ترس از زایمان چیست و چگونه می توان بر آن غلبه کرد؟

همه زنان تا حدودی ترس از زایمان را تجربه می‌کنند که این مورد  امری طبیعی به حساب می آید. اما ممکن است این ترس در برخی افراد شدت بیشتری داشته باشد و باعث ایجاد پریشانی روانی زیادی در فرد باردار شود.

به ترس و اضطراب بسیار شدید در مورد زایمان ،توکوفوبیا می گویند. برخی از زنان دچار ترس و اضطراب از زایمان می شوند و ترجیح می دهند که باردار نشوند . در این مطلب درباره ترس از زایمان و راه های غلبه بر آن را بیان می کنیم.

این موضوع که زنان در مورد زایمان، درد شدید هنگام متولد شدن فرزند و خودِ مسئله فرزندآوری و عدم قطعیت این فرایند نگرانی داشته باشند موضوع عجیبی نیست.

این ترس می‌تواند کیفیت دوران بارداری فرد را تحت تأثیر قرار دهد  و وضعیت فلج کننده و وحشت باری را برای زن باردار ایجاد کند و  حتی روی سلامت جنین نیز تأثیر بگذارد.

نشانه های ترس از زایمان

ترس از بارداری و زایمان، یک اختلال اضطراب است که  فرد درباره یک موقعیت یا شی‌ء دچار ترسی غیرمنطقی و بی‌دلیل می‌شود.کسانی که ترس از زایمان دارند به اختلالات خواب، حملات پانیک یا وحشت‌زدگی، کابوس و دوری گزینی دچار می شوند.این ترس نشانه های دیگری دارد که شامل  موارد زیر می شود:

دچار شدن به احساس ترس حتی با فکر کردن به بارداری و زایمان؛

اضطراب و افسردگی

ترس از مرده به دنیا آمدن نوزاد، تولد نوزاد با نقص‌های مادرزادی، مرگ مادر

اصرار شدید بر زایمان سزارین

برخی از زنان باردار که دچار ترس از زایمان شده اند ، از فعالیتهای جنسی هم پرهیز می کنند  و تمایلی به برقراری رابطه جنسی ندارند. در این بین زنانی که از زایمان وحشت دارند، در هنگام بارداری اصرار به استفاده از عمل سزارین دارند یا در هنگام زایمان دچار ضربه روانی می‌شوند و حتی در مواردی با نوزاد خود ارتباط خوبی برقرار نخواهند کرد.

مردها هم می‌توانند توکوفوبیا را تجربه کنند

 گاهی ممکن است مردان هم دچار ترس از زایمان شوند . این مردان نسبت به سلامت و ایمنی مادر و فرزند این نگرانی را دارند. ترس از زایمان به‌واسطۀ نگرانی‌هایی درباره زایمان کردن، تصمیم گیری، مشکلات مالی، روش‌های درمانی پزشکی، دغدغه‌های سرپرستی و رسیدگی به نوزاد به وجود می آید.

دو نوع مختلف ترس از زایمان

ترس از زایمان انواع مختلفی دارد که نوع اول آن  در زنانی که سابقه زایمان نداشته اند اتفاق می افتد و نوع دوم ترس از زایمان در  در مورد زنانی که تجربه زایمان دردناک داشته اند و هراس از فرزندآوری مجدد را دارند.

گاهی ممکن است ترس از زایمان به دلیل شنیدن تجربه‌های ناخوشایند زایمان و بارداری از زنان دیگر، ترس از این که نتواند درد را تحمل کند و یا  وجود انواع مشکلات روانی قبلی مثل افسردگی و اضطراب باشد.

