مقتدی صدر کیست؟

سید مقتدی صدر، شخصیت سیاسی- مذهبی و یکی از رهبران شیعیان عراق  است. ایشان از خاندان صدر و جزء مخالفین حکومت صدام و حضور نیروهای خارجی در عراق بود. نیروهای تحت امر وی معروف به جیش المهدی است ومهمترین پایگاه حامیان او در محله شیعه‌نشین بغداد مستقر است.

پدر مقتدی صدر "آیت‌الله سیدمحمد صدر" از مراجع تقلید عراق بود،او عقیده داشت که مراجع تقلید می‌بایست به‌تمامی امور مقلدهایش ولایت داشته باشد. ولایت فقیه به این معنی‌ست که مرجع تقلید موظف است، هم در امور سیاسی و هم در امور غیرسیاسی حضور فعال و تعیین کننده داشته باشد.  

خاندان صدر علاوه بر اینکه حضور قدرتمندانه ای در عراق داشته و دارند، بلکه در ایران و لبنان نیز دامنه حضوری مؤثری داشتند. نسبت این خاندان به امام هفتم شیعیان، امام موسی بن جعفر(ع) می‌رسد. پسرعموی پدر مقتدی صدر، آیت‌الله سید محمدباقر صدر است که مرجع تقلید پیشین شیعیان عراق بود که او نیز به دست صدام شکنجه و کشته شد. سید موسی صدر(پسرعموی پدر مقتدی صدر) هم از رهبران سابق شیعیان لبنان بود که توسط قذافی ناپدید شد.

مقتدی صدر بعد از کشته شدن پدرش توسط صدام در سال1998(29 بهمن 1377) زندگی پنهانی خود را آغاز نمود، و به طور پنهانی فعالیت‌های گسترده‌ای را صرف بازیابی روابط با طرفداران پدرش نمود که این گروه که از جوانان محروم بودند.

در سال 2003 پس‌ازاینکه حکومت بعثی صدام سقوط کرد مقتدی صدر مردم شیعه عراق را به برپایی حکومت اسلامی در عراق ترغیب نمود. ایشان توانستند میلیون ها نفر از مردم محروم شهرهای عراق مخصوصاً شهرک صدر که در حومه بغداد بود را به خود جذب نماید. مقتدی صدر با اقدامات وسیعی که انجام داد توانست مؤسسات خیریه و دفاتر دینی پدرش  را در شهرهای مختلف عراق مجدداً فعال نماید.

فعالیت‌های سیاسی

مقتدی صدر؛ در سال ۲۰۰۴ با تألیف مرامنامه‌ای در خصوص لزوم تشکیل حکومت اسلامی در عراق و همچنین با داعیه رهبری وارد صحنه سیاسی و اجتماعی کشور شد. تشکیلات مقتدی صدر؛ محبوبیت زیادی در بین شیعیان‌عراق پیدا کرد و گسترش آن باعث شد که جریان صدر در مسائل اجتماعی، مذهبی، سیاسی، بین‌الملل و نظامی کشور نیز وارد شود و مانند یک دولت قدرتمند عمل کند.

هنگامی‌که صدر به صحنه‌های درگیری نظامی با آمریکایی وارد شد، هواداران او نیز وارد درگیری‌ها شدند و درنهایت صدر فعالیت‌های جیش المهدی را تعلیق و وارد سیاست شد

او در سال 2005 در انتخابات حضور یافته و در کنار جلال طالبانی(رئیس‌جمهورعراق) میزان نفوذ خود را به دولت جدید نشان داد. وی در مجلس عراق 20 کرسی را به خود اختصاص داده و در زمان نوری مالکی(نخست وزیر عراق)نیز مالک 40 کرسی از 325 کرسی در مجلس شد.

اما مقتدی صدر در 4 آگوست ۲۰۱۳، طی اطلاعیه‌ای از فعالیت‌های سیاسی کناره‌گیری نمود، ولی چند هفته بعد در ۱۲ سپتامبر همان سال بار دیگر به صحنه سیاسی بازگشت. او ادعا کرد؛ بنا به درخواست هواداران خود از تصمیم به کناره‌گیری منصرف شده است.

