آیا می توان سهام عدالت را وارد پرتفوی خود در کارگزاری کرد؟

برای آزادسازی سهام عدالت دو روش؛ مدیریت مستقیم و مدیریت غیر مستقیم وجود دارد، در روش آزادسازی مستقیم سهامدار خودمسئولیت پرتفوی بورسی خود را به عهده دارد، ولی در روش غیرمستقیم پرتفوی افراد در شرکت سرمایه‌ گذاری استانی قرار می‌ گیرد و شرکت ‌ها به نیابت از سهامداران سهام آنها را مدیریت می ‌کنند.

"سهام عدالت" برگه سهامی در دست ۴۹ میلیون ایرانی است، که با ایده بهره‌مند شدن اقشار مختلف مردم از سود شرکت‌های بزرگ در اختیار آنها قرار گرفته است. سهام عدالت که سود نقدی محدودی در سال‌های گذشته برای دارندگان آن داشت، پس از آزادسازی آن به دارایی ارزشمندی تبدیل شده است. از ۴۹ میلیون دارنده سهام عدالت تاکنون حدود ۱۷ میلیون نفر گزینه مدیریت سهام به طور مستقیم را انتخاب کرده‌اند.

در واقع این افراد متقاضی انتقال ۳۶ شرکت بورسی حاضر در سبد سهام عدالت به سبد دارایی‌های خود هستند. عده‌ای می‌خواهند ۳۰ درصد این دارایی را از طریق مراجعه به بانک یا از طریق مراجعه به سامانه‌های معاملاتی بفروشند، اما آمارها نشان می‌دهد آن دسته از افرادی که به سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها مراجعه کرده‌اند، بیشتر تمایل به سهامداری  تا فروش سهم دارند.

طریقه انتخاب مدیریت سهام عدالت

براساس آخرین آمارها 17 میلیون نفر از دارندگان سهام عدالت روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند که در این میان عده ای با مراجعه به بانک نسبت به فروش ۳۰ درصد از سهام خود اقدام کرده‌اند. به همین جهت این سهامداران باید از طریق بورس سهام خود را مدیریت کنند و اگر قصد فروش آن را دارند باید به کارگزاری‌ها مراجعه نمایند.

با ابلاغ آزادسازی سهام عدالت، یک ماه فرصت وجود داشت تا سهامداران عدالت که می ‌خواهند مدیریت سهام عدالت خود را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به عهده بگیرند، وارد سامانه سهام عدالت به نشانی www.samanese.ir  شوند و گزینه روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ انتخاب کنند که اگر کسی این گزینه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ انتخاب کرد، دیگر امکان برگشت برای مدیریت غیر مستقیم یعنی توسط شرکت‌ های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ نخواهد داشت.

در مقابل اگر ظرف مدت این یک ماه اگرسهامدار به سامانه سهام عدالت مراجعه نکند، یعنی گزینه دوم مدیریت غیر مستقیم سهام عدالت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ انتخاب نموده  و نیازی به ورود به سامانه نیست. زیرا به صورت خودکار سهام این افراد به شرکت ‌های سهام عدالت استانی منتقل می‌ شود؛ یعنی سهام عدالت همچنان در مالکیت آن ها خواهد بود، اما مدیریت سهام با شرکت ‌های سرمایه گذاری سهام استانی خواهد بود و سود این سهام سالانه به صورت مرتب برای صاحبان سهام واریز خواهد شد.

ارزش فعلی سهام عدالت چقدر است؟

در سامانه سهام عدالت در سازمان خصوصی سازی میزان سهام هر کسی مشخص است و در آنجا به راحتی اعلام شده است هر فرد مثلا سهام یک میلیون تومانی یا ۵۳۲ هزار تومانی در اختیار دارد. بر اساس نرخ‌ های بازار هر یک میلیون تومان سهام عدالت بیش از ۱۰ برابر شده است و بنابراین ارزش سهام ۵۳۲ هزار تومانی هم به همین نسبت افزایش یافته است.

نگهداری و یا فروش سهام عدالت؟

افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده اند می ‌توانند با مراجعه به شعب بانکی از مزیت فروش فوری ۳۰ درصد پرتفوی سهام عدالت استفاده کنند. تاکید بر این است که مشمولان فقط در صورت “نیاز ضروری” دست به فروش سهام خود بزنند در غیر این صورت، این سهام در آینده سودده ‌تر خواهد بود.

با توجه به سبد دارایی ‌ها، سهام عدالت دارای حفظ ارزش برای بلندمدت است و ارزش آن در بلند مدت بالاتر می‌رود. نگهداری بلند مدت سهام عدالت به صرفه تر از فروش آن است. سهام عدالت برای فروختن نیست بلکه برای نگهداری بلند مدت است و این امکان فروش به معنای تشویق افراد به فروش نیست بلکه امکانی برای افراد است و این مزیت فروش همیشه وجود خواهد داشت.

