چه عواملی خطر افسردگی را در بانوان بیشتر می‌کند؟

تحقیقات روان‌شناسان ثابت کرده است که زنان دو برابر مردان افسردگی را تجربه می‌کنند. عوامل زیادی ممکن است خطر افسردگی در زنان را افزایش دهد. برخی از اختلالات خلقی با تغییرات هورمونی در بدن زنان اتفاق می‌افتد؛ اما تغییرات هورمونی به‌ تنهایی باعث افسردگی نمی‌شوند بلکه سایر عوامل بیولوژیکی، صفات ارثی، شرایط و تجربیات زندگی شخصی عواملی است که در بروز افسردگی در زنان دخیل هستند.
 

علائم افسردگی در زنان چیست؟

- غمگینی، اضطراب دائم و احساس پوچی
- تمایل نداشتن به انجام‌ فعالیت‌های لذت بخش و مورد علاقه‌
- از دست دادن میل جنسی
- گریه بیش‌ از حد، بی‌قراری و تحریک‌پذیری
- احساس گناه، بی‌فایده بودن، درماندگی، ناامیدی و بدبینی
- از دست دادن اشتها یا پرخوری و افزایش وزن
- کاهش انرژی و خستگی
- داشتن افکار خودکشی
- عدم تمرکز
- علائم جسمانی مثل سردرد، اختلالات گوارشی و دردهای مزمنی که به درمان پاسخ نمی‌دهند.

عواملی که باعث می‌شود زنان بیشتر از مردان به افسردگی مبتلا شوند:

1. بلوغ
با رسیدن به سن بلوغ و آغاز تغییرات هورمونی در دختران خطر ابتلا به افسردگی نیز افزایش پیدا می‌کند. نوسانات موقت خلقی مربوط به تغییرات هورمون‌ها در دوران بلوغ طبیعی است و به‌ تنهایی باعث افسردگی نمی‌شود. سایر عواملی که در بروز افسردگی در دوران بلوغ نقش دارند عبارت‌اند از:
- درگیری با والدین
- ظهور مسائل جنسی
- فشارهایی که در تمامی ابعاد زندگی اعم از خانه و مدرسه و ... به نوجوان وارد می‌شود.
دختران قبل از پسران به بلوغ می‌رسند بنابراین بیشتر از آن‌ها در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.

2. مشکلات پیش از قاعدگی
بیشتر زنان پیش از قاعدگی علائمی چون نفخ‌شکم، حساسیت سینه، سردرد، اضطراب و تحریک‌پذیری را در دوران کوتاهی تجربه می‌کنند که از آن به‌عنوان سندرم پیش از قاعدگی تعبیر می‌شود؛ اما تعداد کمی از آن‌ها با علائم شدید و ناتوان‌کننده که باعث اختلال در کار، روابط و... می‌شوند. رابطه مشخصی بین افسردگی و سندرم پیش از قاعدگی شناخته‌ نشده ولی ممکن است مربوط به تغییرات چرخه‌ای در استروژن، پروژسترون و سایر هورمون‌ها باشد.

3. بارداری
در دوران بارداری تغییرات هورمونی به اوج خود می‌رسد و همین موضوع می‌تواند بر خلق‌وخوی مادر تأثیر گذاشته و او را به سمت افسردگی سوق دهد. سایر عواملی که ممکن است خطر ابتلا به افسردگی در دوران بارداری را افزایش دهد عبارت است از تغییر در سبک زندگی، شغل، عوامل استرس‌زا، عدم‌ حمایت خانواده، سقط‌جنین، بارداری ناخواسته، ناباروری، قطع مصرف داروهای ضدافسردگی و ...

