چگونه پدر و مادر خوبی برای فرزندانمان باشیم؟

رشد تربیتی کودک مهمترین کار در هر جامعه ای است چون کودکان آینده ما هستند و والدین بیشترین تأثیر را در رشد آنان ایفا ‌می کنند . بسیاری از والدین در جستجوی یافتن راه حلی هستند که نشان دهند چطور ‌میتوانند والدین خوبی باشند.

برای اینکه پدر و مادر خوبی باشیم، لزوما نباید انسان‌های کامل و بی‌نقصی باشیم. هیچ‌کس کامل نیست؛ هیچ کودکی هم کامل و بی‌نقص نیست. فقط والدین باید سعی کنند تا اشکالات و رفتار های نادرست کودک خود را برطرف کنند  .

پدر و مادر خوب بودن کار ساده‌ای نیست ولی می‌توان با شناخت ویژگی های والدین خوب مانند داشتن رابطه خوب با همسر، پرورش ویژگی‌های مثبت اجتماعی در کودک، دادن مسئولیت به فرزندان و... والدین خوبی برای فرزندان خود بود.

یک پدر و مادر خوب تلاش می‌کنند تا ویژگی‌هایی مانند درک، صداقت، خوداتکایی، خودداری، مهربانی، همکاری، شادی و ... را در خود پروش دهند و همچنین از ایجاد مشکلاتی مانند اضطراب کودکان، افسردگی، عدم تغذیه صحیح، رفتارهای ضد اجتماعی، الکل و مواد مخدر در فرزندان جلوگیری می‌کنند.

 در واقع بازخورد روابط والدین با فرزندان در رفتار فرزندان دیده می شود و یکی از نمودهای آن مشکلات رفتاری کودکان است. اگر روابط پدر و مادر با فرزندان خوب نباشد، بچه‌ها شنوای حرف پدر و مادر خود نخواهند بود.

در ادامه مطلب نکاتی را برای اینکه برای اینکه پدر و مادر خوبی باشیم را بیان می کنیم:

الگوی خوبی برای فرزندتان باشید

اگر از فرزند خود انجام دادن کاری را می خواهید و توصیه می کنید که آن را انجام دهد ، بهتر است ابتدا خودتان آن کار را انجام بدهید. به‌جای اینکه صرفا به کودک بگویید که از او انتظار دارید چه کاری را انجام بدهد، خودتان آن کار را انجام بدهید و در عمل به او نشان بدهید. شما ابتدا باید استانداردهای بالایی را برای خودتان تعیین کنید. چون شما الگوی فرزندتان هستید و در درجۀ اول باید خودتان به استانداردها و چیزهایی که می‌گویید، پایبند باشید.

انسان موجودی است که می‌تواند با تقلید کردن، بیاموزد. ما به‌طور ذاتی کارهای دیگران را تقلید می‌کنیم تا بتوانیم آن کارها را درک کنیم و در زندگی خود وارد کنیم. کودکان نیز همیشه کارهایی را که والدین‌شان انجام می‌دهند به‌دقت تماشا می‌کنند و از آنها تقلید می‌کنند. پس همیشه کسی باشید که دوست دارید فرزندتان آن‌گونه باشد. به فرزندتان احترام بگذارید، رفتارها و نگرش مثبت را به او نشان بدهید، احساسات او را درک کنید تا او نیز رفتار شما را تقلید کند و مانند شما باشد و با این روش الگوی خوبی برای فرزندان خود باشید.

تمرکز کردن بر نکات مثبت فرزند

محققان می‌گویند که والدین باید از عمد بر روی نکات مثبت فرزندانشان بیش از نکات منفی تمرکز کنند. هرچه توبیخ و بددهنی بیشتر باشد، رفتار بد کودکان بیشتر تکرار می‌شود. هرچه میزان توبیخ بیشتر باشد، این باور به کودکان بیشتر منتقل می‌شود که من بچه بدی هستم و کارهای بدم باعث میشود که دعوام کنند. این باور باعث می‌شود تا آنها رفتار قبلی خودرا ادامه دهند چرا که این باور به بخشی از هویت آنها تبدیل می‌شود و انگیزه ای برای رفع و بهبود آن نخواهند داشت.

