طرحی برای خانه دار شدن پولدارها
مسکن ملی؛ از آنچه هست تا آنچه باید می‌شد
از ابتدای انقلاب طرح‌های مختلفی برای خانه دار شدن مردم اجرا شده است که هر کدام به نوعی تا حدی مشکلات اقشار ضعیف و متوسط را حل کرده است. اما طرح مسکن ملی دولت دوازدهم طوری طراحی شده که بسیاری از افراد توان استفاده از آن را ندارند. گزارش زیر به آسیب شناسی این طرح می پردازد.
مسکن آرزویی دست نیافتنی
با افزایش قیمت مسکن در طی سال‌های اخیر، تهیه سرپناه برای گروه‌های زیادی از مردم سخت و غیرقابل تصور شده است. وام مسکن هم علی‌رغم افزایش چند برابری دردی از این مسئله مردم دوا نمی‌کند.می‌توان ادعا کرد که این مبلغ در حال حاضر بیشتر از پول خرید مسکن، نقش پول ودیعه مسکن را بازی می‌کند. به طوری که در تهران به طور متوسط با 160 میلیون تومان وام مسکن می‌توان 14 متر خانه خرید.
تاریخچه طرح های مسکن انقلاب اسلامی
طبق اصل 31 قانون اساسی "داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آن‌ها که نیازمندترند به‌خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند."از ابتدای انقلاب تاکنون طرح‌های متفاوتی چون مسکن اجتماعی، مسکن مهر و... برای صاحب‌خانه شدن مردم انجام شده است.
حساب 100 امام خمینی، طرح بنیاد مسکن، طرح مسکن دوره هاشمی و مسکن مهر دولت احمدی نژاد از طرح‌هایی که است که برای تحقق اصل 31 قانون اساسی اجرا شد.
در دولت نهم و دهم از طریق طرح مسکن مهر 4 میلیون و 400 هزار واحد برای اقشار ضعیف و متوسط در شهر و روستا شروع به ساخت شد که تا قبل از سال 92، یک میلیون و 500 هزار واحد به مردم تحویل داده شد و 70 درصد پروژه‌ها تکمیل شد
مسکن در دولت یازدهم و دوازدهم
با شروع دولت یازدهم و دوازدهم روند تکمیل این پروژه‌ها کُند شد و درنهایت دولت اذعان کرد که اعتقادی به طرح مسکن مهر ندارد. با استیضاح و رفتن آخوندی، آقای دکتر اسلامی وزیر جدید راه، مسکن و شهرسازی علاوه بر طرحی جدید، قول اتمام همه پروژه‌های مسکن مهر را به مردم داد.در این طرح دولت قول ساخت 400 هزار واحد مسکونی، 200 هزار خانه در روستاها و اتمام 500 هزار خانه ناتمام مسکن مهر تا پایان سال 1400 را داده است.
بیشتر بخوانید
۱- متقاضی و افراد تحت تکفل، فاقد زمین مسکونی یا واحد مسکونی از ابتدای فروردین ۱۳۸۴ به بعد بوده و از ابتدای پیروزی انقلاب از هیچ‌یک از امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تأمین مسکن شامل زمین، واحد مسکونی و یا تسهیلات یارانه‌ای خرید و یا ساخت واحد مسکونی استفاده نکرده باشد.
۲- متقاضی متأهل و یا سرپرست خانوار باشد.
۳- زنان خودسرپرست مشروط به داشتن حداقل ۳۵ سال سن
۴- دارای حداقل ۵ سال سابقه سکونت در پنج سال اخیر در شهر موردتقاضا
۵- نداشتن منع قانونی برای دریافت تسهیلات بانکی (نظیر چک برگشتی، تسهیلات معوقه و …)
۶- توانایی تأمین هزینه ساخت مسکن (مازاد بر تسهیلات بانکی)
۷- امکان سپرده‌گذاری حداقل سی درصد هزینه ساخت مازاد بر تسهیلات بانکی، در خصوص متقاضیان واجد شرایط بر اساس اعلام دستگاه یا نهاد مربوطه.
۸- توانایی پرداخت اقساط ماهیانه بانکی تسهیلات دریافتی
پس از احراز این شرایط و ثبت‌نام و تائید نهایی دولت به مشمولان واجد شرایط 75 تا100 میلیون تومان وام 10 ساله با سود 18 درصد می‌دهد. اقساط این وام ماهانه حداقل 1.5 میلیون تومان است که پس از یک تنفس دو ساله آغاز می‌شود.
برخی از ایرادات وارد به طرح مسکن ملی
با توجه به مبلغ یک میلیون و 876 هزار تومانی حداقل دستمزد کارگران بسیاری از اقشار ضعیف قادر به بازپرداخت این مبلغ نیستند. لذا به نظر می‌رسد از این طرح بیشتر اقشار متوسط و برخوردار بهره‌مند می‌شوند. از طرفی با توجه به شرایط طرح نسبت به طرح‌های قبلی محدودیت بسیار بیشتری دارد. ساختن 400 هزار واحد بعد از 6 سال، مشکل مسکن را حل نمی‌کند و به دلایلی چون نامعلوم بودن و غیر شفاف بودن فرآیند و متولیان طرح مسکن ملی و ناتمام ماندن مسکن مهر از دور قبل در طی این 6 سال، خیلی از مردم نسبت به اتمام رسیدن و اجرای طرح تا سال 1400 تردید دارند.
به نظر کارشناسان حوزه مسکن اجرای طرح‌هایی مانند مالیات بر خانه‌های خالی، مالیات بر افراد دارای چند مسکن می‌تواند بیش‌ازپیش مسئله مسکن را حل کند و مکمل اصلی طرح‌های عملیاتی ساخت‌وساز مسکن است. چرا که آمارهای اعلامی سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 حکایت از وجود بیش از 2 میلیون و 587 هزار واحد خالی در آن سال دارد که با توجه به گذشت 3 سال و افزایش ساخت و ساز این رقم بیش از 3 میلیون در شرایط فعلی برآورد می‌شود.
باید دید دولت چه برنامه‌ای برای ساماندهی بازار مسکن و رسیدگی به طبقه ضعیف در 2 سال باقیمانده خود خواهد داشت.
