خواص زرشک

طبع زرشک سرد و خشک است. زرشک بومی مناطق نیمه گرمسیری مانند اروپا، شمال آفریقا، خاورمیانه و آسیای مرکزی بوده و چون زرشک تازه مزه ترشی دارد بیشتر به صورت خشک شده در غذاها یا به عنوان چای و دمنوش استفاده می شود.

سبوس و ریشه زرشک دارای انواع بسیاری از مواد شیمیایی به نام آلکالوئید ایزو کیتولین است. دانشمندان و محققان این ترکیبات را مورد تحقیق و بررسی قرار داده اند، و پی برده اند که آنها در واقع خواص آنتی بیوتیکی دارد. برخی ازآنها باعث پائین آوردن تب، کاهش تورم و فشار خون شده و به تنظیم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب کمک می کنند.

برگ این گیاه هم حاوی زیادی ویتامین (ث) دارد. اگر برگ این گیاه را بخورید، به دلیل خاصیت ملین بودن، به درمان یبوست کمک می‌کند. ریشه ی این گیاه گرم و خشک است و برای کسانی که طبع سرد دارند، مفید است.

مواد مغذی زرشک

زرشک ، سرشار از ویتامین (ث- ب) و مواد معدنی مانند روی، منگنز و مس است که در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها تاثیر دارند . رنگ قرمز روشن این میوه‌ ناشی از آنتوسیانین‌های موجود در آن‌ است که می‌تواند به سلامت مغز و قلب انسان کمک کند.. در زرشک عناصری وجود دارد که ارزش دارویی زیادی دارد .این ماده شیمیایی به عنوان یک آنتی بیوتیک برای کشتن باکتری ها , قارچ ها و پروتوزوآ است. بِربِرین موجود در زرشک به بدن در کاهش قند و کلسترول خون، سرعت پیشرفت سلول‌های سرطانی و مبارزه با عفونت‌ها کمک می کند.

در ادامه مقاله خواص زرشک را بیان می کنیم:

مبارزه با عفونت‌ها

یکی از خواص زرشکف مبارزه با عفونت ها می باشد. زرشک با جلوگیری از اتصال باکتری‌ها به سلول‌های انسان می‌تواند از بروز عفونت‌ها جلوگیری کند. از خواص زرشک برای درمان التهاب و بهبود انواع عفونت‌ها در بدن استفاده می‌شود. زرشک در بهبود عفونت مثانه، عفونت دستگاه ادراری و عفونت‌های دستگاه گوارش مؤثر است. تأثیر میوه‌ی زرشک در مبارزه با عفونت‌های دستگاه ادراری از ریشه‌ی آن بیشتر است. زرشک به بهبود گلودرد، گرفتگی بینی، درمان سینوزیت و بهبود برونشیت و برخی دیگر از ناراحتی‌های رایج دستگاه تنفسی کمک می‌کند. از دیگر خواص زرشک این است که به درمان عفونت‌های ناشی از قارچ پوستی کاندیدا نیز کمک می‌کند.

بهبود عملکرد سیستم گوارش

یک خاصیت زرشک قرمز برای سلامت بدن، به بهبود عملکرد سیستم گوارش مرتبط می‌شود. به طوری که با مصرف این ماده‌ی خوراکی، سوءهاضمه بهبود می‌یابد. همچنین زرشک قرمز درد ناشی از معده و روده را نیز درمان می‌کند. یکی دیگر از خواص زرشک قرمز درمان اسهال در اثر مسمویت غذایی است. مطالعات نشان داده است که مصرف آب زرشک سریع‌تر از آنتی‌بیوتیک به درمان مشکلات معده کمک می‌کند. یکی از مشکلات معده، اسهال باکتریایی است. یکی دیگر از فواید زرشک، تسکین درد و بهبود این بیماری است.

کمک به کنترل دیابت

انسولین هورمونی است که میزان قند خون را تنظیم می‌کند. بربرین پاسخ سلول‌های بدن به هورمون انسولین را تنظیم کرده و در کاهش قند خون موثر است. مطالعات نشان داده است  که بربرین می‌تواند اختلالات مربوط به سوخت‌وساز چربی‌ها و گلوکز را بهبود بدهد و همچنین می‌تواند با تنظیم ترشح آدیپوکین‌ها (پروتئین‌هایی که به سلول‌ها سیگنال‌هایی می‌دهند) حساسیت به انسولین را در افراد بهبود دهد. آدیپوکین‌ها می‌توانند در بهبود التهابات و مقاومت به انسولین مؤثر باشند.