شناختن نقاط قوت فرزند خود

پدر و مادر بهتر است از فرزند بهره ببرند تا احساس ارزشمند بودن در او شکل گیرد که در نهایت به او کمک می‌کند تا اعتماد به نفسش تقویت شود و موانع زندگی را پشت سر بگذارد. چنانچه شایستگی‌های کودک مد نظر گرفته شود و آسیب نبیند، پیش از پیش مشتاق شنیدن و درک توصیه‌های پدر و مادر خواهند بود.

پدر و مادری مهربان و قاطع باشید

 یکی دیگر از روش هایی که افراد می توانند پدر و مادر خوبی برای فرزند خود باشند این است که برای فرزند خود پدر و مادر خوبی باشند و در عین حال قاطع هم باشند.والدین اگر به فرزندان تجربه‌های مثبتی بدهند، آنها هم می‌توانند در آینده تجربه‌های مثبتی داشته باشند و این تجربه‌های مثبت را برای دیگران ایجاد کنند. ولی اگر به فرزندان تجربه‌هایی منفی بدهند، آنها را از رشد و تکاملی که برای پیشرفت و موفقیت در آینده لازم دارند، محروم کرده‌اند.

مثلا برای اینکه تجربه های مثبت را برای فرزندان ایجاد کنند،پدر و مادر ،می‌توانند با او آواز بخوانند، در مسابقات ورزشی و رویدادهای مختلف شرکت کنند، با هم به پارک بروند، بخندند و بازی کنند، وقتی بهانه‌گیری و بدخلقی می‌کند، کنارش باشند و با کمک یکدیگر مشکلی را حل کنند. این تجربه‌های مثبت علاوه بر اینکه اتصالات خوبی میان سلول‌های مغزی کودک‌ ایجاد می‌کنند، خاطراتی از والدین در ذهن فرزندان شکل می‌دهند که تا پایان عمر همراه او خواهد بود.

پدر و مادر خوب بودن به این معنی است که باید به فرزندتان بیاموزید چه چیزی ازنظر اخلاقی درست است و چه چیزی غلط. تعیین محدودیت‌ها و مرزها و تغییر ندادن آنها کلید نظم‌وانضباط خوب است. وقتی از کودک خود می‌خواهید که این قوانین را رعایت کند، باید قاطعانه رفتار کردن و مهربانی را چاشنی کارتان کنید. به عامل اصلی رفتارهای کودک‌تان توجه کنید و از رفتار نادرست او به‌عنوان فرصتی برای آموزش کودکان برای آینده استفاده کنید، نه تنبیه و مجازاتی برای کارهای گذشته.

بر سر فرزندانتان فریاد نزنید

یکی دیگر از روش های پدر و مادر خوب بودن، فریاد نزدن بر سر آنها و خشمگین نشدن است.بارها این اتفاق افتاده که پدر ومادر با خود می گویند که نباید بر سر فرزند خود فریاد بزنند، اما زمانی که آنها دارند از دیوار راست بالا می‌روند سخت است که کنترل خشم داشته باشید. هرچه بیشتر شما بر سر فرزندانتان فریاد بکشید، رفتار آنها به همان نسبت بدتر خواهد شد. به جای آنکه بخواهید رفتار کودکانتان را کنترل کنید، احساسات و نگاه آنها را درک کنید. سپس با روش منطقی به سراغ حل آنها بروید.

