در گفتگو با تبیان مطرح شد:
کودکانی که خانه پدری برایشان امن نیست
یک بار دیگر ناموس، غیرت و تعصبهای غلط توجیهگر آن شد تا جان دختری گرفته شود. رومینا اشرفی 14 سال سن داشت که پدرش بهزعم خود وجود او را مایه ننگ و مخالف با غیرتش دانست و او را به فجیعترین شکل ممکن به کام مرگ کشاند تا به خیالش آبروی خانوادهاش را حفظ کند.
کودکآزاری تنها در کشتن و تجاوز جنسی خلاصه نمیشود بلکه گاهی بسیاری از رفتارهای بزرگسالان بهخصوص والدین، مصداق کودکآزاری است. بههرحال، خانه پدری برای برخی از کودکان و دختران جای امنی نیست؛ چنانچه "براساس برآورد صندوق جمعیت سازمان ملل، سالانه 5 هزار نفر در دنیا بر اثر قتل ناموسی کشته میشوند و برخی بررسیها نشان میدهد، در ایران شایعترین قتلها به مسائل جنسی و ناموسی مربوط است." (جزئیاتی درباره قتلهای ناموسی در ایران - خبرگزاری ایسنا)
دکتر علینقی فقیهی روانشناس تربیتی در رابطه با مفهوم دقیق کودکآزاری به تبیان میگوید: «هر نوع آسیبی اعم از آسیب جسمی، عاطفی و جنسی که از جانب دیگری به کودک وارد شود، کودکآزاری محسوب میشود. این اعمال معمولاً از جانب والدین صورت میگیرد. همچنین انجام ندادن یک سری از وظایف از سوی والدین، موجب آسیب رساندن به کودک میشود که این ترک فعلها هم مصداق کودکآزاری است. از جمله وظایف پدر و مادر، به کارگیری شیوههای رفتاری مناسب در تربیت کودک است؛ حال اگر در این فرآیند تربیتی مسئلهای از ناحیه پدر و مادر سر بزند و عملکرد آنها باعث شود که رشد طبیعی کودک در زمینه عاطفی، دینی، اخلاقی و... با مشکل مواجه شود، مصداق آسیب و کودکآزاری است. کودکآزاری همیشه از روی عمد و با قصد نیست بلکه گاهی والدین با جهل در وظایف تربیتی، زمینه آسیب را فراهم میکنند.»
این استاد دانشگاه در خصوص ریشه کودکآزاری توسط والدین گفت: «آسیب به کودک گاهی عمدی است و گاهی سهوی. اگر کودکآزاری والدین از روی عمد باشد طبیعتاً این ناشی از شخصیت و اختلالات روانپزشکی والدین است اما بسیاری از آسیبهایی که از سوی والدین نسبت به فرزندان صورت میگیرد، سهوی و ناشی از جهل والدین است. در واقع یکی از دلایل اصلی کودکآزاری توسط والدین ناآگاهی و عدم شناخت روشهای تربیتی کودک و در مرحله بعد اختلالات روانپزشکی است.»
فقیهی ادامه میدهد: «پدر و مادرها قبل از بچهدار شدن باید زمینههای سالمسازی پدید آمدن یک بچه را در خود به وجود بیاورند زیرا یک سری ویژگیهای اخلاقی از طریق وراثت به بچه منتقل میشود. همچنین والدین باید روشهای تربیتی را بیاموزند تا بدانند که چگونه باید با فرزندشان تعامل داشته باشند چراکه بسیاری از کودکآزاریها و همچنین قتلهای ناموسی ناشی از عدم درک والدین نسبت به فرزندشان است؛ بنابراین اگر والدین نحوه تربیت کودک را آموزش ببینند و بدانند که در هر مرحله از فرآیند تربیتی، چه تصمیمات صحیح و بنیادی را باید اتخاذ کنند، به آسیب و کودکآزاری ختم نخواهد شد.»