تفاوت ترس طبیعی از زایمان با توکوفوبیا

ترس از زایمان و بارداری تا حد معقولی برای همه وجود دارد. حتی ترس  در حد منطقی آن باعث می‌شود فردِ باردار به خود رسیدگی بیشتری کند و مراقبت‌ها و وسایل لازم برای مدیریت بهتر اوضاع برای خود را فراهم کند. چنین ترسی رایج است و اکثر زنان تا حدی بابت چیزهایی مانند درد، سلامتی، ایمنی هنگام زایمان و… دچار ترس می‌شوند. این ترس‌ها رایج هستند و بیشتر زنان با کسب آگاهی و اطلاع درباره زایمان و فرایند آن، صحبت با زنان دیگر و مشاوره با پزشک از چنین ترس‌هایی رها می‌شوند.

اما در مواردی، ترس‌های عادی چنان شدید می‌شوند و فرد را از پا درمی‌آورند که به آنها ترس از زایمان  یا توکوفوبیا می گویند. توکوفوبیا نوعی ترس بسیار شدید و افراطی است و باعث می‌شود که فرد از موقعیت‌های مرتبط با زایمان اجتناب کنند. در حالی که اغلب مادران در طول بارداری یاد می‌گیرند که چگونه اضطراب خود را کنترل کنند و ترس آن‌ها در حدی نیست که باعث شود از مراجعه به پزشک و اقدام برای زایمان خودداری کنند.

علل دچار شدن به توکوفوبیا یا ترس از زایمان

عوامل مختلفی وجود دارند ک باعث شدت یافتن ترس مادر از زایمان شده و توکوفوبیا را به وجود آورده است . از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

برخی تغییرات هورمونی در بدن که باعث می‌شود فرد توان کم‌تری برای تحمل اضطراب داشته باشد، می تواند دلیلی بر ترس از زایمان در زنان باشد.

شنیدن داستان‌ها و تجربیاتی از بستگان و آشنایان نزدیک در مورد تجربه زایمان‌های بسیار دردناک و آسیب‌زا هم از عوامل ترس از زایمان در زنان می باشد.

مبتلا بودن به فوبیاها و ترس‌های دیگری در ارتباط با موقعیت‌های پزشکی. مثل ترس از خون، آمپول و ترس از مرگ.

سن بسیار کم مادران و قرار داشتن در جایگاه اجتماعی پایین از جمله عوامل خطری محسوب می‌شوند که آسیب پذیری روانی مادران را بیشتر کرده و می‌توانند در شدت یافتن ترس از زایمان نیز تأثیرگذار باشند.

عزت نفس پایین، تجربه تروماها و رویدادهای آسیب‌زا در دوران کودکی و داشتن تجربۀ مورد تجاوز جنسی قرار گرفتن و  ابتلا به برخی اختلالات روانپزشکی مانند  اضطراب و افسردگی از جمله عوامل روان شناختی هستند که می‌توانند در ترس از زایمان مؤثر باشند.

گاهی ممکن است ترس از این به وجود بیاید که زایمان به‌شکلی امن و آرام پیش نرود و عوارض و مشکلاتی مانند پره اکلامپسی یا مرگ برای فرد را به وجود آورد و همین عاملی برای ایجاد ترس در فرد شود.

ترس از دست رفتن کنترل زندگی و حریم خصوصی

ترس از ناشناخته ها ، ترس از درد، ترس درباره زندگی نوزاد و بی‌اعتمادی به کادر پزشکی هم می تواند دلیلی بر ترس از زایمان در زنان باشد.

درمان ترس از زایمان

اگر فرد  شبکه حمایت اجتماعی مناسبی در اطراف خود داشته باشد، توکوفوبیا کمتر می‌تواند به بروز ناتوانی زیاد در او بیانجامد. برای مثال اگر از طرف همسر، مادر، بستگان نزدیک و دوستان حمایت عاطفی ببیند ،این حمایت عاطفی می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش ترس افراد داشته باشد. بسیاری از زنان به دلیل ترس و اضطراب خود، زایمان سزارین را انتخاب می‌کنند که معمولاً عوارض بیشتری را برای مادران به همراه دارد.

