قاتلان خاموش!

امروزه کل جهان درگیر ویروسی بنام کرونا شده که  این ویروس خطرناک‌ترین نوع ویروس‌ها به سبب ایجاد سندرم‌های شدید تنفسی است و به‌سرعت از طریق قطرات تنفسی از انسان به انسان یا از برخی حیوانات به انسان منتقل می‌شود و باید اضافه کرد که ویروس‌ها قاتلان خاموشی هستند که به‌سرعت منتشرشده و به‌راحتی منتقل می‌شوند.

گاهی می‌شنوید که شخصی به‌طور ناگهانی به یک بیماری خطرناک مبتلا شده‌ و هیچ علامت خاصی نیز نداشته است، البته باید متذکر شویم که برخی از بیماری‌ها به این صورت است، یعنی بدون هیچ علامتی بروز کرده و در بدن پیشرفت می‌کنند و وقتی تشخیص داده می‌شوند که دیگر کار از کار گذشته است. به این بیماری‌ها، قاتلان خاموش می‌گویند.

قاتلان خاموش کدم‌اند؟

بسیاری از ویروس‌ها و بیماری‌ها در دسته‌ی قاتلان خاموش هستند. آن‌ها علائم هشداردهنده‌ی خود را پنهان کرده و با تشخیص دیرهنگام، ممکن است عوارض جدی و  مرگ‌آوری را به همراه داشته باشند.

احتمال اینکه افراد با چنین بیماری‌های خطرناکی زندگی می‌کنند و از آن‌ها اطلاعی ندارند، بسیار زیاد است. بنابراین، گسترش آگاهی در مورد این بیماری‌ها بسیار مهم است.

- هپاتیت: هپاتیت یک بیماری التهابی کبد و یک عفونت ویروسی است که هزاران نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند. ویروس‌های هپاتوتروپیک مختلف، باعث ایجاد انواع هپاتیت‌ از جمله A، B، C، D و E می‌شوند. هپاتیت A و E به‌دلیل مصرف غذا یا آب آلوده به‌وجود می‌آیند. هپاتیت B، C و D از طریق انتقال خون آلوده، تماس جنسی و در هنگام زایمان ایجاد می‌شوند. هپاتیت می‌تواند به‌دلیل مصرف بیش‌ازحد الکل و بیماری‌های خودایمنی نیز به‌وجود بیاید.

ویروس ناقل این بیماری ممکن است بدون هیچ علامتی، چندین سال در بدن وجود داشته باشد. بااین‌حال ممکن است علائمی مانند خستگی، درد عضلانی، زردی، مدفوع کم‌رنگ، تب پایین، استفراغ و اسهال را به‌وجود آورد.

- فشار خون بالا: فردی که فشار خون ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر دارد، به فشارخون بالا یا بیماری فشارخون مبتلاست. فشارخون بالا معمولاً با استرس، سیگار کشیدن، مصرف زیاد نمک، اضطراب، مصرف الکل و بی‌تحرکی در ارتباط است. سایر عوامل مرتبط عبارت‌اند از: چاقی، عوامل ژنتیکی، استفاده از قرص‌های ضدبارداری یا داروهای ضد درد، بیماری‌های کلیوی و بیماری‌ آدرنال (بیماری‌های غدد فوق کلیوی).

فشارخون بالا معمولاً علائم قابل‌توجهی از خود نشان نمی‌دهد. در برخی موارد ممکن است باعث سردرد، تنگی نفس یا خون‌دماغ شود، اما این علائم هنگامی اتفاق می‌افتند که فشارخون بسیار بالا باشد. فشارخون توسط فشارسنج پزشکی (اسفیگمومانومتر) اندازه‌گیری می‌شود.

فشارخون بالا اگر نادیده گرفته شود، ممکن است به بیماری‌های قلبی یا حتی سکته‌ی مغزی منجر شود. تنها راه تشخیص آن، اندازه‌گیری منظم فشارخون است.

- دیابت: دیابت بیماری‌ای است که به نظارت مستمر نیاز دارد.: دیابت نوع1؛ در این بیماری بدن هیچ‌گونه انسولینی تولید نمی‌کند. دیابت نوع ۲؛یک اختلال متابولیسمی است که در آن، بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست یا نمی‌تواند از انسولین تولیدشده به‌درستی استفاده کند.

