راه های از بین بردن نفخ شکم نوزاد

برای کاهش نفخ شکم نوزاد، بهتر است مادر شیرده از غذاهای نفاخ استفاده نکند و همچنین آرامش داشته باشد و هنگامی که به کودک شیر می دهد ،استرس و نگرانی نداشته باشد.

نفخ نوزادان حالتی است که با کولیت نوزادی  در ارتباط است. کولیت، دل درد و دل پیچه همراه با قولنج در نوزادان است و نوزادان تازه متولد شده ای که از شیر مادر تغذیه می کنند از هفته دوم به بعد با این مشکل درگیر می شوند.

در حالت‌ کلی، وقتی کودک دچار نفخ می‌شود، هوا در معده‌ی او جمع می‌شود و دل‌درد و دل‌پیچه به وجود می آید.

نوزاد در اثر نفخ و ناتوانی خروج گاز به شدت گریه می کند و پاهایش را بالا می برد و تلاش می کند به قسمتی که درد می کند فشار وارد کند.البته  تشخیص نفخ شکم نوزاد کار سختی است  و بعضی از پدر و مادر ها  نمی‌توانند علت ناراحتی و گریه نوزاد را به‌درستی تشخیص بدهند.

دلایل نفخ شکم نوزاد

دلایلی وجود دارد که باعث می شود دچار نفخ شود از جمله می توان موارد زیر را اشاره کرد:

باعجله شیرخوردن

یکی از دلایل نفخ شکم نوزاد ، با عجله شیر خوردن اوست. اگر کودک باعجله شیشه را بمکد یا مقدار شیری که از پستان مادر به دهان نوزاد ریخته می‌شود، بیشتر از ظرفیت دهان نوزاد باشد، هوای زیادی وارد معده‌ی نوزاد می‌شود.

آرام نوشیدن شیر

گاهی ریز بودن سوراخ سرشیشه‌ی نوزاد باعث می شود هنگام شیر خوردن هوا وارد شکم او شود  و نفخ ایجاد شود.

زیاد گریه کردن

زیاد گریه کردن هم می تواند دلیلی برنفخ شکم نوزاد باشد . هنگام گریه، هوای زیادی وارد معده‌ی نوزاد می‌شود. بهتر است برای اینکه نوزاد کمتر دچار نفخ شکم شود ، او را آرام نگه دارید.

رفلاکس

 گاهی رفلاکس معده کودک می تواند دلیلی بر نفخ شکم نوزاد باشد.

تغذیه با شیر خشک

تغذیه با شیر خشک می‌تواند باعث نفخ و مشکلات گوارشی در نوزادان شود.

حباب‌های محلول در آب

حباب های محلول در آب هم باعث ایجاد نفخ شکم نوزاد شود. اگر برای نوزاد شیرخشک آماده‌ می‌کنید، بهتر است قبل از مصرف چند دقیقه آن را در جایی ثابت بگذارید تا حباب‌های هوای محلول در شیر به‌طور کامل ازبین برود. هرقدر شیشه‌ی شیر را بیشتر تکان بدهید، هوای بیشتری وارد شیر می‌شود که مصرف زودهنگام آن باعث نفخ و دل‌دردِ کودک می‌شود.

حساسیت غذایی

 اکثر نوزادان ، حساسیت غذایی ندارند، اما کودکی که دچار آن باشد ممکن است گاز معده شدیدی داشته باشد.

وجود پروتیئن در شیر و عدم تحمل آن

دل درد و نفخ نوزاد ممکن است به دلیل حساسیت و عدم تحمل پروتئینی خاص در شیر مادر یا شیر خشکی باشد که نوزاد مصرف می‌کند. بهتر است والدین با مشورت با یک پزشک  از شیر خشکی استفاده کنند که کودکشان به آن آلرژی نداشته باشد.

مصرف غذاهای نفخ‌دار

 یکی دیگر از دلایل نفخ شکم نوزاد ، مصرف غذاهای نفخ‌دار است.گاهی ممکن است نوزاد با خوردن غذاهای نفاخ دچار نفخ شکم شود و یا حتی مادر با مصرف غذاهای نفاخ  که تأثیر مستقیمی بر شیر مادر دارد،موجب بروز مشکلاتی در دستگاه گوارش و دل درد نوزاد شود.

