پیشوازهای ولادت حضرت امام محمد باقر (ع)

بیشتر مورخان گفته اند كه سال تولدش 57 قمرى بوده است. بنابراین وى چهار سال پیش از واقعه كربلا به دنیا آمد و همراه پدر بزرگوارش در این واقعه جانسوز حضور داشت. پدرش امام على بن الحسین علیه‌السلام معروف به سجاد و زین العابدین و مادرش فاطمه بنت الحسن المجتبى علیه‌السلام معروف به ام‌ الحسن و ام‌ عبدالله مى‌ باشند.
این امام همام پس از شهادت پدر ارجمندش امام زین العابدین علیه‌السلام در سال 95 قمرى به مقام عظماى ولایت و امامت شیعیان نایل شد و پیروان اهل بیت علیهم‌ السلام را در آن دریاى مواج سیاسى و نظامى عصر خویش و هرج و مرج‌ هاى آخر حكومت امویان به نیكى هدایت و رهبرى كرد. با این كه میان رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و تولد امام محمدباقر علیه‌ السلام به مدت 47 سال فاصله بود، در عین حال آن حضرت، سلام گرم و دلنشین پیامبر صلی الله علیه و آله را از سوى جابر بن عبدالله انصارى دریافت كرد.

چون نَسَب شریف امام محمدباقر علیه‌السلام هم از پدر و هم از مادر به امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مى‌ رسد، به ایشان علوى بین علویین و فاطمى بین فاطمیین گفته مى‌ شود. امام محمد بن على علیه‌السلام مكنى به ابوجعفر و ملقب به باقرالعلم و باقرالعلوم مى‌ باشد.

کنیه وی را بعضی ابو جعفر و برخی ابو جعفر اول خوانده اند.
آن حضرت القاب بسیاری داشت که از آن میان لقب «باقر یا باقر العلم »از همه مشهورتر است.

سیره اخلاقی امام محمد باقر علیه السلام
هر چند امام عائله زیاد و زندگی ساده ای داشت، ولی بین مردم به بخشندگی و کرامت مشهور بود. همواره به نیازمند و بی نیاز بخشش می کرد و این رفتار را مایه خرسندی خویش قرار داده بود. در بخشش ها، همیشه شأن و مرتبه افراد را در نظر می گرفت به اندازه ای که نه موجب اسراف و زیاده روی و نه سبب تحقیر و پایین آمدن شأن آنان شود.
امام از شاد کردن دیگران خشنود می شد و از زبان جد بزرگوارش رسول اکرم صلی الله علیه وآله این روایت را برای مردم می خواند که هر کس مؤمنی را شاد کند، مرا شاد کرده و هر کس مرا شاد کند، خدای را خشنود ساخته است.