقویت کنند. پاداش و تشویق کردن کودک باعث می شود، رفتار مثبت و پسندیده در او  زیاد شود  و این سری رفتار ها در او شکل گرفته و نهادینه شود. البته باید توجه داشت که تشویق به جا و درست باشد، نه افراطی.

 دخیل نکردن کودک در تصمیمات بزرگ زندگی
همان طور که گفتیم در زندگی امروزی فرزند ، نقش مهمی در امور خانواده دارد. اما والدین باید در نظر داشته باشند که کودکان درست و غلط را نمی توانند به درستی تشخیص دهند. از این رو نباید در تصمیمات مهم زندگی  آنها را دخالت ندهند و از آنها نظر نخواهند. بهتر است  تصمیمات بزرگ و مهم زندگی را  خودتان و همسرتان بگیرید و در این امور کودکان را طرف مشورت قرار ندهید.

 برقراری قانون برای اعضای خانواده:
یکی دیگر از راه های جلوگیری از فرزند سالاری این است که برای اعضای خانواده، قوانینی تدوین کنید. بهتر است پدر و مادر با کمک یکدیگر  برای منزل قانونی را تدوین کنند و بر اصول آن پایبند بمانند. رفتار های کودک را در خانه و در بیرون از خانه، قانون بندی کنند و به طور واضح به او بگویند که چگونه باید رفتار کند.مثلا اگر قرار باشد برای خرید به فروشگاه بروند، باید از قبل به کودک خود توضیح دهند که تا چه اندازه ای می تواند خرید کند.

در اختیار قرار ندادن همه خواسته های کودک
قرار نیست پدر و مادر به همه خواسته های کودک تن دهند و آنها را برای فرزند خود فراهم کنند.چون در نتیجه این عمل ، فرزند سالاری را به کودک خود تقدیم کرده اند.
بعضی از والدین به خاطر عقده ای نشدن کودک، هر چیزی را که  کودکشان در خواست می کند را در اولین فرصت در اختیار او قرار می دهند. در صورتی که والدین ، باید  تا سن یکسالگی به در خواست های کودک بدون چون و چرا پاسخ دهند و بعد از آن، باید صبر کردن را به کودک آموزش دهند و در اجرای درخواست کودک، وقفه بیندازید. با این راه کودک یاد می گیرد اگر درخواست معقولی دارد، برای بدست آوردن آن باید صبر و بردباری  داشته باشد.

بی توجهی به خواسته های نامعقول کودک:
 یکی دیگر از روش های جلوگیری از فرزند سالاری این است که به درخواست های نامعقول کودک پاسخ مثبت ندهید. اگر کودک شما قصد دارد که به گریه و سروصدا و یا لجبازی به خواسته اش برسد ، بهتر است که به او توجهی نکنید  تا این رفتار در او خاموش شود.

تقسیم کار در خانه:
 از راه های دیگر  برای جلوگیری از افرزند سالاری این است که در خانه والدین در کودک، حس مسئولیت پذیری را ایجاد کند. در واقع  تقسیم کار و مسئولیت پذیری در کودک، راه حل مناسبی برای مقابله با فرزند سالاری ست. سعی کنید وظایفی در حد توان کودک، بر عهده او بگذارید تا آن را انجام دهد.

 قهر کردن با کودک
متأسفانه ممکن است بعضی از  فرزندان به هیچ وجه از حرف های پدر و مادر حساب نبرند و تمام راهکارها اثری در رفتار آنها نداشته باشد. در اینصورت آخرین حربه برای مقابله با فرزند سالاری سکوت و قهر است. مدت کوتاهی با او  قهر کنید. اکثر بچه ها نسبت به قهر حساس هستند. درصورتی که سکوت و قهر نیز جواب نداد او را محروم یا تنبیه کنید. منظور از تنبیه، تنبیه جسمی نیست بلکه محرومیت کودک از وسیله خاص است.

آسیب های فرزندسالاری

اولین آسیبی که فرزندسالاری ایجاد می کند در درجه اول متوجه والدین است. هر چقدر سطح انتظارات کودک از والدین بیشتر باشد باعث می شود  فشار بیشتری روی والدین ایجاد شود و این فشارها نه تنها از لحاظ روانی بلکه از نظر جسمی نیز آثار نامطلوبی را بر جای می گذارد و این شرایط به تدریج باعث ایجاد فاصله بین کودک و والدین می شود.
 یکی دیگر از آسیب هایی که فرزند سالاری می تواند برای کودک داشته باشد،  شکل گیری اعتماد به نفس کاذب در کودک است. از آنجا که والدین تمام خواسته ها و نیازهای کودک را برآورده می کنند او به یک حس رضایت می رسد ،اما اگر او در محیطی قرار بگیرد که خواسته و نیازش در آنجا برآورده نشود 2 حالت سراغ او می آید؛ مورد اول خشم و مورد دوم ناتوانی و احساس ضعف نسبت به توانایی های خود.
همچنین فرزند سالاری علاوه بر اینکه  باعث خود شیفتگی  کودک می شود و اعتماد به نفس کاذب را در او ایجاد می کند،  از طرفی باعث ایجاد حس ناتوانی هم می شود. در واقع  کسانی که شخصیت خودشیفته و اعتماد به نفس کاذب دارند به نوعی از نبود اعتماد به نفس رنج می برند.

---