با این حال بیهوشی در زمان  زایمان سزارین باعث می‌شود که مادران ترس کمتری را نسبت به آن داشته باشند و ترجیح بدهند به این روش زایمان کنند.

 مطالعات نشان داده است بیشتر زنانی که دچار ترس از زایمان بوده اند ، با دریافت حمایت اجتماعی و روانی کافی توانستند بر اضطراب خود غلبه کرده و با زایمان طبیعی فرزند خود را به دنیا بیاورند. در کنار این مسئله دریافت خدمات روان درمانی و مراجعه به روانشناس نیز می‌تواند به فرد کمک کند تا با تمرین تکنیک‌های کنترل استرس آشنا شود و بتواند بر ترس خود غلبه کند.

همچنین ممکن است برخی متخصصین برخی داروهای آرام بخش در زمان زایمان را تجویز کنند. با این حال هرگز به طور سرخود به مصرف دارو دست نزنید چرا که این کار می‌تواند عوارض جدی برای جنین به همراه داشته باشد.

 را ه های غلبه بر ترس از زایمان

هرچقدر که فرد بیشتر به روز زایمان خود نزدیک می شود ، استرس او نیز بیشتر می شود و جملاتی مانند "دیگر طاقت ندارم  ، نمی توانم این درد را تحمل کنم،  پس کی تمام می شود ؟ در ذهن او شکل می گیرد.

 زمانی که فرد دچار ترس از زایمان می شود برای غلبه بر این ترس بهتر است از روش های زیر استفاده کند:

صحبت کردن با شخصی

هر زمان که احساس کردید ترس و اضطراب زایمان به شما غلبه کرده است ، بهتر است که تلفن را بردارید و با دوست صمیمی و یا اعضای خانواده خود تماس بگیرید. صحبت کردن با کسی که به او اعتماد دارید ، باعث ایجاد حس آرامش و غلبه بر ترس هایتان می شود. همچنین می توانید با پزشک خود در این مورد صحبت کنید و نگرانی هایتان را برای او شرح دهید.

 عبادت کردن

 یکی دیگر از راه های غلبه بر ترس از زایمان ، عبادت کردن می باشد. سعی کنید که ارتباط خود را با خداوند قوی تر کنید. هیچ چیز آرامش بخش تر از این نیست که خودتان را در آغوش امن خداوند ببینید . نماز بخوانید، دعا کنید تا روحتان آرام شود . قرآن خواندن نیز به آرامش روح و روان فرد کمک زیادی می کند.

به آرامی نفس کشیدن

یکی دیگر از راه های غلبه بر ترس از زایمان، نفس کشیدن است . این روش بسیار ساده است .نفس کشیدن به صورت اتوماتیک روح و روان فرد  را آرام می کند . تمرین نفس کشیدن را در یک اتاق آرام انجام دهید . به این صورت که به یک اتاق ساکت بروید، چشمانتان را ببندید و به آرامی نفس بکشید.

آماده کردن خود قبل از تولد فرزند

بهترین ایده این است که خودتان را قبل از تولد آماده کنید . به آرامش ذهن خودتان فکر کنید . لوازم مربوط به خود و کودک را برای روز بیمارستان آماده کنید . این اقدامات و آمادگی ها باعث می شود که در روز زایمان ذهنتان آرام تر باشد.

باز کردن ذهن به روی افکار

ذهنتان را به روی افکاری که به سرتان می آید ، باز کنید و در برابر آن ها مقاومت نکنید . مثلا به این فکر کنید که احتمالا ، زایمان شما طبیعی است اما ممکن است که ناگهان پزشک شما را سزارین کند . داشتن یک ذهن باز و روشن به فرد کمک می کند تا کنترل موقعیت را در دست بگیرد و آرامش داشته باشد.

