تاثیر اعتیاد والدین بر کودکان

زمانی که یکی از والدین و یا یک نفر از اعضا در خانواده اعتیاد داشته باشند، همه افراد خانواده از این اعتیاد والدین رنج می برند ولی این اعتیاد بر کودکان تاثیر منفی بیشتری می گذارد.

محیط امن و رفتار درست باعث رشد افکار و پرورش استعدادهای کودکان می‌شود ، اما اگر والدین اعتیاد داشته باشند و درگیر مشکلات این اعتیاد باشند ، آنها فرزندان آسیب پذیر تری  خواهند داشت.

فرزندان در این خانواده دچار سرخوردگی و ناامیدی می‌شوند، اعتیاد والدین نقش مخربی در زندگی فرزندان دارد.

 در ادامه برخی از اثرات مخرب اعتیاد والدین روی فرزندان را بیان می کنیم:

اختلال در زندگی خانوادگی و احساس خجالت:

یکی از اثرات مخرب اعتیاد والدین بر کودکان ، اختلال در زندگی خانوادگی است. زندگی یک فرد معتاد با یک زندگی عادی خیلی فرق دارد . کودکان در این خانواده ها شاهد خشونت خانگی، سوء استفاده جسمی و جنسی، افسردگی ، بیماری های روانی ، طلاق و..... خواهند بود . کودکان در این خانواده ها بیشتر  تمایل به انجام این نوع رفتار ها را خواهند داشت و در معرض شدید ابتلا به اضطراب و افسردگی و یا حتی خودکشی قرار دارند دربیشتر مواقع این رفتارهای بد آنها به خارج از محیط خانه نیز منتقل می شود و آنها با همسالان خود به سختی ارتباط بر قرار می کنند و معمولا به افرادی خجالتی و غیر اجتماعی تبدیل می شوند.

فرزندان در این نوع خانواده استرس زیاد، تعارض و خشونت را تجربه می‌کنند، کیفیت فرزند پروری به‌شدت پایین است و والدین نقش حمایتی ندارند، فرزندان این پدر و مادر از بودن در کنار آنها به‌شدت احساس شرم و خجالت ، احساس تنهایی، طردشدگی و حتی دوست‌داشتنی نبودن می‌کنند، معمولاً از بقیه همسالان خود کم‌حرف‌ترند و تمایل شدیدی به گوشه‌گیری و انزوا دارند.

نگرانی از آشکار شدن اعتیاد والدین

فرزندان والدین معتاد ، توانایی برقراری روابط صمیمانه با دیگران را ندارند و در این زمینه با  مشکل‌ روبرو هستند، زیرا از این هراس دارند که اعتیاد والدینشان آشکار شود، این مسئله باعث کاهش اعتماد به‌ نفس و گرایش به کمال طلبی در آنها می‌شود. به همین دلیل بهتر است هرچه سریع‌تر والدین مخصوصا مادر خانواده با استفاده از برنامه‌های حمایتی سعی کند که اعتیاد خود را ترک کند و همچنین مهارت‌های زندگی و فرزند پروری را یاد بگیرد.

احساس گناه

یکی دیگر از اثرات مخرب اعتیاد والدین بر کودکان ، احساس گناه آنهاست.گاهی اوقات هنگامی که والدین بر سر کودک خود فریاد می زنند او خود را گناهکار و به دلیل تمام اتفاقاتی که در خانه رخ می دهد مقصر می داند این احساس گناه نیز در آینده روی رفتار او تاثیر می گذارد.

بی توجهی والدین

از دیگر تاثیرات مخرب اعتیاد والدین بر کودک ، بی توجهی والدین است. در اکثر مواقع حتی زمانی که فقط یکی از والدین معتاد است پدر یا مادر قادر به ارائه خدمات و یا توجه به کودک خود نخواهد بود . چرا که تمام تمرکز آنها روی مشکلات خودشان است این نادیده گرفتن کودک ممکن است اورا به افسردگی و یا سایر مشکلات روان دچار کند.