4. افسردگی پس از زایمان
بیشتر خانم‌هایی که به‌تازگی مادر شده‌اند ابراز احساس غم، عصبانیت و تحریک‌پذیری می‌کنند، تحقیقات ثابت کرده است که بروز این احساسات در این دوران طبیعی است و طی یک یا دو هفته پس از زایمان فروکش می‌کنند؛ اما اگر بیش از این مدت طول بکشد ممکن است مربوط به افسردگی پس از زایمان باشد. افسردگی پس از زایمان یک وضعیت جدی است که سریعاً نیاز به درمان دارد و حدود 10 تا 15 درصد زنان را درگیر می‌کند.
علائم افسردگی پس از زایمان:
- گریه بیش‌ازحد
- اضطراب بالا
- مشکل در عملکرد روزانه
- عدم توانایی در مراقبت از کودک
- اعتمادبه‌نفس پایین
- احساس مادر بد بودن
-داشتن افکار خودکشی و آسیب رساندن به کودک

5. یائسگی
در سنین مربوط به یائسگی زنان، سطح هورمون‌ها به‌صورت نامنظمی نوسان پیدا می‌کند. در دوران یائسگی و بعد از آن میزان استروژن به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد که می‌تواند از دلایل ابتلا به افسردگی باشد؛ اما عوامل دیگری هم هستند که خطر افسردگی را افزایش می‌دهند مثل یائسگی در سنین جوانی، یائسگی ناشی از برداشتن تخمدان‌ها، افزایش وزن، اضطراب، مشکلات خواب و ...

6. مشکلات سلامتی
بیماری‌های مزمن، آسیب دیدگی یا ازکارافتادگی اندام‌ها و همچنین رژیم‌های سخت غذایی و ترک سیگار نیز منجر به افسردگی در زنان می‌شود.

تمام دلایل افسردگی در زنان ناشی از مشکلات جسمانی آن‌ها نیست بلکه شرایط زندگی و عوامل استرس‌زا نیز می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
1. کار بیش‌ از حد
اشتغال زنان، مسئولیت‌های خانه و فرزندان، گاهی نگهداری از والدین و یا داشتن فرزند معلول نیز از جمله دلایل ابتلا به افسردگی در آن‌ها است.

2. سوءاستفاده جنسی یا جسمی
زنان بیش از مردان در معرض سوءاستفاده‌های جنسی هستند و زنانی که از نظر عاطفی، جسمی و جنسی مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند بیش از زنانی که مورد سوءاستفاده قرار نگرفته‌اند در معرض ابتلا به افسردگی هستند.

3. اختلالات خوردن
بین افسردگی در زنان و اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی و بولیمیا ارتباط جدی وجود دارد.

4. اضطراب
دختران از زمان رسیدن به بلوغ تا حدود سن 50 سالگی، دو برابر مردان دچار اختلال اضطراب می‌شوند بنابراین اختلالات اضطراب در زنان زودتر از مردان رخ می‌دهد و به تبع آن زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض اختلالات روانی قرار می‌گیرند و رایج‌ترین بیماری پس از بروز علائم اضطراب، افسردگی است.

5. سوءمصرف مواد مخدر
مصرف مواد می‌تواند افسردگی را تشدید و درمان را سخت‌تر کند.

سایر علل شایع افسردگی زنان عبارت‌اند از:
- تنهایی و انزوا؛ عدم‌ حمایت اجتماعی
- سابقه خانوادگی افسردگی
- مشکلات زناشویی
- تجربه تبعیض در محل کار یا نرسیدن به اهداف مهم، از دست دادن یا تغییر شغل، بازنشستگی یا شروع به خدمت
- مشکلات مالی
- مرگ یکی از عزیزان

به یاد داشته باشید، افسردگی همان‌قدر که به سرعت باعث اختلالات خلقی در فرد می‌شود به‌ سادگی قابل‌ درمان است و خوشبختانه تحقیقات نشان داده است که بیش از 80 درصد از زنان مبتلا به افسردگی از طریق داروهای ضدافسردگی و درمان شناختی رفتاری (CBT) که یکی از رایج‌ترین شکل‌های روان‌درمانی در درمان افسردگی است از این اختلال رهایی یافته‌اند.

---