 مثبت فکر کردن

در مورد تجارب منفی اطرافیان فکر نکنید و در عوض در مورد چیزهای مثبتی فکر کنید که در اطرافتان اتفاق می افتد . یک ذهن مثبت داشته باشید تا فقط اتفاقات مثبت را پیش بینی کند.

 آموزش دادن به خود

یکی دیگر از راه های غلبه بر ترس از زایمان این است که به خود آموزش دهید. خودتان را در مورد هرکاری که باید برای یک نوزاد تازه متولد شده انجام دهید، آماده کنید. به خودتان آموزش دهید. در مورد بچه داری، کتاب و مقاله بخوانید . زمانی که ذهنتان آماده باشد ، ترس کمتر خواهد شد . بخش زیادی از نگرانی های ما به دلیل آگاهی نداشتن است.

گوش دادن به موسیقی

گاهی می توان با گوش کردن موسیقی ، بر ترس از زایمان غلبه کرد. موسیقی هایی گوش دهید که به شما انرژی مثبت می دهد . هر نوع موسیقی که شما را آرام می کند و باعث می شود که ترس هایتان فروکش کند را گوش دهید زیرا موسیقی قدرت صحبت کردن با فرد را دارد اما به شرطی که کلام آن مثبت باشد . می توانید لیستی از موسیقی های مخصوص این دوران را تهیه کنید.

 بیرون رفتن از منزل

اگر استرس زایمان دارید ، بهتر است که از منزل بیرون بروید و در هوای تازه نفس بکشید . با کسی که دوستش دارید، مثل همسر، خواهر، مادر و ... بیرون بروید و اوقات خوشی را برای خودتان بسازید و ذهنتان را با دور و بر و دنیای اطراف مشغول کنید تا کمتر افکار ترس آلود به سمت شما بیایند.

 فکر کردن در مورد تصویری  بزرگتر

زمانی که به چیزی شک دارید، در مورد کودک داخل شکمتان فکر کنید که هیچ چیز بهتر از فکر کردن به یک کودک معصوم نمی تواند ترس شما را از بین ببرد زیرا فکر کردن به او باعث ایجاد حس لذت و عشق در فرد می شود.

حتی بهتر است که با همسر خود در مورد فرزندتان صحبت کنید و مثلا صورت او را حدس بزنید . صحبت کردن با دیگر اعضای خانواده مثل مادر، خواهر و پدر و ... نیز می تواند به بهبودی استرس و اضطراب شما کمک کند.

مشخص کردن دلیل ترس خود

بهتر است دلیل ترس‌تان را مشخص کنید تا بتوانید بر آن غلبه کنید. به عنوان مثال اگر سابقه‌ی سقط جنین یا تولد فرزندی مرده، زایمان سخت فرزند قبلی، یا شنیدن داستان‌های دردناک زایمان افراد دیگر را دارید، بهتر است اطلاعات دقیق و واقعی نسبت به پروسه‌ی زایمان به دست اورید و از سلامت بارداری‌تان اطمینان حاصل کنید. نگرانی‌هایتان را در مورد داروها، عمل سزارین و سلامت فرزندتان یادداشت کنید. این تفکرات وحشت‌آور را با پزشک‌تان در میان بگذارید، او می‌تواند راهکارهای مناسبی برای مقابله با این مسائل پیشنهاد دهد.

 انجام تمرینات یوگا

یکی دیگر از راه های غلبه بر ترس از زایمان ، انجام تمرینات یوگا می باشد. ورزشهای تنفسی و یوگا ، موجب کاهش ترس و افزایش کنترل ذهن در هر زمینه فکری می شود.البته اگر ترس بیش از اندازه باشد و فرد تمام مدت به این فکر کند که مشکلی برای او  یا جنین پیش می آید بهتر است  با یک مشاور و روانشناس صحبت کند ، چرا که این ترس و اضطراب دائمی بدون شک روی جنین نیز تاثیر می گذارد و شاید موجب به ارث رسیدن آن در فرزند هم شود.

---