عشق به فرزند را نشان دهید اما نه خیلی زیاد

پدر و مادر باید فرزندشان را دوست داشته باشند و با کارها و رفتارشان این عشق را به او نشان بدهند.البته باید توجه داشت که در دوست داشتن و عشق به فرزندان، زیاده‌روی معنایی ندارد و دوست داشتن فرزندان موجب لوس شدن آنها نمی‌شود. تنها چیزهایی که به‌نام عشق به او می‌دهند مانند ولخرجی کردن ،نرمی و ملایمت بی‌اندازه، انتظارات پایین و حمایت بیش‌ازحد، می تواند کودکان را لوس کند.

والدین  وقتی به‌جای عشق واقعی این چیزها را به فرزندشان می‌دهند، او را لوس می‌کنند.آنها به‌سادگی می‌توانند به فرزندشان نشان بدهند که او را دوست دارند: فقط کافی است در آغوشش بگیرند، با او وقت بگذرانند و به مشکلات و حرف‌هایش گوش بدهند.

پناهگاه امنی برای فرزندتان باشید

با توجه کردن و واکنش نشان دادن به حالات گوناگون فرزندتان و حساس بودن به نیازهایش به او نشان بدهید که همیشه کنارش هستید تا به او کمک کنید. از فرزندتان حمایت کنید و او را به‌عنوان فردی مستقل بپذیرید و همیشه پناهگاه گرم و امنی برای او باشید. معمولا کودکانی که در دامان والدین همواره علاقه‌مند و پاسخگو پرورش می‌یابند، رشد عاطفی، رشد اجتماعی و سلامت روان بهتری دارند.

تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در سالهای اولیه زندگیشان احساس امنیت دارند در مدرسه عملکرد بهتری نشان می‌دهند. همچنین این کودکان در بزرگسالی نیز ارتباطات عاطفی بهتری برقرار می‌کنند.

برای ایجاد حس امنیت در فرزندان به آنها ابراز محبت کنید، احترام بگذارید، با احترام رفتار کنید، احساسات آنان را درک کنید، زمانی که در کنار آنان هستید تمام توجهتان را معطوف آنان کنید، به آنها یادآوری کنید که بی قید و شرط عاشقشان هستید، به قول‌هایتان پایبند باشید و قابل اتکا و قابل اعتماد باشید.

به فرزندانتان در کارهای خانه مسئولیت بدهید

بهتر است والدین در منزل ، به فرزندان خود مسئولیت هایی را واگذار کنند تا آنها را انجام دهند. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که کارهای خانه به آنان محول می‌شود شادتر هستند. وظایف خانه به کودکان درس‌های مهمی درباره وظایف، همکاری، ارتباط و سخت کوشی در زندگی می‌دهد. والدین موفق کسانی هستند که وظایف خانه را به یک عادت و یک فرهنگ در خانه‌شان مبدل می‌کنند. این کار باعث می‌شود کودکان آماده موفقیت در آینده شوند.

آگاه باشیم که پدر و مادر بودن نیاز به تلاش دارد

هر روز درباره رفتارهایتان به عنوان یک والد خوب فکر کنید . خودتان را به خاطر بیاورید که چگونه با فرزندتان رفتار کردید تا بر او اثر بگذارید ، و سعی کنید که از تجارب گذشته تان پند بگیرید و همان طور که مسئولید با یادگیری بهتر ، رفتارتان را بهبود ببخشید.

قوانین ویژه ی خانوادگی وضع کنید

در جامعه ما قوانینی وجود دارد که به فرزند کمک ‌میکند تا در مدرسه و دنیای واقعی موفق عمل کند. به عنوان یک پدر و مادر لازم است که قوانین خانوادگی وضع کنید تا فرزندتان یاد بگیرد که چطور خود را مطابق آن قوانین مدیریت کند.

با فرزندتان حرف بزنید و به تکامل مغز او کمک کنید

یکی دیگر از ویژگی های پدر و مادر خوب این است که با فرزند خود حرف بزنند و به تکامل مغز او کمک کنند.همه افراد از اهمیت برقراری ارتباط با دیگران آگاه هستند. با کودک‌تان حرف بزنید و بادقت به حرف‌هایش گوش بدهید. برقراری ارتباط میان خود و فرزند موجب می‌شود که رابطۀ بهتری با او داشته باشید؛ کودک‌تان نیز هروقت با مشکلی مواجه شود به شما مراجعه می‌کند.