برخی از علائم متداول دیابت عبارت‌اند از: تشنگی بیش‌ازحد، گرسنگی، کاهش وزن ناگهانی، تکرر ادرار، خستگی، تاری دید و بریدگی‌ها یا زخم‌هایی که به آهستگی ترمیم می‌شوند. علت دقیق این بیماری مشخص نیست، بااین‌حال به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی، چاقی، رژیم غذایی نامناسب و نداشتن فعالیت بدنی، نقش مهمی در بروز این بیماری ایفا می‌کنند.

دیابت کنترل‌نشده می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی، قطع عضو، سکته‌‌ی مغزی و از دست دادن بینایی شود.

- بیماری عروق کرونر: بیماری عروق کرونر، یک بیماری قلبی رایج است که به‌دلیل تجمع پلاک در دیواره‌ی شریان‌ها (سرخرگ‌ها) ایجاد می‌شود. تجمع بیش از حد پلاک، به‌مرورزمان شریان‌ها را تنگ و درنتیجه جریان خون را در سراسر بدن به‌طور کامل یا تا حدودی مسدود می‌کند. با گذشت زمان، CAD می‌تواند قلب شما را ضعیف کند و به نارسایی قلبی منجر شود.

چاقی یا داشتن اضافه‌وزن، سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های قلبی، رژیم غذایی نامناسب، سیگار کشیدن و نداشتن فعالیت بدنی از جمله عواملی هستند که احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می‌دهند.

از آنجا که CAD در مراحل ابتدایی‌اش هیچ‌گونه نشانه‌ای ندارد، تا هنگام بروز حمله‌ی قلبی تشخیص داده نمی‌شود. برای تشخیص به‌موقع، به‌طور منظم آزمایش‌های پزشکی را انجام بدهید. برای کاهش خطر ابتلا به CAD و سایر بیماری‌های قلبی، یک رژیم غذایی کم‌سدیم و کم‌چرب داشته باشید، سیگار نکشید، به‌طور منظم ورزش کنید و دارو مصرف کنید.

- کبد چرب: در این بیماری، کبد در تجزیه‌ی چربی‌ها مشکل دارد و درنتیجه در بافت کبد، چربی جمع می‌شود. بیماری کبد چرب دو نوع است: کبد چرب الکلی؛ کبد چرب غیرالکلی.

کبد چرب الکلی همان‌طور که از نامش پیداست، به‌دلیل مصرف بیش‌ازحد الکل ایجاد می‌شود. علت دقیق بیماری کبد چرب غیرالکلی هنوز مشخص نیست. این بیماری معمولا ارثی است. اصطلاح کبد چرب زمانی به‌کار می‌رود که چربی، بیش از ۱۰ درصد وزن کبد را به خود اختصاص بدهد و در عملکرد کبد افرادی که الکل مصرف نمی‌کنند، اختلال ایجاد شده باشد.

بیماری کبد چرب در مراحل اولیه معمولاً بی‌خطر است و هیچ‌گونه نشانه‌ی قابل‌توجهی هم ندارد. چربیِ جمع‌شده در کبد با گذشت زمان باعث التهاب و زخم می‌شود. افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند، ممکن است درد مبهمی در سمت راست بالای شکم، خستگی، از دست دادن اشتها و احساس کلی ناخوش بودن را تجربه کنند.

- پوکی استخوان: پوکی استخوان نیز یک «بیماری خاموش» است که اغلب در مراحل اولیه، هیچ علائمی ندارد. این بیماری به تحلیل بافت استخوان‌ها منجر می‌شود و آن‌ها را نازک و شکننده می‌کند. شناسایی و تشخیص پوکی استخوان در مراحل اولیه دشوار است. به‌علاوه، این بیماری می‌تواند در هر سن‌وسالی بروز کند.

معمولاً اولین علامت آن، شکستگی استخوان است. برخی از نشانه‌های پوکی استخوان عبارت‌اند از: کاهش قد به‌مرورزمان، درد در ناحیه‌ی پشت بدن، خمیده شدن بدن و شکستگی‌های استخوان حتی به‌دلیل پرش یا سقوط از ارتفاع بسیار کم.

میزان شیوع این بیماری در زنان، زنان یائسه بیشتر است. عواملی مانند: داشتن سابقه‌‌ی خانوادگی، رژیم غذایی نامناسب، ورزش نکردن، سیگار کشیدن، مصرف برخی داروهای خاص و استخوان‌بندی ریز، میزان خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، درمورد انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان، با پزشک‌تان مشورت کنید. برای جلوگیری از پوکی استخوان، به‌طور منظم ورزش کنید، غذاهای سالم بخورید (به‌خصوص موادغذایی غنی از کلسیم و ویتامین D)، الکل مصرف نکنید و از سیگار کشیدن اجتناب کنید.