بعد از ظهور داعش مقتدی صدر همانند مراجع دیگر؛ اعلان جهاد کرد و مردم را به دفاع از"اماکن مقدس" و"مردم شیعه عراق" و "مرز" دعوت نمود. همچنین جریان صدر، رهبری اعتراضات مردمی باهدف رفع فساد و بهبود خدمات اجتماعی را به‌عهده گرفت.

ارتباط  با ایران

بسیاری از رهبران عراق در سال‌های دیکتاتوری صدام از حمایت ایران برخوردار بودند، از بارزانی گرفته تا مقتدی صدر.
در سال 2004 که جیش المهدی با آمریکایی در نجف ‌جنگیدند، ایران  برای حفظ جان سیدمقتدی صدر به آیت‌الله العظمی سیستانی سفارش نمود و مقتدی صدر در سال  ۲۰۰۶ با سفر به ایران به مدت ۴ سال در شهر قم زندگی کرده  و به خاطر تکمیل تحصیلات فقهی در حوزه علمیه قم بسربرد.

 وی گاهی به دلیل حضورش در عرصه سیاسی ، به عراق سفر می‌کرد، ولی او ترجیح می‌داد تا برقراری امنیت در عراق در قم بماند، زیرا آمریکایی‌ها چندین بار سعی کردند که او را ترور کنند و به همین دلیل صدر حوزه نجف اشرف را ترک و به ایران نقل مکان کرد.

البته در برخی مواقع دیده شده که مقتدی صدر سیاست‌های ضد ایرانی به خود می‌گیرد، ولی همیشه در مسافرت‌های خود به ایران، دیدارهایی با مقامات ایرانی دارد.

مهم‌ترین مواضع مقتدی صدر

- درخواست برای کناره‌گیری بشار اسد از قدرت: (بشار اسد می‌بایست به خاطردوست داشتن سوریه، از حکمرانی کناره‌گیری کند تا سوریه از جنگ دور شود و همچنین با استعفا خود مانع از سیطره تروریست‌ها بر این کشور شود.)

- هشدار به حضور حشدالشعبی در انتخابات: (مشارکت حشدالشعبی در انتخابات باعث می‌شود تا وجهه مجاهدین خدشه‌دار و حکومت به نهادی نظامی مبدل گردد.)

- دیدار با ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان:‌ (این دیدار بازتاب فراوانی به همراه داشت و در جریان این دیدار اعلام شد که  عربستان تلاش دارد تا راهی به درون احزاب شیعی عراق باز کند.)

- آماده میانجیگری برای حل تنش میان ایران و عربستان: (جریان صدر اعلام کرده است که مقتدی صدر به دلیل محبوبیتی که میان ایران و عربستان دارد، می‌تواند با میانجیگری اختلافات بین این دو کشور را حل کند.)

در این خصوص مقتدی صدر می‌گوید؛ متأسفانه تنش سیاسی، جمهوری اسلامی ایران و عربستان تأثیرات منفی روی کشور عراق می‌گذارد به همین خاطر باوجود اینکه سختی‌های زیادی در حل این تنش وجود دارد ولی برای مصلحت عراق و مصلحت منطقه حاضر به میانجیگری است.

چرخش مقتدی صدر

مقتدی صدر روحانی با نفوذ شیعیان عراق؛ این روزها از قدرت بیشتری برخوردار است و نقش تعیین کننده‌ای در آینده عراق دارد.

این روحانی بانفود باید به‌زودی مشخص کند که در دنیای سیاست، کجا قرار دارد و آیا نسبت به مواضع ضد عربستانی و آمریکایی خود همچنان پای بند است و یا چرخش اساسی خواهد کرد؟  البته باید خاطرنشان کرد که با توجه به حمایت‌های ایران در سال‌های گذشته از مقتدی صدر؛ آیا او با دیگر گروه‌های شیعی که موردحمایت ایران است متحد خواهد شد؟

کشور عراق این روزها با مشکلات مهم اقتصادی، امنیتی، بهداشتی و اجتماعی درگیر است. اتحاد گروه‌ها و اقوام مختلف شیعی سنی و کرد می تواند آینده روشنی برای این کشور رقم بزند و یا با تفرقه‌اندازی‌های داخلی و خارجی به‌خصوص آمریکا و عربستان این کشورهیچگاه در صلح و امنیت نباشد.

---