واکسن آنفلوانزا؛ از نحوه‌ی عملکرد تا عوارض جانبی

بهترین راه کمک به پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا، تزریق واکسن آن است. ثابت شده که واکسینه شدن در برابر ویروس آنفلوانزا فواید زیادی دارد از جمله، کاستن از احتمال ابتلا به بیماری، بستری شدن و حتی احتمال مرگ ناشی از آنفلوانزا در کودکان.

عملکرد واکسن آنفلوانزا چگونه است؟

تقریباً دو هفته بعد از تزریق واکسن آنفلوانزا، بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها در برابر عفونت ناشی از ویروس‌هایی که در واکسن به کار رفته‌اند از شما محافظت می‌کنند. واکسن آنفلوانزای فصلی در برابر ویروس‌هایی از آنفلوانزا محافظت ایجاد می‌کند که تحقیقات نشان می‌دهد طی فصلی که در پیش روست، شایع‌ترین خواهند بود. بیشتر واکسن‌های موجود در بازار سه‌ظرفیتی‌اند، یعنی در برابر سه ویروس متفاوت آنفلوانزا شما را واکسینه می‌کنند؛ آنفلوانزای A(H1N1)، آنفلوانزای A (H3N3) و آنفلوانزای B.

چه کسانی باید واکسن آنفلوانزا بزنند؟

همه‌ی افراد شش ماه به بالا می‌توانند هر سال واکسن آنفلوانزا بزنند. تزریق واکسن آنفلوانزا به ویژه برای افرادی که ریسک بالایی در ابتلا به عوارض جدی آنفلوانزا دارند مهم است که شامل موارد زیر می‌شود:
. افراد بالای 65 سال
. زنان باردار
. کودکان
. افراد مبتلا به آسم
. افراد مبتلا به دیابت
. افراد مبتلا به HIV و ایدز
. افراد مبتلا به سرطان
. کودکانی که دچار بیماری‌های نورولوژیکی هستند
. افرادی که دچار سکته مغزی یا حمله قلبی شده‌اند

چه کسانی نباید واکسن آنفلوانزا بزنند؟

برخی از واکسن‌ها برای گروه خاصی از افراد توصیه نمی‌شوند:
- بچه‌های کوچک‌تر از 6 ماه
- افرادی که دچار آلرژی‌های بسیار شدید نسبت به واکسن آنفلوانزا یا هر عاملی که در واکسن وجود دارد هستند. این عوامل می‌توانند شامل ژلاتین، آنتی‌بیوتیک‌ها و یا سایر عناصر شوند.
- افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند.

واکسن آنفلوانزا چه زمانی باید تزریق شود؟

شما باید قبل از اینکه ویروس‌ها شروع به انتشار کنند، واکسن آنفلوانزا را بزنید زیرا تقریباً دو هفته بعد از واکسینه شدن طول می‌کشد تا آنتی‌بادی‌ها در بدن تولید شده و ایمنی ایجاد کنند. بنابراین بهترین زمان واکسینه شدن در برابر آنفلوانزا، پیش از شروع فصل سرما یعنی اواخر شهریور و ابتدای پاییز است. البته بعد از این زمان واکسینه شدن همچنان می‌تواند مفید باشد. زودتر از زمان توصیه شده، واکسن زدن نیز از میزان ایمنی شما در فصل شیوع آنفلوانزا کم می‌کند، مخصوصاً در افراد سنین بالاتر.

آیا واکسن آنفلوانزا فوراً اثر می‌کند؟

خیر، همان‌طور که گفتیم حدوداً دو هفته بعد از واکسیناسیون زمان لازم است تا آنتی‌بادی‌ها در بدن تولید شوند و شما را در برابر عفونت ویروس آنفلوانزا ایمن کنند. به همین دلیل است که باید پیش از شروع انتشار ویروس‌ها، واکسن تزریق شود.

اثرگذاری واکسن آنفلوانزا

اثرگذاری واکسن آنفلوانزا می‌تواند برای هر کسی متفاوت باشد و بستگی به عواملی مانند سن و وضعیت سلامتی فرد و تشابه یا انطباق میان ویروس‌های به کار رفته برای تولید واکسن و ویروس‌هایی که منتشر شده‌اند دارد.
هر چند واکسن‌ها از نظر اثرگذاری با هم متفاوت‌اند اما، هر ساله واکسن آنفلوانزا از میلیون‌ها مورد بیماری آنفلوانزا، ده‌ها هزار مورد بستری شدن و هزاران مورد مرگ و میر جلوگیری می‌کند.

آیا ممکن است با وجود اینکه واکسن آنفلوانزا زده‌اید، باز هم به این بیماری مبتلا شوید؟

