موسسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان

اگر کسی در حین سخن‌گفتن با کسی از کلمات، عبارات و لحنی تکبرآمیز استفاده کند و تواضع نداشته باشد، متکبر است. تکبر یعنی خود را بزرگ پنداشتن. شخص متکبر دیگران را در برابر خود حقیر و خوار می‌شمارد؛ و در گفتارش نمود پیدا می‌کند.

«اى ایمان آورده‏‌ها! به خانه‏‌هایى جز خانه خویش وارد نشوید، مگر آنکه قبلا خبر دهید و اذن بگیرید و بر اهل خانه سلام کنید. این برایتان بهتر است، باشد که پند بگیرید. اگر در خانه، کسى را نیافتید، وارد خانه نشوید تا آنکه به شما اجازه دهند و اگر به شما گفتند: «برگردید»، شما هم برگردید. این برایتان پاکیزه‌‏تر است.»

مکر، نیرنگ و فریب یعنی تدبیرکردن برای ضرر رساندن به دیگری که نقشه‌های شیطانی است. یعنی یافتن راه‌های پنهانی جهت ضرررسانی و اذیت مردم. همچنین منصرف کردن دیگری، از تصمیم خودش به وسیله نیرنگ هم معنای مکر دارد.

یکی از ارزشهای حقوقی و اجتماعی اسلام انتقام و اصل «مقابله به مثل» است که با هدف دفاع، حق‌خواهی، مهار سرکشی متجاوزان و تنبیه متخلفان، صورت می‌گیرد. انتقام اما بسته به مورد ،کیفیت و مقدار آن، احکام خاصی دارد و اِعمال آن منوط به تحقق شرایطی است که در منابع حقوقی و فقهی تعریف شده است.

اگر کسی قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند، مثلًا قسم بخورد که روزه بگیرد، یا سیگار نکشد، چنانچه عمداً مخالفت کند، باید کفّاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند، یا ده فقیر را سیر کند، یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز، روزه بگیرد.

گاهی با برخوردهای ناشایست، نیش‌زدن زبان و کنایه‌زدن، مسخره‌‎کردن و تحقیرکردن و ... باعث آزردن و دل‌شکستن افرادی می‌شویم. این کار گناه بسیار بزرگی است و به راحتی قابل جبران نیست.

ریا یعنی شخص حرفی را به انگیزه جلب توجه مردم و مشهور شدن به زبان آورد نه برای رضای خدا. و کار خود را به‌رخ می‌کشد تا مورد تشویق و ستایش دیگران قرار گیرد.

برخی برای ظهور امام زمان ارواحنافداه زمان تعیین می‌کنند که بر اساس روایات معصومین علیهم‌السلام جایز نیست و وظیفه داریم کسانی را که برای ظهور، وقت تعیین می‌کنند را تکذیب کرده و آنها را دروغگو بنامیم.

قَسَم دروغ سوگندی است که به دروغ برای تأکید بر درستی انجام شدن یا نشدن کاری در گذشته مطرح می‌شود. همچنین ممکن است برخی در بازار و کسب و کار برای فروش اجناس خود، متوسل به سوگند دروغ شوند. برخی نیز بواسطه سوگند دروغ حقی را ناحق می‌کنند.

ِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا ، إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا چرا باید از روز قیامت بترسیم؟

پرسش‌هایی درباره کفاره روزه و پاسخ‌هایی از مقام معظم رهبری

غَضَب و ‌خشم نیرویی است برای دفاع از خود و پاسداری از حق. اما اگر از محور اصلی خارج شود تبدیل به یکی از رذائل بزرگ شده و رذائل دیگری را نیز با خود به همراه می‌آورد. خشم بدترین دشمن انسان، آتش سوزان و خطرناک‌ترین لشکر شیطان است. غضب کلید تمام بدى‌هاست، که آغازش با جنون و پایانش پشیمانى است.

صحیفه سجادیه حاوی مناجات و ادعیۀ امام سجاد علیه‌السلام است که در ۷۲ دعای آن نکات تربیتی متعددی پنهان شده

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (حشر:۱۸) چرا باید کشیک نفس‌ بکشیم؟

گفتار انسان باید همچون کردارش باشد یعنی سخنی را که می‌گوید به آن عمل کند. انسان هرگز نباید سخنی بگوید که توانایی عمل به آن را ندارد. سخن بدون عمل، شخص را فاسد می‌کند و تبدیل به ادعا و گزافه‌گویی می‌شود.

صحیفه سجادیه حاوی مناجات و ادعیۀ امام سجاد علیه‌السلام است که در ۷۲ دعای آن نکات تربیتی متعددی پنهان شده.

ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞ وَزِينَةٞ وَتَفَاخُرُۢ بَيۡنَكُمۡ وَتَكَاثُرٞ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِ... (حدید:۲۰) تهِ جادۀ دنیاگرایی به کجا ختم می‌شود؟

صحیفه سجادیه حاوی مناجات و ادعیۀ امام سجاد علیه‌السلام است که در ۷۲ دعای آن نکات تربیتی متعددی پنهان شده.

یکی از گناهان زبان این است که با داد و فریاد و یا تهدید کردن، باعث ترس مومنی شویم. حتی گاهی برخی به عنوان شوخی باعث ترس دیگری می‌شود که این کار نیز مذموم است.

كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَنَبۡلُوكُم بِٱلشَّرِّ وَٱلۡخَيۡرِ فِتۡنَةٗۖ وَإِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ (انبیاء:۳۵) اثرات یاد مرگ در زندگی