- سرطان روده بزرگ یا کولون: سالانه هزاران نفر به سرطان روده‌ی بزرگ مبتلا می‌شوند. یک تومور در رکتوم یا کولون، یک‌شبه رشد نمی‌کند بلکه اغلب با یک تومور کوچک به نام پولیپ آغاز می‌شود. اکثر این پولیپ‌ها غیرسرطانی هستند، اما برخی از آن‌ها اگر نادیده گرفته شوند یا درمان‌نشده باقی بمانند، می‌توانند بعد از چند سال سرطانی شوند. در ۹۰ درصد موارد، تشخیص زودهنگام و برداشتن سلول‌های سرطانی در روده‌ی بزرگ، سرطان را درمان می‌کند. اما مسئله‌ی مهم، انجام آزمایش‌های غربالگری کولورکتال در فواصل منظم برای شناسایی پولیپ‌ها و بیرون آوردن آن‌هاست.

اگرچه سرطان کولون، علائم هشداردهنده‌ی اولیه ندارد اما اگر دچار یبوست مکرر، اسهال، وجود خون در مدفوع، نفخ غیرمعمول یا درد شکمی، کم خونی، کاهش وزن بدون علت، استفراغ و خستگی شُدید، برای پیدا کردن علت آن به پزشک مراجعه کنید و احتمالاً زندگی‌تان را نجات بدهید.

- سرطان پوست غیرملانوم: سرطان پوست غیرملانوم، به‌‌آرامی در لایه‌های بالایی پوست به‌وجود می‌آید. علت آن، قرارگیری بیش‌ازحد در معرض اشعه‌ی فرابنفش (UV) خورشید یا دستگاه‌های برنزه‌کننده مانند تخت‌های برنزه و لامپ‌های حمام آفتاب است.

سابقه‌ی خانوادگی، پوست روشنی که به‌راحتی می‌سوزد و تعداد زیاد خال‌ها یا کک‌ومک‌ها ممکن است خطر ابتلا به این سرطان را افزایش بدهند. مردان و افراد بالای ۴۰ سال، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست غیرملانوم قرار دارند. معمولا یک توده‌ی قرمز یا ناحیه‌ی فلس‌مانند روی پوست که پس از چند هفته بهبود نیافته است، اولین علامت سرطان پوست غیرملانوم است.

به‌منظور کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست غیرملانوم، از قرارگیری بیش‌ازحد در معرض اشعه‌ی فرابنفش، لامپ‌های حمام آفتاب و تخت‌های برنزه خودداری کنید، از ضدآفتاب استفاده کنید، بیرون رفتن را خصوصاً در زمان‌هایی که نور خورشید شدیدتر است، محدود کنید و به‌طور منظم آزمایش‌های مربوط به پوست را انجام بدهید.

- سرطان دهانه‌ی رحم: سرطان دهانه‌ی رحم چهارمین سرطان شایع و مهم‌ترین علت مرگ‌و‌میر ناشی از سرطان در زنان، به‌خصوص در کشورهای درحال‌توسعه است. این سرطان در سلول‌های دهانه‌ی رحم اتفاق می‌افتد و معمولاً در مراحل اولیه‌اش هیچ‌گونه علامتی ندارد. این سرطان اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، مثانه، کبد، روده‌ها و ریه را نیز درگیر می‌کند. در مراحل بعدی، فرد ممکن است درد لگن یا خونریزی واژینال را تجربه کند.

سرطان دهانه‌ی رحم از طریق ویروس پاپیلومای انسانی که از طریق تماس جنسی گسترش می‌یابد، ایجاد می‌شود. سیگار کشیدن، داشتن شرکای جنسی متعدد، به دنیا آوردن فرزندان زیاد، داشتن اضافه‌وزن، استفاده‌ی طولانی‌مدت از قرص‌های ضدبارداری و ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، خطر ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم را افزایش می‌دهند.

معمولاً چندین سال طول می‌کشد تا سلول‌های معمولیِ دهانه‌ی رحم، به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. بنابراین در صورت مشاهده‌ی کوچک‌ترین علائمی، آزمایش پاپ اسمیررا انجام دهید، این آزمایش برای تشخیص سرطان دهانه‌ی رحم، بسیار مؤثر است.

---