علائم نفخ نوزاد

نوزادان صرفا نمی‌توانند به ما بگویند که چه زمانی نیاز به دفع باد شکم دارند پس پیدا کردن دلیل ناراحتی کودک می توان برای والدین او کمی پیچیده باشد. در واقع نفخ معده در بسیاری از نوزادان تازه متولد شده و کودکان شیرخوار معمولا رخ می‌دهد که در این حالت کودک پاهایش را به داخل فقسه سینه می‌چسباند و گریه می‌کند؛ البته دل درد و نفخ معده معمولا تا 6 ماهگی بهبود پیدا می‌کند.

این مشکل در کودکانی که در هفته‌ی چهارم تا دوازدهم زندگی خود هستند، بسیار بیشتر است. نوزادانی که در هفته‌ی هشتم تولد خود هستند، خیلی بیشتر از نوزادان دیگر به این مشکل دچار می‌شوند.

نفخ نوزادان علائم خاصی دارد که آشنایی با آنها به والدین کمک می‌کند مشکل را زودتر تشخیص بدهند و آن را درمان کنند. این نشانه‌ها عبارتند از:

گریه مداوم کودک و بهانه گیری او بدون هیج دلیل آشکار

بی قراری کودک بعد از شیر خوردن

مشت کردن دست‌ها

جمع کردن پاها به داخل شکم

سکسکه  کردن

قوس دادن به کمر

خالی کردن باد معده

قرمز شدن رنگ صورت

تف کردن و بیرون ریختن شیر مادر ویا شیر خشک از دهان

نمی توانند بخوابند.

اگر یکی از این نشانه ها در کودک دیده می شود ، بهتر است به او کمک کنید تا آروغ بزند یا کاری کنید که باد معده‌ی کودک راحت‌تر خارج شود. این روش در اکثر کودکان باعث می‌شود گریه‌ی نوزاد خیلی زود تمام شود.

 درمان نفخ شکم نوزاد

دیدن کودکی که به دلیل نفخ شکم ،  ناآرام است و مدام گریه می‌کند، هر پدر و مادری را آزرده و ناراحت می‌کند. خوشبختانه برای رفع این مشکل چند راه‌حل وجود دارد. در ادامه راه های درمان و رفع نفخ شکم نوزاد را بیان می کنیم:

قنداق‌ کردن

یکی از راه های درمان نفخ شکم نوزاد ، قنداق کردن اوست. با قنداق کردن، نوزاد در فضایی شبیه به رحم مادر قرار می‌گیرد و احساس امنیت بیشتری خواهد داشت.

ماساژ نوزاد

ماساژ دادن ملایم شکم نوزاد در جهت عقربه‌های ساعت کمک می کند که گاز معده به سمت روده‌ها خارج ‌شود و می‌تواند نقش موثری در کاهش نفخ فرزند داشته باشد. لازم نیست هنگام ماساژ دادن فشار وارد کنید، لازم است کودک احساس آرامش داشته باشد. در واقع ماساژ دادن  باعث آرام شدن سیگنال‌های عصبی در روده‌ها و ازبین رفتن نفخ شکم می‌شود.

بغل کردن نوزاد

 یکی دیگر از روش های درمان نفخ شکم نوزاد، بغل کردن او می باشد. بهتر است که نوزاد را از حالت خوابیده بلند کنید و بغل کنید. بهتر است که او را راه ببرید تا گاز از سیستم گوارش او خارج شود. بهترین حالت بغل کردن نوزاد به گونه‌ای است که شکمش به سمت پایین قرار گیرد.

رفع به موقع نیازهای نوزاد

گریه کردن نوزاد هم باعث می شود ، حجم قابل توجهی از هوا وارد بدن او شود و نفخ را در او ایجاد کند. پس بهتر است  در صورتی که نوزاد بهانه گیری می‌کند سعی کنید هر چه زودتر او را آرام کنید. به عنوان مثال قبل از اینکه کودک از گرسنگی به گریه بیفتد به او شیر دهید؛ زیرا اگر از گرسنگی گریه کند هوای بیشتری وارد شکمش می‌شود.

