ویروس کرونا چه بر سر نظام‌های سلامت در جهان می‌آورد؟

متن زیر یادداشتی از دکتر محمد بقایی، داروساز و پژوهشگر حوزه سلامت است:

جهان به دو فاز تاریخی قبل و بعد از کرونا تقسیم خواهد شد و ما شاهد تغییرات بنیادی در سطوح مختلف خواهیم بود. این تغییرات ممکن است شامل نظام‌های سلامت، اقتصادی یا سیاسی باشد.
اما کرونا چه تاثیری بر روی نظام‌های سلامت در جهان خواهد داشت؟ بدیهی است که سلامت هر فرد به هر دستاوردی در زندگی ارجحیت دارد. قطعا در دوران پساکرونا جهان نیازمند یک بازنگری مهم در نظام‌های سلامت خود است و این بازنگری بسیار جامع‌تر از آن چیزی است که به ذهن می‌رسد. چرا که جهان در مدت زمان بسیار کوتاهی مغلوب موجودی بسیار کوچک شود. من به کرونا لقب نانووروجک داده‌ام. این نانو وروجک در اندک زمانی توانست تمام معادلات جهان را بهم بریزد و درس عبرتی به اندازه انفجارهای بسیار مهیب هسته‌ای به دنیا بدهد.
نکته قابل توجه این است که سلامت در اولویت تغییرات جهان خواهد بود. اگر چه حافظه تاریخی مردم هر جامعه قوی نیست و هنگامی که نسل عوض می‌شود وقایع را به فراموشی می‌سپارند اما کرونا دست کم بر روی سه نسل آثار خود را برجای خواهد گذشت.
تغییراتی که کرونا در نظام‌های سلامت ایجاد خواهد کرد؛ شامل تدابیری است که کشورها تحت عنوان پدافند غیرعامل برای خود اندیشیده‌ و پیاده‌سازی کرده‌اند. مطمئنا کشورها به سمت این خواهد رفت تا پروتکل‌های خاصی را برای مقابله با حملات بیولوژیک وضع کنند. چرا که اگر این سیستم پدافندی اصلاح نشود مجددا جهان با حملات دیگری مواجه خواهد شد که شاید این بار کشنده‌تر از ویروس کرونا باشد.
علاوه بر این یک بازنگری لجستیک هم خواهیم داشت.
حال این سوال مطرح می‌شود که اگر ما بحران نداشته باشیم ایجاد صنایعی که در مواقع بحران به کمک ما بیایند منطقی نیست و در زمان عدم وجود بحران ما با عدم منفعت، سود آوری و توجیه اقتصادی برای این صنایع مواجه‌ایم. اما قطعا برخی از این صنایع همانند صنایع دفاعی که در زمان‌های عادی نیز اقدام به تولید اسلحه می‌کنند، مورد نگرش قرار خواهند گرفت و جایگاه خاصی را برای خودشان پیدا خواهند کرد.
علاوه بر این، ممکن است صنایع را دوگانه طراحی کنند. به این صورت که یک خط تولید البسه معمولی بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به خط تولید البسه بیمارستانی تبدیل شود.
شما این احتمال را بدهید که ویروس کویید 19 یک ویروس دست ساز بشری باشد و یک الگوریتم خاصی دارد تا ضربات خاصی را وارد کند. در این صورت ما اگر امکانات تولید، فرمولاسیون، آنالیز و سنتز مواد را در کشور نداشته باشیم به شدت تحت تاثیر این حمله بیولوژیک قرار خواهیم گرفت. آسیب‌ها به دو صورت خواهد بود. هم از طرف حمله بیولوژیک و هم از سوی عدم ایجاد ساختارهای آموزشی در کشور.

اما چرا بعضی از کشورهای توسعه یافته نظیر آمریکا که امکانات پزشکی زیادی دارند هم به شدت تاثیر ویروس کویید 19 قرار گرفته‌اند؟
در کشوری مانند آمریکا خدمات درمانی بسیار پیشرفته است و با بالاترین کیفیت انجام می‌شود اما تمرکز دولت بر روی سیستم بهداشتی زیاد نبوده است. حتی در آمریکا سیستم بیمه درمانی نیز دچار اشکالاتی است. اما وقتی آلمان را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که یک سیستم بهداشتی هم در کنار سیستم درمانی وجود دارد و به همین دلیل خیلی خوب می‌تواند ویروس کرونا را مدیریت کند. در کره جنوبی علاوه بر یک سیستم منظم بهداشتی و درمانی قوی، سیستم‌های آی تی نیز در آن وجود داشت و بسیاری از مسائل با هماهنگی سیستم درمانی و آی تی مدیریت شد.
به نظر می‌رسد توجه ویژه به سیستم‌های بهداشتی، به روز کردن و مدرنیزه کردن و سیستماتیک کردن آنها می‌تواند سبب شود تا سریع‌تر و بهتر از عملکرد امروزمان‌ با بحران‌ها مقابله کنیم. قطعا سیستم‌های پساکرونا باید به صورت همه جانبه به همه ابعاد کمک‌رسان و قابل اتکا توجه کنند و آنها را لحاظ کنند تا در صورت بروز بحران دچار مشکلات این چنینی نشوند.