تجربه زودهنگام مصرف مواد اعتیادآور

 یکی دیگر از اثرات مخرب اعتیاد والدین بر کودکان این است که آنها در مصرف مواد اعتیاد آور تجربه زودتری به دست می آورند.در واقع یکی از مهم‌ترین عوامل در گرایش به مواد مخدر خود محیط خانوادگی است، انسان در خانواده رشد می‌کند، رفتار والدین به‌ویژه در سال‌های اولیه زندگی در ناخودآگاه کودکان تأثیر می‌گذارد، بیش از نیمی از فرزندان افراد معتاد در دوران نوجوانی مصرف مواد را تجربه می‌کنند.

در واقع والدین معتاد ،غیرمستقیم به فرزندان خود آموزش می‌دهند  که به‌جای مقابله با مشکلات، استرس و بحران‌ها به مصرف مواد روی بیاورند. متاسفانه فرزندان در این نوع خانواده دسترسی بیشتری به مواد دارند.

کودکان پدر و مادر های معتاد همواره در معرض مواد مخدر قرار دارند بنابراین احتمال اینکه کودک خود نیز تصمیم بگیرد آن را امتحان کند بسیار زیاد است و احتمال اعتیاد او در آینده به میزان قابل توجهی  زیاد می شود.

خشونت کودک

کودکان در این خانواده ها ممکن است  بطور مداوم شاهد مجادله والدین خود با یکدیگر باشند  و حتی خود آنها  نیز در معرض سوء استفاده جسمی و یا روانی قرار می گیرند و این شرایط در نهایت می تواند به بیماری جسمی و روحی کودک منجر شود.

بیماری‌های جسمانی

 گاهی هم ممکن است اعتیاد والدین باعث به وجود آمدن بیماری های جسمانی در کودکان شود. تحقیقات نشان داده است کودکانی که والدین معتاد دارند بیشتر به بیماری‌هایی از جمله انتریت،کولیت، آسم مبتلا می شوند  و خطراتی مانند مسمومیت ، بیماری‌های دستگاه گوارش،بیماری‌های دستگاه تنفسی،اختلالات روانی و سوء مصرف مواد آنها را تهدید می کند.

مشکلات روانی

 از دیگر آثار مخرب اعتیاد والدین بر کودکان ،مشکلات روانی آنها است.زمانی که پدر و مادر و یا حتی یکی از انها اعتیاد داشته باشند ، این اعتیاد بر فرزندان آنها تاثیر می گذارد و زمینه‌ساز بیمارهای متعدد روانی  در آنها می باشد.

مشکلاتی از جمله اختلالات کودکی مانند بیش فعالی و یا اختلال در غذا خوردن فرزندان ایجاد می شود و ممکن است آنها به پرخوری روی آورند.

 این فرزندان ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست دهند . در خانواده هایی که یکی از والدین مواد مخدر مصرف می کنند کودکان باید همیشه آرام باشند تا والدین عصبانی نکنند و توجه کافی به نیازهای این کودکان نشده و به همین دلیل افرادی ترسو و با اعتماد به نفس پایین هستند و از هر چیزی و هر فردی می ترسند.

همچنین مشکلات روانی دیگری از جمله تنش روانی، اضطراب، رفتار برون‌ریز در این کودکان به وجود می آید.

موجب اضطراب می شود ، زیرا افراد معتاد ثبات رفتاری مشخصی ندارند و کودکان نیز در اثر همین عدم ثبات دچار اضطراب می‌شوند، در صورتی که این اضطراب درمان نشود در بزرگ‌سالی نیز ادامه خواهد داشت.

موجب افسردگی می شود ، زیرا احتمالا این افراد در کودکی به خاطر والدین مورد تمسخر و بدرفتاری قرارگرفته‌اند که باعث شکل‌گیری طرح‌واره بی‌ارزشی در آنها شده که می‌تواند موجب افسردگی و یا حتی دیگر مشکلات روانی شود.

