تبیان، دستیار زندگی

به فرزندتان "نه" گفتن را آموزش دهید

تبعات مجبور کردن کودکان به اطاعت بی‌چون‌وچرا

یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که کودکان به آن نیازمند هستند توانایی نه گفتن است. با آموزش نه گفتن به بچه ها کمک می‌کنیم تا عزت نفس و استقلال پیدا کنند و در برابر آسیب‌هایی که تهدیدشان می‌کند در امان بمانند. برای آموزش نه گفتن از خانه شروع کنید و هرگز کودکتان را مجبور به اطاعت از خواسته‌هایتان نکنید و با شنیدن پاسخ نه او پرخاشگری نکرده بلکه خوشحال باشد که کودکتان توانایی "نه گفتن" پیدا کرده است و این خوشحالی را جشن بگیرید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
مشاجره کودکان
دختر چهار ساله‌ای دارم که فوق‌العاده منعطف است و باهمه چیز کنار می‌آید در عوض دختر خواهرم خیلی زورگو و دائماً در حال زور گفتن به او است. دخترم هم بدون چون‌ و چرا اطاعت می‌کند. نمی‌دانم آیا باید به دختر یاد بدهم که به او نه بگوید و از خودش دفاع کند یا خیر؟
مسئله‌ای که بیان می‌کنید موضوعی است که برای ما بزرگ‌ترها خیلی مهم و مسئله‌ساز جلوه می‌کند حال‌ آن که در دنیای کودکانه فقط بازی و سرگرمی است و قسمتی از زندگی‌شان است. ضمن اینکه خواهر شما خیلی بیشتر باید به فکر تغییر و اصلاح در رفتار دخترش باشد نه شما. چون فرزند شما به نظر کودکی آرام و اهل گذشت است که این‌ها یک امتیاز مثبت برای یک کودک است که کمک می کند او در شرایط مختلف بتواند با محیط سازگار شود و کلاً روابط انسانی وسیع‌تری را برقرار کند اما کودکانی مثل دخترخواهرتان زندگی و تعاملات دشوارتری را خواهند داشت و خودشان هم دائماً در حال آزار و رنجش هستند.

کودک شما از همین امروز یاد می‌گیرد حق دارد خواسته‌هایی که از نظرش درست یا منطقی به نظر نمی‌رسند را رد کند یا برعکس احساس می‌کند هیچ‌وقت و در برابر هیچ‌کسی حق ندارد خواست خودش را ترجیح دهد

لازم است شما توانایی نه گفتن را به فرزندتان بیاموزید. این آموزش نباید در مواقعی باشد که مثلاً او در یک چالش و تنش قرار دارد بلکه آموزش شما باید در شرایط عادی زندگی باشد. اگر نمی‌خواهید کودکتان قربانی زورگویی دیگران شود باید از همین امروز مهارت نه گفتن را به او آموزش دهید. 

برای اینکه کودکتان «نه» گفتن را یاد بگیرد، باید از خانه شروع کنید. اگر شما همیشه فرزندتان را مجبور به اطاعت کردن از خواسته‌هایتان می‌کنید و به‌ محض دیدن واکنش منفی از او، عصبانی و پرخاشگر می‌شوید، نباید انتظار داشته باشید کودکتان به دخترخاله‌ای که می‌خواهد خوراکی‌هایش را از او بگیرد، نه بگوید و در آینده در برابر خواسته‌های غیرمنطقی کسی که دوستش دارد مقاومت کند.

کودک شما از همین امروز یاد می‌گیرد حق دارد خواسته‌هایی که از نظرش درست یا منطقی به نظر نمی‌رسند را رد کند یا برعکس احساس می‌کند هیچ‌وقت و در برابر هیچ‌کسی حق ندارد خواست خودش را ترجیح دهد. پس اولین «نه» ای که از کودکتان می‌شنوید را جشن بگیرید و به خاطر وارد شدنش به یک مرحله تازه رشد، خوشحال شوید. اگر از او می‌خواهید لباسی که انتخاب کرده‌اید را برای مهمانی بپوشد اما به حرفتان گوش نمی‌دهد، به‌ جای مجبور کردنش و گفتن «یا این کار را می‌کنی یا به مهمانی نمی‌رویم!» به او حق انتخاب بدهید و با گفت‌وگو و همفکری دنبال انتخاب گزینه‌ای دل‌چسب‌تر بگردید.

با هم حرف بزنید

برای شروع می‌توانید از فرزندتان بخواهید آنچه امروز تجربه کرده را برایتان بیان کند. به او بگویید همه تجربه‌هایش از زمانی که در کنار دوستانش بوده تا لحظاتی که در خانه و در کنار شما داشته را بیان کند و بعد بخواهید مواردی که دوست داشته به آن‌ها نه بگوید و نگفته و لحظاتی که کاری خلاف میلش انجام داده را هم در میان نوشته‌هایش مشخص کند.
پس از روشن شدن فهرست لحظاتی که کودک شما دوست داشته کلمه «نه» را به زبان بیاورد اما نیاورده، با هم در مورد دلایل سکوت کردن یا دلیل انجام کارهایی که میلی به انجام دادنشان نداشته، صحبت کنید.
نه

به‌ موقع نه بگویید

کودکی که به‌ موقع نه می‌شنود، مهارت نه گفتن را هم آسان‌تر کسب می‌کند. به همین دلیل به‌ جای برآورده کردن همه خواسته‌های کودکتان در لحظه اعلام شدنشان یا به‌ جای بی‌جواب گذاشتن آن‌ها، سعی کنید او را گاهی با پاسخ منفی‌تان روبه‌رو کنید.
اگر وقتی دستتان بند است از شما آب می‌خواهد، به او بگویید «الان نمی‌توانم، باید چند دقیقه صبر کنی!» و اگر وقتی تازه برایش لباس خریده‌اید به شما برای خرید یک لباس دیگر اصرار می‌کند، با احترام و آرامش به او نه بگویید و برایش توضیح دهید وقتی نیاز به لباس‌های تازه داشت، حتماً با هم به خرید می‌روید. کودکی که به‌ موقع نه می‌شنود، یاد می‌گیرد به‌ موقع، نه بگوید و بی‌توجه به شرایط، خواسته‌های دیگران را برآورده نکند.

بگویید نه متشکرم

قرار نیست همه خواسته‌های کودکتان را اجابت کنید. وقتی به شما پاستیل تعارف می‌کند و میل ندارید، به‌ جای اینکه از سر ترحم خودتان را مجبور به پاستیل خوردن بکنید، با خنده بگویید نه متشکرم.

با درست ادا کردن این جمله به کودکتان یاد دهید که گفتن «نه» به معنای زیر سؤال بردن شخصیت او و تصمیم‌هایش نیست، بلکه تنها به معنای داشتن نظری متفاوت است و برایش با رفتارتان روشن کنید این «نه» گفتن و نه شنیدن قرار نیست هیچ آسیبی به رابطه شما بزند. کودکی که در جریان این معادلات ساده روزمره، مهارت نه گفتن را یاد می‌گیرد، در سال‌های جوانی می‌تواند به خواسته دوستی که به او سیگار تعارف می‌کند، بدون ترس از قطع شدن رابطه‌اش، نه بگوید و به توقع‌های نابه‌جای همسرش در سال‌ها بعد بدون ترس از به خطر افتادن زندگی مشترکش جواب منفی بدهد.

منبع: مرکز مشاوره تبیان