ورزش دادن کودک

 ورزش دادن  کودک هم می‌تواند به درمان نفخ شکم نوزاد کمک کند. اگر شدت نفخ نوزاد زیاد و بیش‌از‌حد آزاردهنده است، بهتر است او را ورزش دهید. کودک را به پشت دراز کنید و پاهایش را مانند وقتی یک دوچرخه را پدال می‌زنید، حرکت بدهید. این کار موجب خروج گاز از معده و آرام شدن کودک می‌شود.

تغییرموقعیت قرارگیری نوزاد

یکی دیگر از راه های درمان نفخ شکم نوازاد این است که موقعیت قرارگیری نوزاد را تغییر دهید. اگر نوزاد به پشت خوابیده است او را بلند کنید و در حالتی که شکم او به سمت پایین باشد به آرامی حرکت دهید یا او را به حالت نشسته درآورید. همچنین می‌توانید پاهای نوزادتان را در حالتی که پشت خوابیده است به حالت رکابی بالا و پایین ببرید. تکان دادن آرام و تغییر حالت قرارگیری کودکتان می‌تواند باعث خارج شدن گاز شود.

 بررسی موقعیت خود در هنگام شیر دادن به نوزاد

بهتر است موقعیت خود را در هنگام شیر دادن به نوزاد بررسی کنید تا بتوانید از نفخ شکم نوزاد خود بکاهید. سر کودک باید کمی بالاتر از شکمش باشد و آن را پایین تر از بدن خود قرار دهید. اگر کودک در زاویه بالاتراز مادر قرار بگیرد،ممکن است بلعیدن هوا را کاهش دهد.

 همچنین باید توجه داشته باشید که هنگام تغذیه کودک با بطری شیر، سر بطری یا شیشه شیر را طوری قرار دهید که هوا نداشته باشد و کامل باشیر پر شده باشد.

 گرفتن آروغ نوزاد

شیر خوردن نوزاد با ورود هوا به معده اش همراه است که ممکن است با بهانه گیری نوزاد نیز همراه شود. پس لازم است هر چند دقیقه نوزادتان  را بلند کنید و او را روی قفسه سینه خود قرار دهید و چانه او را روی شانه تان بگذارید و به آرامی به پشتش ضربه بزنید تا هوا خارج شود.

 در واقع آروغ زدن برای نوزاد مهم است چون هوای اضافه را از بدن او خارج می‌کند. نگه داشتن کودک در حالت عمودی یا روی شانه نیز برای آروغ زدن مناسب است. بهتر است آروغ زدن در وسط تغذیه و بعد از آن انجام شود. اگر کودک بلافاصله بعد از تغذیه آروغ نزد، بهتر است او را  را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بخوابانید و دوباره تلاش کنید تا آروغ بزند .

تغییر رژیم غذایی مادر

 گاهی مادر با تغییر دادن رژیم غذایی خود و مصرف نکردن غذاهای نفاخ می تواند باعث کاهش نفخ شکم نوزاد  شود. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند،‌ تغییر رژیم‌غذایی مادر به کاهش نفخ نوزاد کمک زیادی می‌کند.

بعضی از نوزادان ممکن است به برخی از غذاها مانند لبنیات، سویا، گلوتن، تخم‌مرغ، آجیل و مرکبات حساسیت داشته باشند.  غذایی که مادر شیرده مصرف می‌کند وارد شیرش می‌شود و به همین خاطر است که توجه مادر به غذای مصرفی‌اش تا حد زیادی می‌تواند دل‌درد و نفخ نوزاد را کاهش بدهد.

مادر اگر فکر می‌کند به غذای خاصی حساسیت دارد یا خوردن یک نوع غذای خاص باعث می‌شود دل‌درد و نفخ نوزادش بیشتر شود، بهتر است به‌مدت دو تا سه هفته آن ماده‌‌ی غذایی را از رژیم خود حذف کند و ببیند آیا حذف آن تأثیری در بهبود نفخ نوزاد داشته است یا خیر.

پروبیوتیک اطفال

اضافه کردن پروبیوتیک اطفال به غذای کودک به مدت چند هفته ممکن است به نفخ نوزاد را کم کند.اگر کودک شروع به خوردن غذاهای جامد کرده است،بهتر است مقداری ماست به او بدهید. این کار به شکم کمک می‌کند تا به انواع مختلف باکتری‌های روده عادت کند و میحط زیست میکروبی خود را ایجاد کند.

