ماجرای شباهت‌های «ترور خاموش» با «گاندو»

مجموعه تلویزیونی «ترور خاموش» که این شب‌ها آخرین قسمت‌های آن در حال پخش از شبکه یک سیما است، تجربه‌ای متفاوت در زمینه پرداختن به موضوع مواد مخدر و آسیب‌های اجتماعی مرتبط با آن بود. سریالی که محمود معظمی در ادامه تجربه «سارق روح» آن را با تهیه‌کنندگی ابوالفضل صفری، کارگردانی کرد.

همزمان با پخش قسمت‌های پایانی «ترور خاموش» در گفتگو با ابوالفضل صفری تهیه‌کننده این سریال به ابعاد مختلف آن، از شرایط تولید تا برخی حواشی مرتبط با پخش، پرداختیم.

تجربه‌ای در ادامه‌ «سارق روح»

تهیه‌کننده «ترور خاموش» در گفتگو با خبرنگار مهر این سریال را در ادامه «سارق روح» معرفی کرد و گفت: ساخت «ترور خاموش» در ادامه «سارق روح» به ذهن ما خطور کرد، به این معنا که ما در حال طراحی و تولید مجموعه‌هایی برای حوزه نمایشی بودیم که عموماً وجهه امنیتی داشت؛ «ترور خاموش» هم یکی از همان مجموعه‌هایی بود که در سازمان صدا و سیما با موضوع مواد مخدر مطرح شد و مورد استقبال قرار گرفت.

وی اضافه کرد: مسئله مواد مخدر در بحث کاهش آسیب‌های اجتماعی سرفصل بود و قرار شد این سریال را تولید کنیم که براساس واقعیت جامعه ساخته شده و سریالی کلیشه‌ای نیست. مواد مخدر را هم از همه جوانب بررسی کردیم تا این مشکل و اثراتش را برای بیننده قابل درک کنیم.
تهیه‌کننده «سارق روح» در پاسخ به اینکه، آیا سریال‌هایی که داستان‌های معمایی دارند نسبت به سریال‌هایی با داستان‌های ساده در تلویزیون کمتر دیده می‌شوند؟ بیان کرد: بله، این واقعیت است. سریالی مثل «ترور خاموش» که بسیار پرلوکیشن و بسیار پربازیگر است و از طرفی گرفتاری‌هایش هم به همین مراتب زیاد می‌شود، کار سختی بود. ما احساس کردیم که به این گونه آثار با موضوع مواد مخدر به عنوان یک مسئله ملی و مشکلی که در سطح ملی مطرح است، نیاز داریم و به همین دلیل سراغش رفتیم. کار کردن در این حوزه و قصه‌هایی از این دست و با این حجم از بازیگران و لوکیشن و جزئیات بسیار سخت است.

شباهت «ترور خاموش» با «گاندو»؟

این تهیه‌کننده در پاسخ به این انتقاد برخی رسانه‌ها که چرا «ترور خاموش» با سریال «گاندو» شباهت‌های زیادی در فرم و ساختار دارد، یادآور شد: «گاندو» یک سریال مستقل در یک شبکه دیگر بود که زحمت دوستان و یک کار پر بیننده و پر مخاطب بوده است اما «ترور خاموش» پیش‌تر و قبل از «گاندو» طراحی، نوشته و تولید شد و به خاطر فرایند پس تولید پیچیده‌اش، پخش آن به بعد از «گاندو» افتاد و به لحاظ فرمی، اولین گونه این مجموعه‌ها، همان سریال «سارق روح» یعنی تجربه قبلی خود ما بود و اولین شکل جدید از سریال‌های امنیتی اطلاعاتی است که قبلا در «سارق روح» تجربه‌اش کردیم.
صفری حضور یک تیم پژوهشی را نقطه قوت «ترور خاموش» دانست و تاکید کرد: یک هسته از کارشناسان مختلف از حوزه کار روانشناسی گرفته تا جامعه شناس، کارشناسان تخصصی حوزه مواد مخدر و از همه مهم‌تر کارشناسان حوزه امنیت و اطلاعاتی همراه ما در این پروژه بودند و به سرپرستی مرتضی اصفهانی که کار پژوهشی و مطالعاتی این قصه را انجام دادند کنارمان بودند.
خیلی مهم است که بیننده بداند تک ‌تک جزئیاتی که در این سریال می‌بینیم، در واقعیت یا در محتوا ما به ازا دارد و به همه جزئیات کار و دیالوگ‌ها فکر شده است.