این روانشناس تربیتی با اشاره به توجیه غیرت و ناموسپرستی در قتلهای ناموسی میگوید: «در مورد قتل رومینا، دختر 14 سالهای که توسط پدرش به قتل رسید باید بگویم که پدر این دختر بدون توجه به نیازهای عاطفی و جنسی فرزندش، او را مورد مجازات قرار داده در حالی که بهتر بود پدر و مادر بستر ازدواج را فراهم میکردند. از نظر شرعی وظیفه پدر و مادر این نیست که هرچه خودشان میخواهند به فرزندشان تحمیل کنند بلکه اگر بچه علاقهمند به ازدواج است باید او را نزد مشاور برده و با توجه به مصلحت کودک، با ازدواج او موافقت یا مخالفت کنند اما والدین حق این که فرزندشان را وادار به ازدواج کنند و یا مانع ازدواج او شوند را ندارند.»
او ادامه می دهد: «یکی از عوامل اصلی چنین اتفاقی که دختری 14 ساله تصمیم به ازدواج با فردی 16 سال بزرگتر از خودش را میگیرد و بعد از خانه فرار میکند، خود والدین هستند. در واقع کمبود محبت در دوران کودکی و نوجوانی و اختلافات خانوادگی میتواند انگیزهای برای ازدواج در سنین پایین و فرار از خانه باشد.»
فقیهی در پاسخ به این سوال که چرا در چنین قتلهای ناموسی پدر قصاص نمیشود تا درست عبرتی برای دیگران باشد، به تبیان می گوید: «سالیان سال است که عدهای به دنبال تغییر و ارتقای قانون هستند اما حقیقت این است که معافیت پدر از قصاص به قتل فرزندش، ریشه فقهی دارد؛ انگیزه، علت، شرایط و حتی تساوی دین پدر و فرزند هیچکدام نمیتواند دلیل بر قصاص پدر باشد. بر همین اساس اگر پدری، فرزند خود اعم از دختر یا پسر را بکشد، قصاص نمیشود اما طبق ماده ۶۱۲ قانون به مجازات تعزیری از 3 سال تا 10 سال محکوم میشود.»
دکتر علینقی فقیهی روانشناس تربیتی در رابطه با مفهوم دقیق کودکآزاری به تبیان میگوید: «هر نوع آسیبی اعم از آسیب جسمی، عاطفی و جنسی که از جانب دیگری به کودک وارد شود، کودکآزاری محسوب میشود. این اعمال معمولاً از جانب والدین صورت میگیرد. همچنین انجام ندادن یک سری از وظایف از سوی والدین، موجب آسیب رساندن به کودک میشود که این ترک فعلها هم مصداق کودکآزاری است. از جمله وظایف پدر و مادر، به کارگیری شیوههای رفتاری مناسب در تربیت کودک است؛ حال اگر در این فرآیند تربیتی مسئلهای از ناحیه پدر و مادر سر بزند و عملکرد آنها باعث شود که رشد طبیعی کودک در زمینه عاطفی، دینی، اخلاقی و... با مشکل مواجه شود، مصداق آسیب و کودکآزاری است. کودکآزاری همیشه از روی عمد و با قصد نیست بلکه گاهی والدین با جهل در وظایف تربیتی، زمینه آسیب را فراهم میکنند.»
بسیاری از کودکآزاریها و همچنین قتلهای ناموسی ناشی از عدم درک والدین نسبت به فرزندشان است؛ بنابراین اگر والدین نحوه تربیت کودک را آموزش ببینند و بدانند که در هر مرحله از فرآیند تربیتی، چه تصمیمات صحیح و بنیادی را باید اتخاذ کنند، به آسیب و کودکآزاری ختم نخواهد شد
این استاد دانشگاه در خصوص ریشه کودکآزاری توسط والدین گفت: «آسیب به کودک گاهی عمدی است و گاهی سهوی. اگر کودکآزاری والدین از روی عمد باشد طبیعتاً این ناشی از شخصیت و اختلالات روانپزشکی والدین است اما بسیاری از آسیبهایی که از سوی والدین نسبت به فرزندان صورت میگیرد، سهوی و ناشی از جهل والدین است. در واقع یکی از دلایل اصلی کودکآزاری توسط والدین ناآگاهی و عدم شناخت روشهای تربیتی کودک و در مرحله بعد اختلالات روانپزشکی است.»