پروبیوتیک ، برای درمان مشکلات مربوط به سیستم گوارش می باشد. هنگامی که تعادل باکتری ها به هم می خورد باعث مشکلات گوارشی می شود. اما مصرف پروبیوتیک برای نوزاد توصیه نمی شود.

نوزاد را به پشت بخوابانید و با پاها رکاب بزنید

زمانی که شکم نوزاد سفت و پر از گاز شده باشد، نوزاد دست هایش را تکان می دهد و با پاها لگد می زند.این حرکت نوزاد باعث می شود گاز گیر افتاده در روده خارج شود. اگر نوزاد مقاومت نشان می دهد و نمی گذارد پاهایش را تکان دهید اصرار نکنید.

 تکان دادن نوزاد

گاهی تکان دادن باعث آرامش نوزاد می شود و می تواند راهی برای درمان نفخ شکم نوزاد باشد.برای تکان دادن ، نوزاد را در آغوش بگیرید و او را جلو عقب کنید. در این حال برایش آواز بخوانید.همچنین می توانید نوزاد را در ماشین قرار دهید و در اطراف منزل دور بزنید. تغییر صحنه های اطراف و صدای موتور باعث آرام شدن نوزاد و به خواب رفتن او می شود و یا نوزاد را درکالسکه قرار دهید و اطراف منزل دور بزنید. این حرکات باعث خروج گاز از بدن نوزاد می شود.

حمام کردن نوزاد

گاهی یک حمام آب گرم به همراه چند قطره روغن بابونه یا اسطوخدوس باعث آرامش و از بین رفتن نفخ شکم نوزاد می شود.

شیر دادن به نوزاد قبل از گرسنگی

تغذیه کودک خود قبل از اینکه به خاطر گرسنگی شروع به گریه کند،میتواند از نفخ و دل درد کودک شما جلوگیری کند این به این دلیل است که در جریان گرسنگی،نوزاد شما هوا را می بلعد.

 ارزیابی راه های شیر دادن با شیشه شیر

تغییرات کوچک می تواند مانع از قورت دادن هوا در طول شیر خوردن از طریق شیشه شیر شود.بهتر است شیشه شیر را به قدر کافی بالا نگه دارید تا سر آن پر از شیر شود. اگر قسمتی از نوک شیشه شیر هوا داشته باشد، نوزاد هوا را به همراه شیر قورت می دهد.

 همچنین برای درمان نفخ شکم نوزاد بهتر است از شیشه شیری متفاوت استفاده کنید یا سر شیشه را عوض کنید. اگر سر شیشه کوچکتر باشد نوزاد هوای کمتری به همراه شیر قورت می دهد.البته توجه داشته باشید که سوراخ نوک شیشه نباید خیلی کوچک باشد و یا بیش از حد بزرگ باشد. یک سوراخ بسیار کوچک، باعث بهانه جویی نوزاد می شود و سوراخ بیش از حد بزرگ باعث می شود که مایع به سرعت جریان یابد.

صاف نگه داشتن نوزاد در هنگام تغذیه

یکی دیگر از راه های درمان نفخ شکم نوزاد این است که سعی کنید در هنگام غذا دادن به کودک او را صاف نگه دارید تا غذا راحت تر به شکمش حرکت کند. اگر کودک پیچ بخورد هوای بیشتری وارد شکم او می شود.

مشورت با پزشک متخصص

برخی از والدین برای درمان نفخ شکم نوزاد ؛از دارو استفاده می کنند که بهتر است استفاده از دارو با مشورت پزشک صورت گیرد. پس صرف مشورت با دیگر مادرانی که نوزادشان شرایطی مشابه داشتند، نباید دارویی را برای نوزاد خود تدارک ببینید چرا که شرایط بیولوژیک هر نوزاد متفاوت است. همچنین درمان‌های گیاهی و استفاده از مکمل‌ها نیز بهتر است با مشورت پزشک صورت بگیرد.

 در صورتی که با به کار بردن روش های بالا ، همچنان نوزاد دچار نفخ شدید باشد و این حالت به مراتب ادامه داشته باشد،  و با علایمی مانند اسهال، استفراغ، تب، کاهش اشتها همراه باشد، بهتر است چه سریع‌تر موضوع را با یک متخصص در میان بگذارید.

---