«ترور خاموش» پیش‌تر و قبل از ساخت «گاندو» طراحی، نوشته و تولید شد و به خاطر فرایند پس تولید پیچیده‌اش، پخش آن به بعد از «گاندو» افتادوی همکاری با احمد معظمی را تجربه موفقی دانست و افزود: ما تجربه موفقی داشتیم و چارچوب‌های همدیگر را می‌شناسیم. معظمی سلیقه مناسب و انعطاف بسیاری دارد و جوان با انگیزه و با استعدادی است و من به عنوان تهیه کننده و سازمان به عنوان مالک این همکاری دوم را شروع کردیم.

کاراکترهایی که شناسنامه داشتند

این تهیه‌کننده درباره نحوه چیدمان بازیگران در «ترور خاموش» و تلاش برای استفاده از بازیگرانی که کمتر شناخته شده هستند توضیح داد: انتخاب بازیگر در کار ما یکی دیگر از آن وجوه تمایز است و سعی کردیم یک ترکیب متنوع از بازیگران را داشته باشیم؛ از پرتجربه‌ها و سوپراستارها تا بازیگران جوان و حتی بازیگران دیده نشده، هنرمندان تئاتر و عرصه‌های دیگر؛ این برای خودمان یک ماموریت مهم بوده که هم بتوانیم نقش‌های سریال را خوب و متفاوت ارائه دهیم و کاراکترها شناسنامه دار باشند و هم از طرف دیگر بتوانیم کاری کنیم تا چهره‌های جدید برای آینده، در تلویزیون و سینما نقش ایفا کنند و مجموعه «ترور خاموش» به نظرم در این زمینه موفق بوده است.

صفری ادامه داد: به عنوان مثال نقش زن‌ها در این سریال بر خلاف سریال‌های دیگر بسیار تاثیرگذار است، زن‌های قصه ما کار می‌کنند و حتماً صرفاً همسر نیستند و روابط درون خانواده‌ها کاملاً متعادل شده و به آن فکر شده است.
وی درباره  موانع و چالش‌های ساخت سریال اظهار کرد: به نظرم با توجه به کارهایی که بنده در حوزه‌های مختلف انجام داده‌ام، چالش خاصی نداشت، کار سختی بود ولی باید انجام می‌شد، گرفتاری خاصی نداشتم، مشکلات مالی که همه به آن مبتلا هستند برای ما هم بود و بزرگترین مشکل ما همین مسائل مالی بودند که با توجه به شرایط کشور طبیعی است و بچه‌ها با مجاهدت همکاری کردند و کار به نتیجه رسید.

تهیه‌کننده «سلام صبح بخیر» درباره مشکلات ساخت سریال امنیتی با موضوع مواد مخدر گفت: دشواری آن این است که لبه باریکی دارد، خط باریکی که از بین تلخی و سیاهی می‌گذرد و وقتی می‌خواهید درباره مواد مخدر فیلم بسازید یا می‌گویند فیلم سیاه شد یا می‌گویند تلخ شد، ولی ما اینجا آمدیم تا ضمن نمایش واقعیت مواد مخدر و اثرات مخرب آن فضای امیدبخش را همراه با پیام اقتدار به بیننده منتقل کنیم و بیننده ما اکنون نمی‌تواند بگوید من در یک فضای سیاه و تلخ هستم؛ چرا که پیام سریال امیدبخش و آگاهی بخش است و این ماموریتی است که از روز اول برای سریال طراحی کردیم و آقای حسین کرمی رییس سیمافیلم و آقای مرتضی میرباقری معاون سیما هم به عنوان متولیان امر در سیما به این مسئله تاکید داشتند و  آن را به ما گوشزد می‌کردند.

این تهیه‌کننده در پاسخ به اینکه آیا از فیلم‌های معمایی و پلیسی موفق دنیا هم برای ساخت سریال «ترور خاموش» به عنوان الگو بهره گرفته‌اید، تصریح کرد: مامور امنیتی که در کار می‌بینید برگرفته از هیچ سریال و فیلمی نیست، واقعیت ماموران امنیتی جمهوری اسلامی ایران است و وجه تمایز آن با فیلم‌های خارجی و فیلم‌های مشابه اش همین است که شناسنامه دارد و افسر امنیتی جمهوری اسلامی را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که ما یک سیستم امنیتی صرفا هدف گرا و نتیجه گرا نداریم، در خیلی از فیلم ها، این افراد را مشاهده می‌کنید که صرفاً مامور هستند ولی در این فیلم ایدئولوژی، اعتقادات و اخلاق پررنگ است.
تهیه‌کننده «ترور خاموش» از پر مخاطب بودن این سریال احساس رضایت کرد و ادامه داد: بازخورد مخاطبان نسبت به سختی ساخت این سریال خیلی راضی‌کننده است چون به هر حال ما ملودرام یا کمدی نساختیم، یک سریال و قصه پیچیده و سنگین معمایی داریم که گاهاً تلخ می‌شود و قطعاً جذب مخاطب هم سخت است ولی به خاطر کیفیت محصول، بیننده خاص هم آن را دنبال می‌کند و این به نظر من باعث خوشحالی است.

