تاریخچه ورزش فوتبال

فوتبال سابقه طولانی و تاریخچه‌ای جالب دارد، در حقیقت فوتبال در شکل کنونی خود در قرن نوزدهم در انگلستان پدیدار شد. این بازی در سال 1863 در انگلستان شروع شد و انجمن فوتبال انگلستان اولین نهاد حاکم بر این کشور شد.

تاریخچه فوتبال

تاریخ اولیه فوتبال؛ اولین نمونه‌های شناخته شده بازی گروهی شامل توپ، که از یک سنگ ساخته شده بود، در فرهنگ‌های کهن مایا برای بیش از 3000 سال پیش رخ داد. طبق منابع، توپ سمبل خورشید بوده و کاپیتان تیم بازنده، قربانی خدایان می‌شد.

اولین بازی توپی شناخته شده که همچنین شامل شوت زدن بوده است، در چین در قرن سوم و دوم پیش از میلاد تحت نام کوجو بوده که کوجو با یک توپ گرد در یک میدان بازی می‌شد و این، بعدها در ژاپن پخش شد و تحت تشریفات رسمی برگزار می‌شد و سایر انواع بازی‌های توپی از یونان باستان نیز شناخته شده بود.

توپ از تکه‌های چرمی پر از مو و پرز تشکیل شده بود، اولین اسناد مربوط به توپ بادی در قرن هفتم بوده است. در روم باستان، بازی‌ها با مجالس رقص در مناطق بزرگ صورت نمی‌گرفت، اما در تمرین‌های نظامی نیز ممکن بود که رخ دهد. این فرهنگ روم است که فوتبال را به جزیره بریتانیا می‌آورد.

تاریخ اولین بازی توپی در جهان

همان‌طور که قبلاً نیز اشاره کردیم فوتبال به‌صورت امروزی، در قرن دوازدهم در انگلستان گسترش یافت، بازی‌های فوتبال مانند به فوتبال در چمن‌ها و جاده‌ها در انگلستان بود. علاوه بر شوت زدن، بازی نیز با مشت به توپ انجام می‌گرفت، این شکل اولیه فوتبال نسبت به شیوه امروزی بازی بسیار خشن‌تر بود.

یکی از ویژگی‌های مهم پیشگام در فوتبال این بود که این بازی‌ها شامل تعداد زیادی از افراد بودند و در مناطق وسیعی در شهر برگزار می‌شدند. دیوانگی در این بازی‌ها باعث آسیب و گاهی حتی مرگ می‌شد. به همین دلیل درنهایت برای چند قرن ممنوع شد اما بازی‌های فوتبال در قرن هفدهم دوباره در خیابان‌های لندن ظاهر شدند.

در سال 1835، این بازی ممنوع شد، اما در این مرحله این بازی در مدارس عمومی برگزار می‌شد، البته مدت زیادی طول کشید تا این که ویژگی‌های فوتبال امروز عملی شود.

اولین باشگاه‌های فوتبال

باشگاه‌های فوتبال از قرن 15 به وجود آمدند، اما بدون سازمان‌دهی بودند؛ به همین دلیل تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام باشگاه فوتبال کجا بوده، سخت است. بعضی ادعا کردند که این  کلوب فوتبال بود که 1824 در ادنبورگ به وجود آمد.

باشگاه‌های قبلی اغلب توسط دانشجویان سابق مدرسه شکل گرفتند و اولین گروه از این نوع در شفیلد در سال 1855 تشکیل شد. قدیمی‌ترین باشگاه‌های فوتبال حرفه‌ای باشگاه انگلیسی نوای کانتی است که در سال 1862 تشکیل شد و امروزه هنوز وجود دارد.

اولین رقابت‌های فوتبال

جام قهرمانی فوتبال (جام حذفی، FA کاپ) اولین مسابقه مهم در سال 1871 بود. سال بعد مسابقه‌ای بین دو تیم ملی برای اولین بار برگزار شد. دوازده سال بعد در سال 1883، اولین تورنمنت بین‌المللی برگزار شد و شامل چهار تیم ملی بود: انگلستان، ایرلند، اسکاتلند و ولز.

