تقلید کردن کودکان از دیگران

تقلید کردن ، پدیده ای عمومی است ومربوط به توانایی‌هایی است که در ذات نوع بشر وجود دارد. تقلید رفتاری است که کودک از طریق آن رفتار فرد دیگری را مشاهده و تکرار می‌کند.

 تقلید کودک مانند شناکردن ماهی و پرواز پرندگان است که هر دو توانایی‌های اولیه‌ای است که در مراحل اولیه رشد ظاهر می‌شود را نشان می دهد.تقلید کردن کردن کودک مقدمه‌ای برای تجسم و تخیل اوست.

توانایی کودک در تقلید از دیگران از عوامل مؤثر در رشد ذهنی و تکنولوژیکی کودک می باشد .در واقع تقلید کردن کودک، راه موثری برای یادگیری کارهای جدید می باشد.

 اگرکودک خردسالی در خانه داشته باشید ،حتما متوجه برخی رفتارهای کودک می شوید که سعی در تقلید از رفتار بزرگتر های خود دارد و می خواهد کاری را که بزرگترها انجام میدهند را او هم انجام دهد.

خصوصیت های تقلید

تقلید دو خصوصیت مهم دارد. اول آن که تقلید کردن به گونه ای باشد که رفتاری را که والدین انجام داده اند، تکرار شود  و دوم این که باید انتخابی باشد، یعنی پاسخی که ما به تقلید می‌گوییم باید در برابر صرفاً یکی از رفتارهای سرمشق(والدین) باشد نه در برابر تعداد زیادی از شرایط مختلف انگیزشی.

 توانایی تقلید کردن کودک از ابتدای تولد در آنها وجود دارد و نوزادان از همان ابتدا با توانایی یادگیری از طریق تقلید کردن به دنیا می‌آیند.

برخی از روانشناسان معتقدند ،توانایی تقلید در نوزادان ازابتدای تولد تا دو سالگی که مرحله حسی حرکتی می‌باشد شکل می‌گیرد.

تقلید نوزادان و کودکان در سنین مختلف

نوزادان و کودکان یک ساله از حرکات صورت بزرگترها مثل بازکردن دهان،تقلید می کنند اما  بر سر اینکه این تقلید انتخابی است یا نه ، توافقی وجود ندارد. کودک در 7 یا 8 ماهگی می‌تواند تقلید انتخابی کند و در طی سال‌های بعد تعداد آن بیشتر و پیچیده‌تر می‌شود.

 کودکی که یک سال دارد از صداهای جدید و حرکات و رفتارهایی که از بزرگترها می بینند و می شنوند، تقلید می کند حتی ممکن است آنها از رفتارهایی تقلید کنند که توانایی انجام آن را ندارند ، مانند حرکت دادن دست ها.

تقلید کردن در بین کودکان یک تا سه سال بیشتر است. در این دوره زمانی ، کودک علاوه بر اینکه از اطرافیان و بزرگترهای خود تقلید می کند ، شخصیت های کارتونی را هم الگوی خود قرار می دهد و از آنها هم تقلید می کند.

 باید توجه داشت عواملی که باعث  رفتارهای تقلیدی می‌شوند از سنی به سن دیگر متفاوت هستند.

تقلید کردن کودکان غریزی است؟

کودکان، تلاش می کنند رفتار خود را تصحیح کنند.این نشان می دهد که آنها از فرآیند تطبیق متقابل استفاده می‌کنند. تطبیق با چهره فرد بالغ، هدف آن‌هاست و نوزادان از بازخورد جنبش صورت خود، جهت اصلاح تلاش‌های بعدی استفاده می‌کنند تا اقدامات آن‌ها دقیق‌تر با هدف دیده شده مطابقت داشته باشد.

 تقلید ذاتی است و یک واکنش تهاجمی نمی باشد بلکه یک جنبشی برای رشد و تحول در زمینه درک مردم است که  کودک آن را انجام می دهد. تقلید کودکان نوعی الگوبرداری است و باعث یادگیری او می‌شود.

مراحل شکل گیری تقلید در کودکان

شکل گیری تقلید در کودکان مراحلی دارد که کمک می کند  والدین با آشنا شدن با آنها رفتارهای فرزند خود را بهتر در ک می کنند.این مراحل به  شرح زیر می باشد.

آمادگی بازتاب‌ها

کودک برای تقلید کردن نیاز به تجربه دارد.برخی از متخصصان معتقدند که تقلید کردن ، ارثی است. در این مرحله تقلیدکردن های کودک جزئی است و در واقع بازتابی از رفتار دیگران می باشد. برای مثال با صدای گریه کودک، کودک دیگر نیز شروع به گریه می‌کند، بدون آنکه دلیلی برای گریه کودک دوم وجود داشته باشد و یا عاملی او را تحریک کرده باشد.

