حکم خواندن سوره‌های سجده‌دار در نماز

نکته مهمی که باید در اینجا به آن اشاره نماییم این است که در نمازهای واجب خواندن سوره های سجده دار جایز نمی باشد و اگر به طور عمدی و یا سهوی یکی از این سوره‌ها توسط نمازگزار خوانده شود، تا به آیه‌ی سجده برسد باید بنابر احتیاط واجب سجده‌ی تلاوت را بجا آورده و برخیزد و اگر سوره تمام نشده آن را تمام کند و نماز را به آخر برساند سپس نماز را دوباره بخواند و اگر قبل از رسیدن به آیه‌ی سجده متوجه شد، احتیاط واجب آن است که سوره را رها کرده و سوره دیگری بخواند و نماز را تمام کند و سپس نماز را اعاده نماید.

بعضی از سوره های قرآن کریم دارای آیاتی است که سجده دارد، از این رو واجب است افرادی که قرآن را تلاوت می کنند زمانی که به این سوره ها می رسند، سجده واجب آن را به جا آورند.

همچنین اگر فردی به آیات مذکور گوش فرا دهد واجب است که سجده کند و اگر تنها آن‌ها را بشنود (به گوش او برسد بدون این که قصد شنیدن داشته باشد) اگر چه سجده واجب نیست ولی احتیاط آن است سجده نماید.

سوره‌های سجده‌دار کدامند؟

چهار آیه از چهار سوره قرآن (سوره نجم آیه 62، سوره علق آیه 19، سوره سجده "الم تنزیل" آیه 15 و سوره فصلت آیه 37) سجده واجب دارند. نکته قابل ذکر این است که آنچه موجب وجوب سجده می شود شنیدن تمام آیه است ولی اگر بخشی از آیه را هم شنید، احتیاطا سجده کند.سجده در هنگام شنیدن این آیات واجب فوری است و نباید تأخیر بیفتد و اگر احیانا تأخیر افتاد در اولین فرصت باید آن را بجا آورد.

در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد، ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است، لازم نیست مراعات کنند.

فرد جنب و حائض خواندن کلمه یا آیه ای از این سوره ها حرام است؛ چه آیه سجده‌دار باشد و یا آیات دیگر این چهار سوره.

در هنگام خواندن آیات سجده دار، پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد، اگر چه ذکر نگوید کافی است و گفتن ذکر، مستحب است و بهتر است بگوید:

لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ حَقّا حَقّا لَا إِلٰهَ الّا اللّٰهُ ایماناً وَ تَصْدِیقاً لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ عُبُودِیةً وَ رِقًّا سَجَدْتُ لَک یٰا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقًّا لَا مُسْتَنْکفاً وَ لَا مُسْتَکبِراً بَلْ أَنَا عَبْدٌ ذَلِیلٌ ضَعِیفٌ خَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ.

حکم شرعی خواندن سورهای سجده دار در نماز

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای

 - اگر کسی در نمازش عمداً یا سهواً یکی از سوره‌های سجده دار را بخواند حکم نمازش چیست و چه وظیفه ای دارد؟

- در نماز واجب، خواندن سوره‌های سجده دار جایز نیست و اگر عمداً یا سهواً یکی از آن سوره‌ها را بخواند تا به آیه‌ سجده برسد، باید بنابر احتیاط واجب سجده‌ی تلاوت را بجا آورد و برخیزد و اگر سوره تمام نشده، آن را تمام کند و نماز را به آخر برساند، سپس نماز را اعاده کند. و اگر قبل از رسیدن به آیه‌ی سجده متوجه شد، احتیاط واجب آن است که سوره را رها کند و سوره‌ دیگری بخواند و نماز را تمام کند و سپس نماز را اعاده نماید.

آیت‌الله مکارم شیرازی

هرگاه در نماز واجب، یکی از چهار سوره‌ای را که آیه سجده دارد عمدا بخواند، بنابر احتیاط واجب باید سجده را بجا آورد سپس برخیزد و حمد و سوره دیگری بخواند و نماز را تمام کند و بعد اعاده نماید.

- اگر كسى در حال سجده نماز باشد و آیه سجده دار بشنود وظیفه اش چیست؟

- اگر در سجده است سجده دیگر لازم نیست و نمازش صحیح است.

- اگر در غیر نماز در حال سجده باشیم و در این حال آیه سجده دار بشنویم، آیا همان سجده کفایت می کند یا باید سجده دیگر به جا آورده شود؟

- هرگاه در غیر نماز در حال سجده آیه سجده را بخواند یا به آن گوش فرا دهد، باید سر از سجده بر دار د و دوباره سجده كند.

- خواندن سوره های سجده در نمازهای مستحب مانعی ندارد و باید به دنبال آیه سجده، سجده کند سپس برخیزد و نماز را ادامه دهد.

آیت الله العظمی سیستانی

واجب است که پس از خواندن آیه سجده، سجده نماید ولی اگر سجده را بجا آورد نمازش بنابر احتیاط باطل می‌گردد و لازم است که آن را دوباره بخواند مگر اینکه سهوا سجده کند و اگر سجده را بجا نیاورد، می‌تواند نماز را ادامه بدهد اگر چه در ترک سجده گناه کرده است.

آیت الله العظمی زنجانی

در نماز واجب به احتیاط واجب نباید یکی از سوره های سجده دارد را بخواند بلکه بنابر احتیاط مستحب سوره هایی را که آیه سجده دارد نیز شروع نکند.

اگر عمداً یا به جهت فراموشی سوره هایی را که آیه سجده دارد شروع کند، می تواند آن را رها کرده و سوره دیگری بخواند و می تواند همان سوره را ادامه دهد؛ ولی به احتیاط واجب آیه سجده را نخواند و اگر سوره ادامه دارد، ادامه آن را بخواند و به رکوع رود، و اگر آیه سجده را خواند، باید سجده کند و برخیزد و حمد را خوانده، سپس به رکوع رفته، نمازش را تمام کند، و چنانچه عمداً آیه سجده را خوانده باشد و در نماز سجده کند، به احتیاط واجب نمازش را دوباره بخواند، ولی اگر سهواً آیه سجده را خوانده و سجده کند، به احتیاط مستحب نمازش را دوباره بخواند، ولی اگر آیه سجده را بخواند و سجده نکند، نمازش باطل نمی شود؛ هر چند اگر عمداً سجده نکرده باشد گناه کار است.

آیت الله العظمی بهجت

نماز بنا بر احتیاط باطل است.

ولی در نماز مستحبّی، خواندن یکی از آنها جایز است و در بین نماز سجده می کند.

باید بنا بر احتیاط سوره دیگری بخواند و بعد از نماز سجده آن آیه ای که سجده واجب داشته است به جا آورد.

حکم شرعی خواندن سوره‌های سجده دار در نماز مستحبی

سوال: آیا در نماز مستحبی می توان سوره سجده دار خواند؟

جواب: خواندن سوره ‏هاى سجده در نمازهاى مستحب مانعى ندارد و باید به دنبال آیه سجده، سجده كند، سپس برخیزد و نماز را ادامه دهد.

---