فوتبال برای مدتی طولانی یک پدیده انگلیسی بود، اما به‌تدریج به دیگر کشورهای اروپایی گسترش یافت. اولین بازی خارج از اروپا در سال 1867 در آرژانتین رخ داد.

فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) در سال 1904 توسط نمایندگانی از فرانسه، بلژیک، دانمارک، هلند، اسپانیا، سوئد و سوئیس به امضا رسید.  لیگ‌های داخلی در بسیاری از کشورها به وقوع پیوست و اولین لیگ فوتبال انگلستان بود در سال 1888 تأسیس شد.

در سال 1908، فوتبال برای اولین بار به‌عنوان یک ورزش رسمی در بازی‌های المپیک در نظر گرفته شد، اولین جام جهانی فوتبال در سال 1930، مسابقات فوتبال بازی‌های المپیک به‌عنوان معتبرترین جام جهانی برگزار شد.

تاریخچه ورزش فوتبال در  ایران

فوتبال بعد از کشتی در ایران به عنوان دومین ورزش محسوب می شود. البته ورزش کشتی که از آن به‌عنوان ‌"ورزش ملی" نام برده می‌شود، بسیار پرطرفدار است ولی فوتبال جزء محبوب‌ترین ورزش‌ها در میان اکثر مردم ایران به شمار می رود. فوتبال در ایران به ورزش دوم  لقب گرفته، ولی با این‌حال بسیاری از فوتبال دوستان این ورزش را به‌عنوان ورزش اول و همچنین پرطرفدارترین ورزش در کشور می دانند.

فوتبال برای اولین بار در ایران، در شهر مسجدسلیمان در استان خوزستان آغاز شد و اولین استادیوم در این شهر به بهره‌برداری رسید و اولین مسابقه فوتبال در آنجا بین مردم بومی مسجدسلیمان و انگلیسی‌ها برگزار شد.

نخستین ایرانی که در یک تیم فوتبال به‌طور رسمی بازی کرد، شخصی به نام کریم زندی بود که در سال‌های ۱۲۸۷ تا ۱۲۹۷ هجری خورشیدی  بازی کرد. برای نخستین بار یک انجمن با نام انجمن ترقی و ترویج فوتبال در سال ۱۳۰۰ در تهران تشکیل شد. در راستای این فعالیت‌ها برای اولین بار دبیرستان البرز آموزش فوتبال را به‌صورت رسمی آغاز کرد.

در سال ۱۳۰۸ اولین مسابقه رسمی در ایران با تیم بادکوبه شوروی برگزار شد.

در سال‌های ۱۳۱۲ و ۱۳۱۳ تغییرات زیادی در فوتبال و ورزش ایران اتفاق افتاد و انجمن ملی تربیت بدنی تأسیس شد.

در سال‌های ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ تیم ملی فوتبال ایران تشکیل شد. همچنین ورزشگاه امجدیه در این سال تأسیس شد.

در سال ۱۳۲۵ فدراسیون فوتبال ایران تأسیس و یک سال بعد به عضویت فیفا پذیرفته شد. همچنین اولین رئیس فدراسیون فوتبال ایران علی کنی نام داشت.

تیم ملی ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۵۷ به جام جهانی راه یافت و در همان سالها در اوج فوتبال آسیا قرار گرفت.

استقلال و پرسپولیس دو باشگاه شهر تهران، قطب‌های اصلی فوتبال ایران شدند و سال‌ها این دو باشگاه، قدرت‌های ممتاز فوتبال ایران محسوب می‌شدند.

باشگاه‌های ایرانی

باشگاه‌های ایرانی تاکنون ۳ بار در جام باشگاه‌های آسیا به قهرمانی رسیده‌اند.

استقلال تهران دو بار در سال‌های ۱۳۴۹ به قهرمانی رسید.

پاس تهران یک بار در سال ۱۳۷۲ به قهرمانی در این بازی‌ها دست یافت.

پرسپولیس هم یک‌بار در سال ۱۳۷۱ در جام برندگان جام آسیا به قهرمانی رسید.

سپاهان اصفهان با نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا سال ۱۳۸۶، به‌عنوان نخستین تیم ایرانی به مسابقات جام باشگاه‌های جهان راه یافت.

---