فقیهی ادامه میدهد: «پدر و مادرها قبل از بچهدار شدن باید زمینههای سالمسازی پدید آمدن یک بچه را در خود به وجود بیاورند زیرا یک سری ویژگیهای اخلاقی از طریق وراثت به بچه منتقل میشود. همچنین والدین باید روشهای تربیتی را بیاموزند تا بدانند که چگونه باید با فرزندشان تعامل داشته باشند چراکه بسیاری از کودکآزاریها و همچنین قتلهای ناموسی ناشی از عدم درک والدین نسبت به فرزندشان است؛ بنابراین اگر والدین نحوه تربیت کودک را آموزش ببینند و بدانند که در هر مرحله از فرآیند تربیتی، چه تصمیمات صحیح و بنیادی را باید اتخاذ کنند، به آسیب و کودکآزاری ختم نخواهد شد.»
این روانشناس تربیتی با اشاره به توجیه غیرت و ناموسپرستی در قتلهای ناموسی میگوید: «در مورد قتل رومینا، دختر 14 سالهای که توسط پدرش به قتل رسید باید بگویم که پدر این دختر بدون توجه به نیازهای عاطفی و جنسی فرزندش، او را مورد مجازات قرار داده در حالی که بهتر بود پدر و مادر بستر ازدواج را فراهم میکردند. از نظر شرعی وظیفه پدر و مادر این نیست که هرچه خودشان میخواهند به فرزندشان تحمیل کنند بلکه اگر بچه علاقهمند به ازدواج است باید او را نزد مشاور برده و با توجه به مصلحت کودک، با ازدواج او موافقت یا مخالفت کنند اما والدین حق این که فرزندشان را وادار به ازدواج کنند و یا مانع ازدواج او شوند را ندارند.»
او ادامه می دهد: «یکی از عوامل اصلی چنین اتفاقی که دختری 14 ساله تصمیم به ازدواج با فردی 16 سال بزرگتر از خودش را میگیرد و بعد از خانه فرار میکند، خود والدین هستند. در واقع کمبود محبت در دوران کودکی و نوجوانی و اختلافات خانوادگی میتواند انگیزهای برای ازدواج در سنین پایین و فرار از خانه باشد.»
فقیهی در پاسخ به این سوال که چرا در چنین قتلهای ناموسی پدر قصاص نمیشود تا درست عبرتی برای دیگران باشد، به تبیان می گوید: «سالیان سال است که عدهای به دنبال تغییر و ارتقای قانون هستند اما حقیقت این است که معافیت پدر از قصاص به قتل فرزندش، ریشه فقهی دارد؛ انگیزه، علت، شرایط و حتی تساوی دین پدر و فرزند هیچکدام نمیتواند دلیل بر قصاص پدر باشد. بر همین اساس اگر پدری، فرزند خود اعم از دختر یا پسر را بکشد، قصاص نمیشود اما طبق ماده ۶۱۲ قانون به مجازات تعزیری از 3 سال تا 10 سال محکوم میشود.»
بیشتر بخوانید
فرزندكشی، قتل بیقصاصپدران جنایتکار در پناه امن قانونچرا پدر به خاطر قتل فرزند قصاص نمی شود؟تناسب جرم و مجازات در«فرزندكشی»راهکاری برای کاهش یک جنایت قانونیفقه اسلامى و حقوق کودک