قانون اخذ مالیات از خانه های خالی

عده ای از مسئولان با این طرح موافق هستند و در واقع  این اقدام را ابزاری کنترلی می‌دانند که با اجرای آن، احتکار از بازار مسکن به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای از بین می رود و تورم ناشی از گرانی اجاره و خرید و فروش مسکن مهار می شود،همچنین با این طرح عرضه مسکن زیاد می شود و به عاملی برای افزایش درآمد دولت از محل مالیات‌های مستقیم تبدیل می‌شود.

در مقابل موافقان این طرح ، عده ای هم هستند که مخالفت می کنند و عقیده دارند که دولت در شناسایی کامل مسکن‌های خالی از سکنه توفیق چندانی نداشته و شناسایی آن‌ها برای دولت هزینه سنگینی را رقم خواهد زد. مخالفان این طرح برای اثبات ادعای خود به تجربه ناموفق دولت برای اعلام شماره تماسی در شناسایی خانه‌های خالی از سکنه از سوی شهروندان اشاره می‌کنند و آن را طرحی شکست خورده می‌دانند.

همچنین آنها به دلیل شوک ناشی از اعلام دریافت مالیات از خانه‌های خالی ازسکنه به بازار ، با این طرح مخالفت می کنند و معتقدند این کار باعث می شود قیمت مسکن در سطح وسیعی افزایش پیدا کند و همچنین افت اشتغال و سردرگمی در صنعت ساختمان را نیز به همراه دارد.

اقدامات:

مهم‌ترین اقدامی که در چند سال اخیر برای قانونمند کردن اخذ مالیات از خانه‌های خالی از سکنه برداشته شد مربوط به سال 86 می شود که در آن نمایندگان مجلس با هدف کاهش قیمت مسکن و اجاره‌بها، طرحی را با عنوان «واگذاری زمین و وضع مالیات برخانه‌های خالی» با قید یک فوریت و در سه ماده تقدیم مجلس کردند اما در آن زمان این طرح با مخالفت شدید نمایندگان مواجه شد و مورد تصویب مجلس قرار نگرفت.

نحوه گرفتن مالیات:

نمایندگان با تصویب ماده ۵۴ لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، نحوه تعیین مالیات واحدهای خالی مسکونی را مشخص کردند و بر اساس این مصوبه  واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیشتر از صد هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان به عنوان واحد خالی شناسایی می‌شوند، از سال دوم به بعد مشمول مالیات بر اجاره شوند و باید مالیات پرداخت کند. همچنین بر اساس این مصوبه نمایندگان مجلس ،در سال دوم، یک دوم مالیات متعلقه، در سال سوم، برابر مالیات متعلقه و سال چهارم به بعد، یک و نیم برابر مالیات متعلقه، مالیات مشمول واحدهای خالی مسکونی خواهد شد. به این معنا که در سال نخست خالی بودن این خانه‌ها از سال ۹۵ به بعد، معافیت از مالیات مشمول خانه‌هایی که شناسایی می‌شوند، شده و در سال دوم ۵۰ درصد، سال سوم ۱۰۰ درصد و از سال چهارم به بعد، ۱۵۰ درصد ارزش اجاری ملک به عنوان مالیات از خانه‌های خالی دریافت می‌شود . برای اخذ این مالیات نیاز به تهیه سامانه اسکان و املاک برای شناسایی خانه‌های خالی بود که این سامانه را وزارت راه و شهرسازی باید طراحی و راه اندازی می‌کرد.

ارزش اجاره ملک چیست؟

اخیرا اعلام شده بود که از تابستان امسال این طرح اجرایی می شود و خانه های خالی از سکنه باید مالیات پرداخت کنند.برای تشخیص این خانه های خالی آنها علاوه بر خانه‌های خالی مذکور در سامانه اسکان و املاک، به صورت فیزیکی و حضوری از محل واحدهای خالی ، اقدام به این کار می کنند. به گفته معاون سازمان امور مالیاتی، اگر ارزش اجاری ملک در یک محله مثلاً ماهیانه ۵ میلیون تومان تعیین شود، درآمد موجر در پایان سال ۶۰ میلیون تومان است؛ حالا اگر این واحد خالی باشد، در پایان سال دوم، ۳۰ میلیون تومان، سال سوم ۶۰ و سال چهارم به بعد ۹۰ میلیون تومان از مالک واحد خالی، مالیات دریافت می‌شود. به موجب قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات خانه‌های خالی معادل ۲۰ درصد مالیات بر اجاره است و به خانه‌های با متراژ ۱۵۰ متر به بالا تعلق می‌گیرد. این قانون ، واحدهای خالی را به بازار اجاره وارد خواهد کرد. ارزش اجاره ملک آن چیزی است که بر اساس مکان ملک در بازار مسکن در حال حاضر وجود دارد و روشن است که نرخ آن ملک در شهرهای کوچک و بزرگ و حتی محله‌ها متفاوت است.