با ایجاد ارتباط به فرزندتان کمک می‌کنید که میان بخش‌های مختلف مغز خود ارتباط برقرار کند و مغزش تکامل پیدا کند. بخش‌های مختلف مغز موجب تکامل و کارکرد درست مغز می‌شود؛ درست مانند کل بدن که باید اندام‌های مختلف آن هماهنگ باشند و با هم کار کنند تا سلامتی بدن حفظ شود. وقتی بخش‌های مختلف مغز یکپارچه می‌شوند، می‌توانند به‌صورت مجموعه‌ای واحد عمل کنند. این یکپارچگی موجب کاهش بهانه‌گیری و بدخلقی، و افزایش همکاری و همدلی بیشتر کودک ما می‌شود.

به همین خاطر با فرزندتان دربارۀ تجربه‌های دشواری که داشته است، صحبت کنید. از او بخواهید توضیح بدهد چه اتفاقی افتاده است و او در آن زمان چه احساسی داشته است. لازم نیست راه‌حلی ارائه بدهید. برای اینکه پدر یا مادر خوبی باشید، لزوما نباید تمام جواب‌ها را بدانید. فقط همین که به حرف‌های او گوش بدهید و از او بخواهید که مسائل را روشن و واضح بیان کند، موجب می‌شود که فرزندتان تجربه‌هایش را بهتر درک کند و خاطراتش را با هم یکپارچه کند و میان آنها ارتباط برقرار کند.

از تنبیه بدنی استفاده نکنید

یکی دیگر از شرایط پدر و مادر خوب بودن این است که به هیچ وجه از تنبیه استفاده نکنید. تنبیه بدنی موجب اطاعت کوتاه‌مدت کودک می‌شود و موجب می‌شود که چند مدت آسوده باشید و کودک رفتار اشتباه خود را انجام ندهد. باوجود این، با این روش به کودک نمی‌آموزیم که چه چیزی درست و چه چیزی غلط است. این روش فقط به کودک یاد می‌دهد که از عواقب بیرونی کار خود بترسد. به این ترتیب، کودک دلیل نادرست بودنِ کارهای خود را درک نمی‌کند و فقط ترغیب می‌شود که آن کارها را دور از چشم والدین انجام دهد و سعی کند گیر نیفتد. کتک زدن این الگو را به کودک می‌دهد که او نیز می‌تواند مسائل را با خشونت حل کند.

کودکانی که والدین آنها از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند، بیشتر مستعد درگیری و نزاع با سایر کودکان هستند. این کودکان بیش از دیگران، کودکانی قلدر و زورگو می‌شوند و از پرخاشگری و ستیزه‌جویی کلامی یا فیزیکی برای حل مشکلات و اختلافات استفاده می‌کنند. این کودکان در مراحل بعدی زندگی نیز بیشتر به بزهکاری، رفتارهای ضداجتماعی و مجرمانه، روابط پدر،مادرـ‌فرزندیِ نادرست و مشکلات سلامت روانی دچار می‌شوند و بیش از دیگران به قربانیان خشونت خانگی یا اِعمال‌کنندگان آن تبدیل می‌شوند.

به سلامت خود نیز توجه داشته باشید

والدین باید به سلامت خود توجه داشته باشند. بیشتر اوقات، پس از تولد فرزند، چیزهایی مانند سلامت خودتان یا سلامت ازدواج‌تان در درجۀ دوم اهمیت قرار می‌گیرد. ولی اگر به این مسائل توجه نکنید، در آینده به مشکلات بزرگ‌تری تبدیل خواهند شد. ازنظر روحی و جسمی، از خودتان مراقبت کنید و برای تقویت رابطه‌ای که با همسرتان دارید، وقت بگذارید. اگر در این دو حوزه موفق نباشید، فرزندتان نیز آسیب خواهد دید.