تقلیدهای پراکنده

در این مرحله ، چون کودک تجربه بیشتری را به دست آورده است،تقلید های او بیشتر و گسترده تر می شود. برای مثال وقتی کودکی گریه می‌کند، اگر اطرافیان صدای ناله او را تقلید کنند، کودک گریه را قطع می‌کند و شروع به ناله کردن می‌کند.

 این رفتار بعد از یک ماهگی در کودک دیده می شود و سعی می کند که از صداهای دیگران تقلید کند.مثلا اگر بزرگتر ها  برای کودک صدایی را در بیاورند ، کودک هم سعی می کند همون صدا را تقلید کند و تکرار کند و احتمالاً به آنها لبخند می‌زند.
تقلید نظامدار

یکی دیگر از مراحل شکل گیری تقلید در کودکان، تقلید نظامدار می باشد.در این مرحله کودک صداهایی را تقلید می کند که به آواهای خودش شبیه است. در سن 4 ماه و نیم که میان" دیدن و گرفتن"هماهنگی  برقرار می‌شود، کودک این گونه تقلیدها را انجام می‌دهد. برای مثال یک کودک هفت ماهه، در تلاش است که آواها و صداهایی را از خود در بیاورد. در واقع این آواها و صداها ،تقلیدی نیستند بلکه خود کودک آنها را خلق و بیان می‌دارد.آواهایی مانند" ماما، بوبو" که تلفظ آنها راحتتر است را تکرار می کنند.

 اهمیت تقلید در کودکان

همان طور که گفته شد تقلید کردن نشان دهنده ی رشد ذهنی و تکنولوژیکی کودکان و نشان دهنده سلامتی آنها می باشد.تقلید کردن برای رشد آنها لازم و ضروری می باشد. در ادامه اشاره ای به  اهمیت تقلید کردن  کودکان می کنیم:

یادگیری: تقلید کردن وسیله ای برای یادگیری کودکان می باشد. مثلا برای یادگیری زبان باید تا حدودی کودک از تقلید کردن کمک بگیرد و قبل از اینکه صحبت کند ، صداها و کلمات را تقلید کند.

همدلی: از موارد دیگری که برای تقلید کردن کودکان ضرورت دارد ،ابراز احساسات و هیجانات می‌باشد.

تجسم و تخیل: تقلید زیربنای تجسم و تخیل است. به این صورت که ابتدا تقلید در نوزاد شکل می‌گیرد و بعد با توجه به رشد شناختی کودک در مراحل بعدی ابتدا تجسم و بعد تخیل به وجود می‌آید.

خودآگاهی: توجه به شباهت کارهای خود با دیگران،کودک را  وادار می کند که درباره خودش تفکر کند.

 عوامل مؤثر در تقلید کودکان

گفته شد که کودکان به صورت ذاتی تقلید می کنند عواملی در تقلید کودکان تاثیر دارند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تقلید در فرآیند بازی کودکان

کودکان در زمان بازی کردن از یکدیگر و یا از بزرگترها تقلید می کنند . مثلا اگر دو کودک دو ساله با هم بازی کنند و یک کودک فعال تر و کودک دیگر آرام تر باشد، کودکی که آرام تر است از کودک فعال تقلید می‌کند.برای مثال اگر کودک فعال از روی میز بپرد ، بعد از چند دقیقه کودک آرام هم خواهد پرید.

تقلید به منظور پیشبرد کنش‌های متقابل اجتماعی

زمانی که کودکی از والدینش تقلید می‌کند، والدین به او لبخند می‌زنند. واکنش نشان دادن پدر یا مادر باعث افزایش رفتار تقلیدی کودک  می شود.

تقلید به منظور شبیه شدن به دیگران
 گاهی کودک برای اینکه شبیه به والدین و یا بزرگترهایش شود ، از آنها تقلید می کند.کودکی که وارد سه سال می شود ، سعی می کند که کارهای خاصی را از اشخاص معین تقلید کند. بیشترین افرادی که کودکان تلاش دارند به آن‌ها شباهت پیدا کنند والدین شان هستند.

برانگیختگی عاطفی

کودکان بیشتر از والدینشان تقلید می کنند.شاید دلیلش این باشد که والدین مرجع ثابت تری برای برانگیختن عواطف خوشایند و ناخوشایند در کودکان هستند. در واقع کودکان بیشتر  افرادی را که می‌توانند آنها  را شاد کنند و یا احساس ترس و خشم را در آنها به وجود آورند ، مورد توجه خود قرار می‌ دهند.

تقلید برای دستیابی به هدف

گاهی تقلید کردن کودکان  برای این است که به اهداف خود دست یابند . تقلید ممکن است تلاش  خودآگاهانه‌ای برای به دست آوردن و رسیدن به لذت، قدرت، اشیا و یا هر هدف دیگری باشد.