از بین رفتن نظم فرزندان در خانواده

یکی دیگر از آثار مخرب اعتیاد والدین بر کودکان ، از بین رفتن نظم، انضباط و کنترل رفتار اعضای خانواده است. والدین معتاد به جای اینکه افکار، اخلاق و رفتار فرزندان را کنترل کنند، اعمال و روابط آنها توسط سایر اعضای خانواده کنترل و حتی از سوی فرزندان شماتت می شود. در این شرایط، فرزندان از آزادی بیشتری برخوردار بوده و در مقابل رفتارهای مختلف خود پاسخگو نیستند. فرزندان این خانواده‌ها زمینه انحرافات بیشتری دارند، اغلب بدون اطلاع و رضایت والدین به هر شهری که بخواهند مسافرت می‌کنند، هر گروهی را برای دوستی برمی‌گزینند و از هر راهی که بخواهند درآمد کسب کرده و هر طور که بخواهند خرج می‌کنند. بررسی‌ها نشان داده است که فرزندان این قبیل خانواده‌ها اغلب ترک تحصیل کرده یا دچار افت تحصیلی می‌شوند.

دمدمی مزاج شدن

یکی دیگر از تاثیرات مخرب اعتیاد والدین بر کودکان ، دمدمی مزاج شدن آنها است. تجربه همزمان احساسات شدید مثبت و منفی در ارتباط با والدین باعث شکل‌گیری این خصیصه می‌شود، فرزند درعین‌حالی که پدر و مادرش را به‌شدت دوست دارد ولی به دلیل عصبانیت یا بی‌توجهی والدین نسبت به آنها احساس تنفر می‌کند.

احساس بی‌اعتمادی

از آنجا که این کودکان بسیار خجالتی هستند و کمتر با دوستان خود ارتباط برقرار می کنند و معمولا زندگی آنها مخفیانه است نمی توانند به هیچ فردی اعتماد کنند و این عدم اعتماد در روابط آینده و زندگی آنها تاثیر منفی می گذارد.

در واقع رفتار والدین معتاد معمولاً قابل پیش بینی نیست، با توجه به مدت زمان مصرف و میزان ماده‌ای که در خون پدر و مادر وجود دارد و حتی نوع ماده مصرفی، قوانین و مقررات برای فرزندان تغییر می‌کند که همین بی‌ثباتی موجب بی‌اعتمادی به والدین و حتی دیگر بزرگ‌سالان می‌شود.

 ایجاد پرخاشگری در کودکان

از دیگر آثار مخرب اعتیاد والدین ، پرخاشگری در کودکان است. این کودکان خشم بیشتری نسبت به اطرافیان دارند، لجبازترند و گاه دادوبیداد راه می‌اندازند و از این طریق توجه دیگران را به خود جلب می‌کنند.

ترس کودکان

بعضی از فرزندانی که پدر و مادر معتاد دارند دچار ترسِ از دست دادن والدین در اثر مصرف مواد و دیگر آسیب‌های آن هستند، مانند تصادف وقتی والدین در حالت مستی رانندگی می‌کنند. از طرفی ازآنجایی که این کودکان در محیطی پرتنش زندگی می‌کنند و معمولاً شاهد دعوای پدر و مادر هستند ،دچار ترس و ناامیدی می‌شوند.

پیامدهای تحصیلی

فرزندانی که والدین معتاد دارند یا از اول نتایج خوبی در مدرسه بدست نمی‌آورند یا اینکه با افت شدید در پیشرفت تحصیلی مواجه می‌شوند، تمرکز والدین روی مصرف مواد است و توجهی به مسائل فرزندان ندارند.

 این کودکان به دلیل کلافکی و پریشانی افکار تمرکزی بر درس ندارند، با دوستان و همکلاسی‌هایش  به دلیل اعتیاد والدین رابطه صمیمی بر قرار نمی کنند  و نمی توانند بر تکالیف خود تمرکز کنند و یا حتی ممکن است مسئولیت کارهای خانه، خواهر و بردار و حتی والدین به دوش این کودکان افتاده و در این شرایط آنها با افت شدید تحصیلی مواجهه می شوند.

---