درس‌های زندگی را به آنان یاد بدهید

یکی دیگر از ویژگی های پدر و مادر خوب این است که به فرزندان خود درس زندگی را یاد دهند. فرزندان شما باید بدانند چگونه صحیح تصمیم بگیرند. پشت کودکانتان بایستید و در تصمیم‌گیری به آنها کمک کنید اما کاری کنید که آنها خودشان به این تصمیم صحیح برسند. از ورود فرزندانتان به وب‌سایت های نامناسب جلوگیری کنید. ترویج رفتارهای خوب و به طور کلی یاد دادن درس‌های زندگی به فرزندان باعث می‌شود تا آنان در زندگی اجتماعیشان موفق باشند.

رابطه خوبی با همسرتان داشته باشید

یکی دیگر از ویژگی های پدر و مادر خوب این است که زن و شوهر با هم رابطه ی خوبی دارند. در خانواده‌هایی که درگیری و نزاع کمتر است، کودکان در بلند مدت موفقیت بیشتری را تجربه می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد والدینی که ازدواج سالم‌تری را تجربه می‌کنند فرزندان متعادل‌تری را تربیت می‌کنند. یکی از بهترین راه‌ها برای خدمت به فرزندانتان ایجاد ارتباط خوب با همسر خودتان است.

به دوران کودکی خودتان فکر کنید

بسیاری از ما می‌خواهیم والدین متفاوتی از پدر و مادر خود باشیم. حتی کسانی که دوران کودکی شادی داشته‌اند نیز ممکن است بخواهند بعضی از جنبه‌های تربیت و پرورش خود در دوران کودکی را تغییر بدهند. ولی در بیشتر موارد وقتی دهان باز می‌کنیم، درست مانند پدر و مادر خودمان صحبت می‌کنیم. تأمل کردن و فکر کردن به دوران کودکی خود، موجب می‌شود که شیوه‌ای را که در تربیت و پرورش کودکان‌مان در پیش گرفته‌ایم، بهتر درک کنیم. از روش‌هایی که می‌خواهید تغییر بدهید، یادداشت بردارید. به این فکر کنید که در شرایط واقعی چگونه می‌توانید آن روش‌ها را به‌شکل متفاوتی اجرا کنید. هوشیار و آگاه باشید و دفعۀ بعد که مسئلۀ موردنظر پیش آمد، رفتارتان را تغییر دهید.اگر در مرحله اول موفق نشدید ناامید نشوید چون این کار به تمرین نیاز دارد.

هدف خود را از پرورش و تربیت فرزند مشخص کنید

والدین باید چشم‌انداز مشخصی داشته باشند و هدف خود از تربیت فرزند را فراموش نکنند. اگر شما هم مانند بیشتر پدرها و مادرها باشید، می‌خواهید که فرزندتان در مدرسه موفق باشد، فردی سازنده، مسئولیت‌پذیر و مستقل باشد، روابط هدفمندی با شما و دیگران برقرار کند، فردی مهربان و دلسوز باشد و زندگی شاد، سالم و پُرباری داشته باشد. ولی برای رسیدن به این اهداف چقدر وقت گذاشته‌اید؟ اگر شما هم مانند بیشتر پدرها و مادرها باشید، احتمالا بیشتر اوقات فقط روزها را به شب رسانده‌اید.

به فرزندانتان در پرورش مهارت‌های اجتماعی کمک کنید

در تحقیقی که محققان بر روی کودکان انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که ارتباط بسیار زیادی بین تقویت مهارت‌های اجتماعی در کودکان و اعتماد به نفس و موفقیت آنان در بزرگسالی وجود دارد. این یافته‌ها اهمیت بالای آموزش روابط اجتماعی به کودکان را نشان می‌دهد. بنابراین باید با آموزش مهارت های اجتماعی و ترویج رفتارهای صحیح اجتماعی در کودکان به موفقیت آنان در آینده کمک کرد.

---