ممکن کودکی از رفتار آزاردهنده کودک دیگر تقلید ‌کند، زیرا دیده‌است که این کودک چگونه توانسته است  با پرخاشگری اسباب بازی را از دست کودکان دیگر بگیرد.

 این نوع تقلید بیشتر بعد از دو سالگی کودک اتفاق می افتد، اما باید توجه داشت که پرخاشگری کودکان زیر دوسال همیشه به دلیل تقلید از دیگران اتفاق نمی افتد.

تقلید در کودکان اوتیسم

کودکانی که به اوتیسم مبتلا هستند ،معمولا نمی‌توانند تقلید یا الگوبرداری کنند. یکی از روش هایی که این مهارت را به این کودکان آموزش می دهد این است که الگویی را در اختیارش قرار ‌دهند و از او بخواهند آن را تکرار کند.باید در ابتدا مادر دست کودک را بگیرد و به او برای انجام آن کار و تقلید از الگو کمک ‌کند.

 تقلید کردن کودکان از همسالان خود

تقلید کردن کودکان به گونه ای است که آنها ، دوست دارند همان کاری را انجام دهند که دوستانشان آن را انجام می‌دهند.آنها ممکن است در کارهایی از جمله  شب‌ بیداری، آرایش کردن، دیدن فیلم‌ های ترسناک و یا رفتن به یک مهمانی نامناسب از همسالان و دوستان خود تقلید کنند.

آن‌ها در باره امن بودن محیط، خرج زیاد یا عقاید قابل‌ احترام پدر و مادر خود فکر نمی‌ کنند و وقتی‌ که در مورد چیزی شکایت می‌ کنند، این قصد را ندارند که بخواهند پدر و مادر خود را آزار دهند. آن‌ها فقط می‌خواهند به یک گروه خاص تعلق داشته باشند و نیاز خود را در نظر می‌گیرند.

والدین بعضی از درخواست‌ های کودک را غیرقابل‌ قبول می‌ دانند و زمانی که تقلید کودکان از یکدیگر باعث می شود تا آن را تکرار کند و دراین‌ باره پافشاری کند، نه‌ تنها از رفتار فرزندشان ناراحت می‌شوند بلکه از دوستان آن‌ ها هم ناراحت می‌شوند.

 آنها از یکدیگر سوال می کنند که آیا فرزندشان بیش‌ ازحد به همسالان خود وابسته است و نگران هستند که شاید بعضی از دوستان فرزندشان اثر بدی روی رفتار او بگذارند: من به احمد اطمینان ندارم، نمی‌ خواهم به خانۀ آن‌ ها بروی.

 واکنش والدین

مثلا اگر مادری که فرزند او 11 سال سن دارد ، اجازه نمی دهد که  با دوستش به فروشگاه برود،واکنش نشان می دهد و به او می گوید  که برای من مهم نیست که مادر دوستت به او اجازه داده تنها جایی برود، اما من اجازه نمی‌ دهم تو باید با یک بزرگسال به فروشگاه بروی.

 شاید  فرزند از سخت گیری هایی که در موردش انجام می شود، راضی نباشد و در این مورد از مادرشاکی باشد. بهتر است والدین  با صبوری به حرف‌ هایش گوش دهند و فوراً عکس‌ العمل نشان ندهند.

واکنش فرزند

 ممکن است فرزند هم در مقابل این رفتار والدین ، واکنش نشان دهد و به آنها بگوید که چرا من همیشه اولین کسی هستم که مجبور است زود به خانه برود، شما خیلی احتیاط می‌ کنید و همیشه نگران هستید.

کودک وقتی حس کند که والدین به حرف‌ هایش توجه کرده‌ اند و او را درک می‌کنند، دیگر در مورد خواسته‌ هایش پافشاری نمی‌ کند.

راه حل هایی برای تقلید کودک از همسالان خود

یکی از راه حل ها برای ترک تقلید کودک از همسالان این است که والدین جمله‌ های منفی و تند  به کار نبرند ،حتی اگر فکر می‌ کنند که حرف‌ های فرزندشان بی‌ رحمانه است.

اگر با یکدیگر به توافق نرسیدند و ادامۀ صحبت فایده‌ ای نداشت، به او صریح و روشن بگویند که دیگر نمی‌ توانند بیشتر از این توضیح دهند: هر خانواده‌ای شرایط ویژه‌ای دارد، ما هم مقررات خانوادگی خاصی داریم.

والدین وقتی‌ که سختگیری خود را کم می‌کنند، همچنان مصمم باشند او را در کارهایش راهنمایی کنند. از کنار دوستانت دور نشو، حتماً با من تماس بگیر، و به او گوشزد کنند و در مورد کارهای خطرناک و نامناسب تذکرات لازم را به او بدهند.

---