خوى و منش امام حسن علیه السلام
امامان علیهم السلام همیشه در اخلاق و رفتار در بین مردم بهترین بودند ایشان در همه موارد نمونه و الگو بودند و در بسیاری از موارد با اخلاق و رفتار خوبشان باعث هدایت مردم می‌شدند. امام حسن علیه السلام نیز از این موضوع مستثنی نبودند در این مقاله به ذكر برخی از رفتارهای ایشان می‌پردازیم تا برایمان چراغی در راه سرشار از سنگلاخ باشد .
پرهیزگارى
امام حسن علیه السلام توجهى ویژه به خداوند داشت، آثار این توجه را گاه از چهره ایشان به هنگام وضو در مى‌یافتند: چون وضو مى‌گرفت، رنگ رُخ مى‌باخت و به لرزه مى‌افتاد. مى‌پرسیدند كه چرا چنین مى‌شوى؟
مى‌فرمود: آن را كه در پیشگاه خدا مى‌ایستد، جز این سزاوار نیست.
از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه امام حسن علیه السلام عابدترین و با فضیلت‌ترین مردمان زمان خویش بود و چون به یاد مرگ و روز رستاخیز مى‌افتاد، مى‌گریست. و بى حال مى‌شد. (1)
پیاده و گاه برهنه پا، 25 بار به زیارت خانه خدا رفت ... (2)بخشندگى
امام آن روز به خانه خدا رفته بود ... همان هنگام مى‌شنید كه مردى با خدا به گفتگو نشسته است كه: خداوندا، ده هزار درهم نصیبم كن ... . امام هماندم به خانه بازگشت و آن پول را براى او فرستاد.
یكروز، كنیزى از كنیزان او، دسته گلى خوشبوى به تحفه، پیشكش امام حسن علیه السلام كرد، امام در مقابل، او را آزاد فرمود و چون پرسیدند چرا چنین كردى؟ فرمود:
خدا ما را چنین تربیت كرده است و این آیه را باز خواندند:
«و اذا حییتم بتحیة فحیوا باحسن منها؛ چون به شما هدیه‌اى دادند، نیكوتر، پاسخ گویید. (3)
سه بار در زندگى، هر چه داشت، حتى كفش را به دو نیم تقسیم كرد و در راه خدا انفاق كرد. (4)
بردبارى
مردى از شام، به تحریك معاویه، روزى امام را به دشنام گرفت. امام حسن علیه السلام چیزى نفرمود تا ساكت شد، آنگاه با لبخندى شیرین او را سلام گفت و فرمود: پیر مرد! فكر مى‌كنم غریب هستى، و گمان مى‌برم در اشتباه افتاده‌اى، اگر از ما رضایت بخواهى، خواهیم داد و نیز اگر چیزى بطلبى، و اگر راهنمایى مى‌جویى، راهنماییت خواهیم كرد، و اگر بارى بر دوش دارى، برمى‌‌داریم و یا اگر گرسنه‌اى سیرت مى‌سازیم و اگر نیازمندى، نیازت برمى‌آوریم و بارى، هر كارى دارى، در انجام آن حاضریم. و هم اگر بر ما وارد شوى، راحت‌تر خواهى بود كه وسایل پذیرایى از هر گونه، فراهم است. مرد، شرمسار شد و گریست و گفت: گواهى مى‌دهم كه تو جانشین خداوند بر زمینى، خدا بهتر مى‌داند كه رسالت خویش، كجا قرار دهد. (5)
تو و پدرت، نزد من، مبغوض‌ترین بودید و اما اكنون محبوب‌ترین هستید.
پیرمرد آن روز مهمان امام شد و چون از آنجا رفت به دوستى آن گرامى، گرویده بود. (6)
مروان حكم - كه هیچگاه از آزار امام چیزی فرو گذار نمى‌كرد - به هنگام رحلت آن امام، در تشییع شركت كرد.
امام حسین علیه السلام فرمود: تو به هنگام حیات برادرم، هر چه از دستت بر آمد، كردى، و اما اینك در تشییع او، حاضر آمده‌اى و مى‌گریى؟!
پاسخ داد: هر چه كردم، با كسى كردم كه بردباریش از این كوه - اشاره به كوهى در مدینه - بیشتر بود. (7)
پی‌نوشت‌ها:
1- بحارالانوار، ج 43، ص 331 .
2- بحارالانوار، ج 43، ص 332-331/ تاریخ الخلفاء، ص 190 .
3- بحارالانوار، ج 43، ص 343- 342 .
4- بحارالانوار، ج 43، ص 332/ تاریخ الخلفاء، ص 190.
5- الله اعلم، حیث یجعل رسالته .
6- بحارالانوار، ج 43، ص 344 .
7- تاریخ الخلفاء، ص 191.
منبع:
كتاب پیشوای دوم، هیئت تحریریه موسسه اصول دین قم .