صفری در پاسخ به این سوال که آیا از همکاری با سازمان صدا و سیما رضایت دارید، تاکید کرد: من کارمند تلویزیون هستم و شاید نسبت همکاری من با دیگر تهیه‌کنندگان متفاوت باشد. من بر اساس ماموریتی که تلویزیون به من می‌سپارد، فیلم می‌سازم و از این جهت کارم کمی متفاوت است. تلویزیون، رسانه جذابی است و  با مخاطب چند میلیونی و ضریب نفوذ بالا، بسیار تاثیرگذار است، در سینما و حوزه‌های دیگر هم فعالیت کردم ولی قطعاً هیچ کدام حوزه برد تلویزیون را نخواهد داشت.

ماجرای قطعه مازیار فلاحی چه بود؟

صفری در ادامه شایعه انصراف مازیار فلاحی از خوانندگی تیتراژ این فیلم را هم تکذیب کرد و افزود: مازیار فلاحی انصراف نداد، بلکه قطعه‌ای که آماده شد مناسب با شرایط کنداکتوری و ملاحظات محتوایی سازمان صدا و سیما نبود، از این جهت بود که قطعه مجوز آنتن نگرفت و از رضا یزدانی که دوست قدیمی‌مان بود، خواهش کردیم. او هم مثل مازیار فلاحی بسیار کمکان کرد و توانستیم قطعه‌ جدیدی آماده کنیم.

یک اصلاحیه خودسرانه داشتیم

این تهیه کننده به یک مورد از اصلاحات در زمان پخش سریال هم اشاره کرد و افزود: درباره اصلاحات و ممیزی سریال با سازمان صدا و سیما همکاری حداکثری داشتیم، فقط یک بار از سوی پخش شبکه یک اصلاحیه‌ای خودسرانه داشتیم که ما پیگیر شدیم و مشخص شد یک اشتباه شخصی بوده است. باقی موارد را با همکاری و تعامل انجام دادیم.

وی یادآور شد: چارچوب‌های تلویزیون و مخاطب آن را باید شناخت تا بتوان مطابق با آن محصول ساخت و ما این را رعایت کردیم و در یک رابطه حرفه ای کار کردیم.

از «سینما یک» تا «سلام صبح بخیر»

صفری شاخص‌ترین کار این روزهای خود روی آنتن را تهیه‌کنندگی برنامه «سلام‌ صبح‌ بخیر» شبکه سه عنوان کرد و درباره دیگر آثارش گفت: در حوزه‌های مختلف سیاسی، علمی، فرهنگی و... فعالیت کردم و تولید داشتم؛ برای مثال مسابقه ساختم، برنامه ترکیبی تلویزیونی مثل برنامه «سینما یک» را که خیلی آن موقع تاثیر گذار بود و مخاطب داشت تهیه کردم، مجله فرهنگی هنری، کارهای نمایشی، کارهای ترکیبی به نام «وقتشه» و «سلام‌صبح‌بخیر» و سریال و مستند بازسازی و همه نوع کاری انجام دادم، شاخص‌ترین این‌ها و از همه سخت و پیچیده تر و برای من جذاب تر «سلام صبح بخیر» است.

وی ادامه داد: از نظر کیفی «ترور خاموش» و «سارق روح» کارهای با کیفیتی هستند، در حوزه محتوا شاخص‌ترین کارم «وقتشه» است که خیلی کار عمیق و سختی بود، ولی «سلام صبح بخیر» را از همه بیشتر دوست دارم.

تهیه کننده «ترور خاموش» درباره موضعش نسبت به انتقادهایی که نسبت به این مجموعه مطرح شده، بیان کرد: کار من این است که برنامه بسازم و ضمن کسب روزی، به دغدغه‌های فکری‌ام جواب بدهم و در حقیقت خودم را راضی کنم. منتقد هم کارش این است که انتقاد کند و کار روزنامه‌نگار، تحلیل کردن است، خبرنگار هم طبق کارش باید سوال بپرسد و ما هم باید به کارمان برسیم و من هیچ مشکلی ندارم. انتقاد دوستان خیلی از مواقع به ما کمک می‌کند و فضای نقد هر چقدر بازتر بشود، برای همه بهتر است.

ساخت یک سریال الف فاخر

صفری در پایان ساخت یک سریال الف فاخر را از برنامه‌های آینده خود معرفی کرد و درباره برنامه‌های فعلی خود این چنین گفت: خیلی مشغله کاری ندارم، یک برنامه تلویزیونی و یک سریال به طور همزمان در دست دارم ولی چون از همان ابتدا برنامه ریزی منظم و دقیقی داشتم، هر کس نقش خودش را دارد و مسئولیت‌ها مشخص است.

---

منبع: خبرگزاری مهر