خاصیت زرشک قرمز و بهبود سلامت قلب

این ماده‌ی غذایی مفید تاثیر زیادی در بهبود فشار خون و بیماری‌های آریتمی و قلبی دارد. یکی از دلایلی که باعث کاهش جریان خون در بدن می‌شود، مشکل فیبریلاسیون دهلیزی ضربان قلب است. فیبریلاسیون دهلیزی وضعیتی است که در آن (معمولا به‌خاطر گردش خون ضعیف) ضربان قلب، سریع و نامنظم می‌شود وصورت ضربان قلب گاه نامنظم و گاهی تند بروز می‌کند. متخصصان ورزش، یوگا، طب سوزنی و بیوفیدبک در درمان این بیماری مفید می دانند. اما در کنار آن، زرشک هم به درمان ضربان نامنظم قلب کمک می‌کند. به طوری که فیبریلاسیون دهلیزی را بهبود می‌دهد. همچنین زرشک می‌تواند با کاهش کلسترول موجود در سرم و خون به حفظ سلامت قلب و نیز حفظ سلامت عمومی بدن کمک بکند.

خواص زرشک برای پوست

 قبل از مصرف هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل 20 دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن مطمئن شوید.

یکی دیگر از خواص زرشک کمک به درمان آکنه و جوش‌های پوستی است. به طور خاص، بربرین و سایر ترکیبات موجود در زرشک می‌تواند به مبارزه با التهاب و عفونت‌ها پوست کمک کند.

زرشک دارای خواص ضد باکتریایی بوده که باعث سم زدایی پوست صورت می شود و با کنترل چربی پوست برای درمان آکنه و جوش صورت مفید می باشد.

برای تهیه ماسک زرشک برای صورت یک قاشق غذا خوری سر پر زرشک را داخل یک فنجان آب ریخته وبه مدت 8 تا 9 ساعت بگذارید تا کاملا خیس بخورد. که البته این کار را می توانید از شب قبل هم انجام دهید. سپس زرشک ها را در داخل همان فنجان آب با پشت قاشق کاملا له کرده و از صافی رد کنید، آب آن را میل کرده و زرشک ها را بر روی پوست تان بمالید و در آرامش بگذارید تا آب آنها کاملا جذب پوست تان شود و بعد با آب ولرم بشویید. این کار را یک روز درمیان و به مدت یک الی دو ماه انجام دهید تا به نتیجه مطلوب و پوستی صاف و شفاف برسید.

درمان آفت دهان

تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از ژل حاوی بربرین موجود در زرشک می‌تواند باعث کاهش درد، قرمزی و کوچک شدن زخم دهان افراد مبتلا به آفت شود.

درمان اسهال

یکی دیگر از خواص زرشک ، درمان اسهال می باشد. این خاصیت زرشک به دلیل غلظت بالای بربرین است که باعث کندی ترشح مدفوع از طریق روده می‌شود. در مطالعاتی که محققان بر روی افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر انجام داده اند،  نشان داده شد که مصرف ۸۰۰ میلی‌گرم هیدروکلراید بربرین در روز، به طور معنا‌داری باعث کاهش دفعات اسهال و نیاز فوری به دفع می‌شود.