 در واقع این طرح زنگ خطری برای مالکان خانه‌های خالی می باشد.مخصوصا در شهر تهران که نزدیک به ۵۰۰ هزار واحد خالی از سکنه در مناطق گران قیمت آن وجود دارد که اترزش اجاری آن بسیار بالا است و مالیاتی که باید پرداخت شود، رقم های سنگینی خواهد بود. در صورتی که اگر مالک واحد خالی بخواهد با تعرفه کنونی حق کمیسیون مشاوران املاک، قرارداد صوری امضا کند، ۲۵ درصد رقم اجاره ماهیانه از طرفین گرفته می‌شود که در معاملات صوری، طرفین، یک نفر است؛ هر چند که معمولاً در قراردادهای صوری، آنچه در قرارداد ثبت می‌شود، با آنچه دو طرف بر سر آن توافق می‌کنند، متفاوت است؛ با توجه به اینکه تحریر و ثبت چنین قراردادهایی به دلیل غیر قانونی بودن، مخاطراتی و مشکلاتی برای مشاور املاک در پی دارد،به همین خاطر معمولاً آنچه با مالک تفاهم می‌شود، خیلی بیشتر از تعرفه مصوب کارمزد خواهد بود. اما در هر صورت، باز هم برای مالک، پرداخت حق التحریر قرارداد به مشاور املاک، به صرفه تر از پرداخت مالیات است.

هم سو شدن مشاوران املاک با مالکان

گزارش ها نشان داده است که تعدادی از مشاوران املاک تهران در برخی مناطق شمالی پایتخت و نیز منطقه ۲۲ که واحدهای خالی زیادی دارند، با مالکان هم سو و هم نظر شده اند و برای آنها قرارداد اجاره صوری تنظیم می‌کنند؛ این قراردادها در سامانه املاک و مستغلات نیز به ثبت می‌رسد تا مشمول دیتاهای موجود در سامانه اسکان قرار نگیرند.حتی گفته شده است که برخی از مشاوران املاک، از برخی افراد کارت ملی اجاره می‌کنند تا کد ملی مستأجر که در سامانه به ثبت می‌رسد، با اخطار عدم شناسایی کد ملی، مواجه نشود.تقریبا بیشتر املاکی ها با این ترفند آشنا شده اند و علت آن هم پیشنهادهایی بوده که مالکان واحدهای مسکونی خالی از ترس مشمول مالیات شدن، به مشاور املاک داده اند.

البته به نظر می‌رسد با توجه به اینکه قرار است قانون مالیات بر خانه‌های خالی، به واحدهایی که از سال ۹۵ به بعد خالی بوده‌اند تعلق گیرد، لذا تهیه چنین قراردادهایی به سختی می‌تواند مانع از شمول مالیات شدن این واحدها شود؛ البته این اتفاق در صورتی است که سامانه املاک و اسکان بتواند واحدهای خالی مانده از سکنه در ۳ سال گذشته را شناسایی کند؛ در غیر این صورت، ترفند اخیر مالکان این واحدها، می‌تواند کارساز باشد.

 دو میلیون واحد مسکونی بدون استفاده در کشور وجود دارد که اگر این واحدها در بازار عرضه شوند بدون شک در زندگی مردم و کسب و کارها گشایشی  بوجود خواهد آمد. مالیات بر خانه‌های خالی شاید عدد بزرگی به لحاظ مالیاتی نباشد، اما  می تواند عدالت اجتماعی ایجاد کند

تفاوت مالیات بر خانه‌های خالی با مالیات بر اجاره

مالیات بر خانه‌های خالی با مالیات بر اجاره کاملاً تفاوت دارد؛ معاون سازمان امور مالیاتی در گفتگویی اظهار داشتند که مالیات بر اجاره سالهاست فعال است و در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان بناهای مسکونی تا ۱۵۰ متر مشمول مالیات اجاره نمی‌شود و معاف از مالیات بر اجاره هستند. اما این معافیت برای مالیات بر خانه‌های خالی وجود ندارد یعنی هم خانه‌های بزرگ‌تر از ۱۵۰ متر و هم خانه‌های کوچک‌تر از ۱۵۰ متر، در صورتی که به عنوان خانه خالی شناسایی شوند، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند

ایشان در پاسخ به این سوال که مالیات بر خانه‌های خالی تنها شامل خانه‌های با سند رسمی می‌شود یا خانه‌های قولنامه ای نیز مشمول این مالیات می‌شوند، گفت: هر خانه‌ای که بر اساس سامانه املاک و مستغلات، خالی تشخیص داده شود، مشمول مالیات است و فرقی بین سنددار بودن یا نبودن آن وجود ندارد.

---