شرکت های سرمایه گذاری استانی

بعد از انجام فرایند افزایش سرمایه این شرکت ها به تناسب شرایط وارد بازار بورس یا فرابورس خواهند شد. در نهایت این شرکت ها نیز بدون محدودیت امکان معامله خواهند داشت. وضعیت نماد این شرکت ها تا حدودی شبیه ای تی اف خواهد بود اما ساختار حقوقی آنها با ETF ها به صورت کلی متفاوت است.

افرادی که روش مستقیم را انتخاب می کنند ۳۶ شرکت سهام عدالت در سیستم معاملاتی شان قرار می گیرد اما افرادی که در روش غیر مستقیم قرار می گیرند درواقع تنها یک شرکت سرمایه گذاری استانی در پرتفوی آنها لحاظ می‌شود.

کسانی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند بایستی منتظر تعیین تکلیف وضعیت شرکت های سرمایه گذاری استانی باشند. چراکه بعد از انتقال اطلاعات از سازمان خصوصی سازی به شرکت سپرده گذاری مرکزی و مشخص شدن وضعیت تعداد سهامداران در استان ها بایستی فرایند افزایش سرمایه شرکت ها و درج نماد آنها در بورس یا فرابورس انجام شود.

نحوه فروش سهام عدالت

با توجه به مصوبه شورای عالی بورس، کلیه دارندگان سهام عدالت که قصد فروش قسمتی از سهام خود را دارند، می‌توانند به شعب بانک هایی که قبلاً در آن دارای حساب بانکی بوده و شماره شبای آن حساب را به سازمان خصوصی سازی معرفی کرده ‌اند، مراجعه و با تکمیل فرم های مربوطه نسبت به تکمیل سفارش فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت خود و تعهد نامه مربوطه، اقدام کنند.

برهمین اساس با به پایان رسیدن این مهلت بانک ها از طریق کارگزاری های خود یا کارگزاری های طرف قرار داد، کم کم نسبت به فروش سهام متقاضیان در بورس اقدام و وجوه حاصله را در قالب توافق شده به حساب آنها واریز می کند. بعد از چند روز که فروش از سوی کارگزاری انجام شد مبلغ مربوطه از طریق حساب دریافت شده از سوی بانک در اختیار متقاضی قرار خواهد گرفت.

جزئیات فروش سهام عدالت توسط بانک ها

مالک سهام عدالت حق هرگونه اعتراض در خصوص سهام انتخابی برای فروش، زمان و قیمت فروش سهام را از خود سلب می‌کند.

کارگزاری در مرحله اول تنها می تواند ۳۰ درصد از مجموع تعداد سهام شرکت ها یا ارزش ریالی سهام را بفروشد.

کارگزار مجاز است سهام را به هر قیمتی که در لحظه فروش سهام در بازار امکان فروش ان را دارد به فروش رساند.

انتخاب زمان فروش و سهامی که باید به فروش برسد، بر عهده کارگزار با هماهنگی ناظر بازار است.

مدت اعتبار سفارش تا اجرای مفاد سفارش بوده و مالک سهام عدالت حق تغییر و لغو آن را ندارد.

وجوه ناشی از فروش سهام، پس از فروش، از طریق کارگزاری به بانک پرداخت و به حساب بانکی فرد واریز می شود.

کلیه هزینه های اجرایی سفارش اعم از کارمزدها، مالیات فروش و حق العمل کاری بانک بر عهده فرد مشمول سهام عدالت بوده و بایستی اجازه دهد از محل مبالغ ناشی از فروش سهام کم شود.

برای فروش سهام عدالت نیاز به کد بورسی است؟

افرادی که روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ انتخاب می ‌کنند، فعلا نیازی به کد بورسی ندارند، بلکه بعد از مهلت یک ماهه فهرست این افراد به شرکت سپرده ‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه، سمات، فرستاده شده و در آن جا برای سهامداران عدالت کد معاملاتی بورسی در نظر گرفته می ‌شود و سهام به نام فرد می‌ شود، اما فعلا نیازی به کد بورسی نیست.

برخی از دارندگان سهام عدالت پیش از این در بورس فعالیت داشته‌اند و دارای کد بورسی هستند، آیا سهام عدالت این گروه به کد بورسی آنها منتقل می‌شود؟ سهام عدالت این گروه به کد بورسی منتقل نمی‌شود، سیستم دارایی سهام عدالت با سیستم دارایی سایر سهام سهامداران در بازار سرمایه متفاوت است، به همین خاطر افرادی که قبلا در بازار سهام حضور داشته‌اند و مالک سهام عدالت نیز هستند در دو سیستم مختلف قرار می‌گیرند.