پاکسازی کبد و کیسه صفرا

یکی دیگر از خواص زرشک قرمز برای بدن، پاکسازی کبد است. کبد خون ما را سم زدایی و با تولید صفرا به هضم چربی‌ها، تجزیه‌ی هورمون‌ها و ذخیره‌ی ویتامین ها و مواد معدنی و آهن کمک می‌کند. وظیفه‌ی اصلی کیسه‌ی صفرا ذخیره‌ی صفرای سرشار از کلسترولی است که کبد آن را ترشح می‌کند. صفرا به بدن کمک می‌کند تا غذاهای چرب را هضم کند. پاک‌سازی کبد و کیسه‌ صفرا از خواص زرشک است. همچنین بربرین با کمک به ترشح صفرا، می‌تواند به‌عنوان یک ملین عمل کرده و فرایندهای گوارشی را تنظیم بکند. وقتی این ماده‌ی غذایی را مصرف می‌کنید، بربرین موجود در آن باعث افزایش ترشحات کیسه صفرا می‌شود. این ترشحات همچون یک ملین عمل می‌کند که باعث بهبود هضم و گوارش غذا می‌شود. از سوی دیگر این بربرین به دفع چربی‌های اضافه از کبد کمک می‌کند. بنابراین افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند، با مصرف آب زرشک قرمز می‌توانند کبد خود را به مرور زمان پاکسازی کنند.

لاغری و کاهش وزن

مطالعات نشان داده که زرشک یکی از بهترین میوه ها برای لاغری و کاهش وزن می باشد. مصرف زرشک و آب زرشک می تواند باعث افزایش چربی سوزی و در نتیجه باعث لاغری و کاهش وزن می شود.

کم خونی

زرشک سرشار از ویتامین (ث) می باشد که باعث افزایش جذب آهن شده و با بهبود جریان خون در بدن به درمان کم خونی کمک می کند.
سرماخوردگی
ویتامین (ث) موجود در زرشک باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و برای درمان سرماخوردگی، سرفه، گلودرد و سردرد مفید می باشد. همچنین زرشک برای درمان سینوزیت، برونشیت و گرفتگی بینی هم مفید می باشد.

کمک به سلامت دندان

زرشک به جنگ عفونت ها می رود. بربرین به عنوان یک ماده ضدالتهابی قدرتمند عمل می‌کند. زرشک می تواند به درمان بیماری‌های التهابی دندان مانند ورم لثه که با ایجاد پلاک، تورم و سوزش لثه‌ها همراه است کمک کند. استفاده از ژل دندان زرشک به مدت ۲۱ روز به طور قابل توجهی باعث کاهش پلاک و ورم لثه می شود.

محافظت در برابر سندروم متابولیک

سندروم متابولیک شامل افرادی است که حداقل سه مورد از عوامل تهدید کننده سلامت بدن مانند چاقی، افزایش تری گلیسیرید،کلسترول (اچ دی ال) فشار خون بالا و افزایش قند خون ناشتا را داشته باشند. نوشیدن حدود ۲۰۰ میلی‌لیتر آب زرشک در روز، شما را در مقابل سندروم متابولیک محافظت می کند.

مبارزه با سرطان

از آنجا که بربرین به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کند؛ می‌تواند باعث جلوگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی  شود.

عوارض زرشک

استفاده‌ی متوسط از زرشک معمولا عوارض جانبی‌ای ایجاد نمی‌کند. مصرف بیش‌ازحد زرشک می‌تواند موجب خونریزی بینی، استفراغ، اسهال، افت شدید فشار خون، کنفوزیون (نوعی حالت گیجی و کاهش هوشیاری) و حساسیت کلیه بشود. علائم مشکلات کلیه عبارت‌اند از: وجود خون در ادرار، درد در هنگام ادرار، معده درد یا کمردرد و تب. درصورت بروز این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

مصرف بربرین برای خردسالان توصیه نمی‌شود. در نوزادان ممکن است زرشک عملکرد کبد را با اختلال مواجه و زردی را در آنها تشدید کند. زنانی که در دوران بارداری هستند نیز نباید از آن مصرف کنند. زیرا زرشک می‌تواند موجب انقباضات رحم و سقط جنین بشود. همچنین بهتر است زنان شیرده نیز از زرشک استفاده نکنند، زیرا اثرات زرشک می‌تواند ازطریق شیر به نوزاد منتقل بشود.

نباید زرشک را جایگزین درمان‌های متداول کرد. به‌عنوان مثال نباید از زرشک به‌عنوان درمان خانگی عفونت دستگاه ادراری استفاده کنید. زیرا ممکن است باوجود ازبین‌رفتن علائمی مانند درد و سختی در ادرار، باکتری‌ها به‌طور کامل از بین نرفته و به کلیه‌ها سرایت کنند.

---