بله، این احتمال وجود دارد با وجود اینکه واکسینه شده‌اید باز هم آنفلوانزا بگیرید و این احتمال به دلایل زیر است:
- ممکن است فوراً بعد از تزریق واکسن یا طی دوره‌ای که زمان لازم است تا بدنتان بعد از تزریق واکسن شما را ایمن کند، در معرض ویروس آنفلوانزا قرار بگیرید. این اتفاق ممکن است منجر به بیماری آنفلوانزا شود، پیش از اینکه شما واقعاً ایمن شده باشید.
- ممکن است در معرض ویروسی از آنفلوانزا قرار بگیرید که در واکسن فصلی آنفلوانزایی که زده‌اید وجود ندارد. هر ساله انواع زیادی از ویروس‌های آنفلوانزا پراکنده می‌شوند. یک واکسن آنفلوانزا به گونه‌ای ساخته می‌شود که از شما در برابر سه یا چهار نوع ویروس آنفلوانزا که تحقیقات نشان داده شایع‌ترین خواهند بود محافظت نماید.
- متأسفانه برخی از افراد ممکن است علی‌رغم واکسینه شدن، به عفونت ناشی از ویروسی مبتلا شوند که واکسن آنفلوانزا قرار است در برابر آن ایمن‌سازی کند. محافظت و ایمن‌سازی که واکسن آنفلوانزا ایجاد می‌کند می‌تواند متفاوت باشد که تا حدود زیادی به وضعیت سلامتی فرد و سن او بستگی دارد. به طور کلی، واکسن آنفلوانزا برای افراد سالم و جوان و کودکان بزرگ‌تر، بیشترین تأثیرگذاری را دارد. برخی از سالمندان و افرادی که به بیماری‌های مزمن بخصوصی مبتلا هستند ممکن است بعد از تزریق واکسن، ایمنی کمتری پیدا کنند. واکسن آنفلوانزا، یک ابزار کامل نیست اما بهترین راه محافظت در برابر عفونت آنفلوانزاست.

اگر دچار آنفلوانزا شوید، واکسن آنفلوانزایی که تزریق کرده‌اید چگونه به شما کمک خواهد کرد؟

برخی از افرادی که واکسینه می‌شوند، باز هم ممکن است آنفلوانزا بگیرند؛ اما در یک سری از مطالعات معلوم شده واکسینه شدن در برابر آنفلوانزا می‌تواند از شدت بیماری در افرادی که واکسن زده‌اند اما آنفلوانزا گرفته‌اند کم کند. مطالعه‌ای در سال 2017 نشان داد واکسینه شدن در برابر آنفلوانزا از میزان احتمال مرگ و میر ناشی از این بیماری، طول مدت بستری شدن در بیمارستان، طول مدت بستری شدن در ICU در میان افرادی که در اثر آنفلوانزا بستری شده بودند به میزان 59 درصد کاسته بود. مطالعه‌ی دیگری در سال 2018 نیز نشان داد افراد بزرگسالی که واکسن آنفلوانزا زده بودند و بیمار و بستری شدند نسبت به افرادی که واکسینه نشده بودند، خیلی کمتر احتمال داشت که در ICU بستری شوند.

فواید واکسن آنفلوانزا چیست؟

. واکسن آنفلوانزا می‌تواند جلوی ابتلایتان به این بیماری را بگیرد.
. واکسن آنفلوانزا می‌تواند احتمال نیاز به بستری شدن در بیمارستان را در کودکان و سالمندان کاهش بدهد.
. واکسن آنفلوانزا، ابزاری پیشگیری‌کننده و مهم برای افرادی است که دچار عوارض و بیماری‌های مزمن هستند.
. واکسن آنفلوانزا به محافظت از زنان باردار و زنانی که تازه زایمان کرده‌اند در برابر آنفلوانزا کمک می‌کند.
. واکسن آنفلوانزا می‌تواند کودکان را از خطر مرگ در اثر آنفلوانزا نجات دهد.
. واکسن آنفلوانزا می‌تواند از شدت بیماری در افرادی که با وجود واکسینه شدن، دچار آنفلوانزا شده‌اند کم کند.
. واکسن آنفلوآنزا می‌تواند از اطرافیانتان نیز محافظت کند، از جمله کسانی که بیشتر مستعد بیماری آنفلوانزا هستند مانند کودکان، سالمندان و افرادی که بیماری‌های مزمن خاصی دارند.

آیا واکسن آنفلوانزا می‌تواند سبب ابتلا به آنفلوانزا شود؟

خیر، واکسن آنفلوانزا نمی‌تواند شما را بیمار کند. واکسن‌های آنفلوانزا حاوی ویروس‌های مُرده (غیرفعال) هستند، بنابراین عفونت ایجاد نمی‌کنند.

چه عوارض جانبی بعد از تزریق آنفلوانزا بروز می‌کنند؟

هر چند واکسن آنفلوانزا نمی‌تواند شما را دچار آنفلوانزا کند، اما عوارض جانبی گوناگونی وجود دارند که ممکن است مرتبط با تزریق واکسن باشند. این عوارض، خفیف و کوتاه‌مدت‌اند، خصوصاً در مقایسه با علائم بیماری آنفلوانزا:
- سوزش و درد و قرمزی یا تورم در ناحیه‌ی تزریق واکسن
- سردرد (خفیف)
- تب
- دردهای عضلانی
- تهوع
- خستگی

آیا اکنون که در آستانه‌ی شروع زمستان هستیم، برای زدن واکسن آنفلوانزا دیر شده است؟

خیر، اگر ویروس آنفلوانزا شایع است، هنوز هم تزریق واکسن آنفلوانزا می‌تواند مفید باشد. پس اگر هنوز واکسینه نشده‌اید، می‌توانید برای تزریق واکسن اقدام کنید. آنفلوانزا غیرقابل‌پیش‌بینی و متفاوت است و حتی در اواسط بهار نیز ممکن است شایع شود.

آیا واکسن آنفلوانزا می‌تواند واکنش‌های خطرناک ایجاد کند؟

واکنش‌های آلرژیک خطرناک نسبت به واکسن آنفلوانزا بسیار نادرند و اگر هم روی بدهند، معمولاً در عرض چند دقیقه یا در نهایت یکی دو ساعت بعد از واکسیناسیون برطرف خواهند شد. این واکنش‌های هرچند می‌توانند خطرناک باشند اما درمان‌های مؤثری برایشان وجود دارد، فقط کافیست که نسبت به علائم هوشیار باشید.

---