پرتفوی سهام عدالت با پرتفوی دیگر سهام چه تفاوت‌هایی دارد؟

سهامداران سهام عدالت از طریق سازوکار فروش که برای سهامداران سهام عدالت طراحی شده است، می‌توانند سهم خود را بفروشند یا نگهداری کنند؛ یعنی سهامداران پرتفوی سهام عدالت را جدا از پرتفوی دیگر سهام می‌بینند. سازوکار معاملات نیز متفاوت است، برای دیگر سهام فرد به سامانه معاملات برخط کارگزاری مراجعه می‌کنند و سهام عادی (به جز سهام عدالت) و مرسوم بازار را به روش‌های معمول معامله می‌کند، ولی برای معامله سهام عدالت باید به بخش دیگری از سایت کارگزاری به نام "سامانه معاملات سهام عدالت" مراجعه کنند.

در گام بعدی سهامدار مشخص می‌کند که قصد دارد چه تعداد از چه سهمی را بفروشد، یعنی هم سازوکار کار نگهداری دارایی و هم سازوکار معامله سهام عدالت متفاوت از دیگر سهام است. کارگزاران بورسی سامانه سهام عدالت را بروی سامانه خود پیاده‌سازی کرده‌اند، لیست این کارگزاری‌ها بر روی سایت کانون کارگزاران، سازمان بورس و فرابورس ایران قرار دارد و در دسترس عموم قرار دارد.

سهامداران چگونه می‌توانند وارد پرتفوی سهام عدالت شوند؟

سهامداران با ورود به سامانه سهام عدالت در کارگزاری‌ها باید کد ملی و شماره تلفن همراهی که در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند و به نام خودشان است، می‌توانند وارد سامانه شوند.

برای ورود چه اطلاعاتی لازم است؟

سهامداران برای ورود لازم نیست که نام کاربری و رمز خاصی را از کارگزاری‌ها دریافت کنند، فقط یک کد به موبایل فرد ارسال می‌شود، سپس به راحتی می‌توانند وارد سامانه شوند و پرتفوی سهام عدالت خود را ببینند.

چقدر از سهام عدالت در کارگزاری‌ها قابل فروش است؟

سهامداران با وارد شدن به سهام عدالت، می‌توانند هر مقدار از سهام خود را که مایل باشند به فروش بگذارند، مشروط بر این که سقف سفارششان بیشتر از ۳۰ درصد ارزش پرتفوی‌شان نباشد. آیا برای ورود به سامانه سهام عدالت در کارگزاری‌ها، نیاز به ثبت‌نام است؟ لازم نیست سهامداران در کارگزاری‌ها ثبت‌نام کنند.

برای ورود دو پیش‌شرط وجود دارد، شماره شبا و شماره تماسی که در سامانه سهام عدالت سازمان خصوصی‌سازی ثبت کرده‌اند باید به نام فرد باشد، در غیر صورت نمی‌توانند وارد سامانه شوند. تاکنون سامانه‌ها و روش‌های مختلفی برای مدیریت مستقیم سهام عدالت و بهره‌مندی از منافع آن راه‌اندازی شده است؛ اما در میان تمام این سامانه‌ها، سعدی عنوان برترین سامانه فروش و استعلام سهام عدالت را از آن خود کرده است.

تمامی مشمولان سهام عدالت می‌توانند پس از انتخاب روش سهامداری مستقیم، بدون هیچ محدودیتی از مزایای "سامانه سعدی" بهره‌مند شوند. پرتفوی سهام عدالت با سبد سایر دارایی‌ها متمایز می‌شود و در واقع سرمایه‌گذار در یک پلتفرم جداگانه می‌تواند به مدیریت دارایی خود بپردازد.

همچنین مشمولان سهام عدالت می‌توانند بدون مراجعه حضوری به بانک یا شرکت‌های کارگزاری بورس از طریق "سامانه سعدی|" نسبت به فروش سهام عدالت یا مشاهده سهام‌شان اقدام کنند.

سامانه سعدی توسط کارگزاری فارابی، تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار جهت ارائه خدمات مورد نیاز دارندگان سهام عدالت راه‌اندازی شده است. با راه‌اندازی این سامانه میلیون‌ها نفر از مشمولان سهام عدالت در سراسر کشور می‌توانند از طریق اینترنت، مدیریت سهام عدالت را در دست گرفته و نسبت به فروش سهام عدالت خود اقدام کنند.

دارندگان سهام عدالت از طریق "سامانه سعدی" این امکان را دارند که پول حاصل از فروش سهام عدالت را در حساب بانکی خود دریافت کنند. این سامانه همچنین ابزارها و شرایط ویژه‌ای را جهت سرمایه‌گذاری در اختیار متقاضیان و علاقه‌مندان به بورس قرار می‌دهد. از جمله امکانات در دست توسعه سامانه سعدی، امکان سرمایه‌گذاری مجدد دارایی‌های حاصل از فروش سهام عدالت است.

در بازار سرمایه ایران ۱۰۶ کارگزار رسمی فعال است که تحت نظارت مستقیم سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. این کارگزاری‌ها می‌توانند با طراحی پلتفرم‌های خاص نسبت به ثبت نام سهامداران عدالت اقدام کنند و هیچ محدودیتی در این خصوص وجود ندارد.

---