• پینوكیوها در شهر

48درصد مردم تهران معتقدند حدود 80 تا 100 درصد مردم راست نمی‌گویند.

این نتیجه نظرسنجی مركز تحقیقات و مطالعات رسانه‌ای روزنامه همشهری است كه حكایت از بی‌اعتمادی مردم نسبت به گفته‌های یكدیگر دارد.

حتی اگر فرض كنیم مردم كمتر از این آمار دروغ می‌گویند، باز نمی‌توان منكر رواج دروغگویی در جامعه ی ایرانی شد.

چرا دروغ؟

كیفیت دروغ شاید چندان مهم نباشد اما چرا دروغ می‌گوییم، در حالی كه هم به لحاظ مذهبی و هم به لحاظ فرهنگی از این رفتار منع شده‌ایم؟ می‌خواهیم كسی باشیم، غیر از آنكه هستیم یا به موقعیتی برسیم ، غیر از آنكه داریم؛ پس یاد می‌گیریم، چیزی بگوییم غیر از آنكه واقعیت دارد.

نتیجه صریح این نظرسنجی، ما را بر آن داشت تا این بار به سراغ پدیده دروغ برویم.

وقتی دروغ گفتن آزاد است

در میان همه فرهنگ‌ها روزی برای دروغگویی وجود دارد. در فرهنگ ایرانی، روز سیزدهم فروردین، روزی است كه مردم به هم دروغ می‌گویند. آن سوی آب هم روزی برای دروغگویی وجود دارد.

دروغ اول آوریل را حتما شنیده‌اید. در این روز حتی كمپانی‌های بزرگ هم دروغ می‌گویند. گوگل - موتور جست‌وجوی بزرگ و مشهور جهانی - در نخستین دقایق روز اول آوریل از راه‌اندازی سایتی برای انتشار تجربیات عاشقانه كاربران خبر داده بود. این خبر با توجه به كاركرد خود،  یك دروغ شاخدار به حساب می‌آمد. چرا؟ فقط شوخی!

دروغ به خاطر ترس

این روزها انگار دروغگویی در زمان خواستگاری از یك بلوف ساده فراتر رفته و گاهی به فریب‌های بزرگ و حتی پنهان كردن نیت اصلی تبدیل شده است: " مرد جوانی كه با وعده ازدواج، چندین زن را فریب داده بود، دستگیر شد. این مرد با یك خودروی اجاره‌ای، خود را مردی متمكن نشان داده و اقدام به اخاذی از زنان می‌كرد.

همچنین او یكی از قربانیان را به بهانه ی صحبت در مورد آینده به بیرون از شهر كشاند و پس از بستن دست و پایش او را مورد تعرض قرار داد. مرد مجرم در همه موارد پس از گرفتن پول برای همیشه نامزدش را ترك می‌كرد. "

دروغ به خاطر ترس از پدر و مادر

كمی ‌هم از ماجراهای وطنی بخوانیم؛ دختری 17ساله ادعا كرد، توسط 3 جوان ربوده شده است و پلیس او را در رستورانی كه به اجبار برای صرف غذا به آنجا رفته بود، دستگیر كرد؛ این در حالی بود كه دختر برای تفریح و گردش با پسرها به رستوران رفته بود.

نمونه این ماجرا چندی قبل نیز اتفاق افتاد؛  نگین - دختر نوجوانی كه پس از مشاجره با خواهرش از خانه گریخته و مدت 9 ماه را در یك گاوداری به سر برده بود- ادعا می‌كرد ربوده شده و به اجبار در این گاوداری زندانی شده است. چرا؟ به یك دلیل ساده؛ ترس از والدین. ترس از پدر و مادر و تنبیه آنان در صورت راستگویی .

منطقه‌ای برای دروغگویی

محققان گاهی دست به تحقیق در مورد مسائلی می‌زنند كه به نظر ما شاید چندان ضروری نباشد اما نتایج آن جذاب است. محققان ایتالیایی اخیرا موفق به كشف منطقه‌ای در مغز شدند كه در دروغ گفتن، نقش اساسی دارد. به‌سادگی می‌توان حدس زد كه این كشف در آینده در چه مواردی استفاده خواهد شد؛ از شناسایی یك قاتل تا بازجویی‌های مؤثرتر؛ یا اینكه می‌توان آنهایی كه اشتباها متهم شده‌اند را شناسایی كرد.

دانشمندان دانشگاه تمپل نیز دروغ‌سنج جدیدی ساخته‌اند که با استفاده از تصویربرداری ام‌آر‌آی فعالیت مغز به هنگام دروغ گفتن را می‌سنجد. این محققان با بررسی فعالیت بخشی از مغز که پاسخ‌ها را به محرک‌ها سامان‌دهی می‌كند، با استفاده از روش تصویربرداری ام‌آر‌آی دریافتند دروغ، بخش خاصی از مغز را فعال می‌کند.

محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نیز طی پژوهش‌های اخیر خود روی مغز افراد مختلف، به نتیجه ی جالبی درخصوص عملکرد مغزی اشخاص دروغگو و افراد راستگو دست یافتند.

آنان معتقدند ساختار مغزی افراد دروغگو و متقلب، با افراد راستگو بسیار متفاوت است. براساس یافته‌های آنان قسمت قدامی مغز - کورتکس- که اعمالی نظیر رفتارهای درونی را در اختیار و کنترل دارد، ‌در افراد مختلف متفاوت عمل می‌کند.

منبع : همشهری – با تغییر و تلخیص