عوامل ایجاد چربی خون

کلسترول یک نوع چربی است که در همه سلول‌های بدن یافت می‌شود و در خون حل نمی‌شود و توسط لیپوپروتئین‌ها وارد سلول شده و از آن خارج می‌شود. وجود کلسترول در کبد، نخاع و مغز ضروری است.

لیپوپروتئین، ترکیب پروتئین و چربی است که چربی را در خون حمل می‌کند.

 علائم چربی خون

فرد می‌تواند به بالا بودن چربی خون در بدن، با مشاهده نشانه‌های زیر پی ببرد:

احساس گزگز و خواب‌رفتگی در پاها، (حتی ممکن است در هنگام خواب کف پاهایش داغ شود)

احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن و یا خواب‌آلودگی

 سرگیجگی و تعریق زیاد

 افزایش حرارت نقاط مختلف بدن در شب

خشکی و یا تلخی دهان

سرگیجه و گاهی وزوز گوش

ورم و پف کردن صورت

این علائم و نشانه‌ها به خاطر سنگین و غلیظ شدن خون در اثر افزایش چربی خون به وجود می‌آید که باعث می‌شود حرکت خون در عروق به‌کندی صورت گیرد و اکسیژن کمتری به بافت‌ها برسد و همچنین حرارت بدن را در اثر افزایش صفرا زیاد می‌کند.

کلسترول و تری‌گلیسیرید، مهم ترین چربی های خون در بدن هستند که فرمول شیمیایی آنها باهم فرق میکند.

دو نوع کلسترول داریم: کلسترول خوب و کلسترول بد. گاهی ممکن است کلسترول کلی خون بالا باشد، پس باید نگاه کنیم که کلسترول خوب خون بالاست یا کلسترول بد خون.

میزان طبیعی تری گلیسیرید در بدن زیر 150 است. تری گلیسیرید بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ در حد مرز است و اگر بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ باشد، بالا تلقی می‌شود. اگر تری گلیسیرید خون از 150 بالاتر باشد می‌تواند علامتی از شروع یک بیماری قلبی باشد، به‌خصوص اگر این میزان تری گلیسیرید با پایین بودن کلسترول خوب، همراه باشد.

علل افزایش چربی خون

دلایلی وجود دارد که باعث می‌شود چربی خون فرد افزایش یابد ازجمله:

1-علل تغذیه‌ای

زمانی که فرد غذاهای حاوی فیبر مانند میوه و سبزی را کمتر مصرف کند.

زمانی که فرد مصرف غذاهای آماده و پرچرب را افزایش می‌دهد.

بیشتر از غذاهای سرخ‌کرده استفاده کند.

غذاهایی مانند برنج، ماکارونی، تخم‌مرغ، آجیل‌های بوداده، انواع نوشابه‌ها، سس‌های چرب که بر کارکرد صحیح کبد اثر منفی می‌گذارند، مصرف کند.

 به‌جای استفاده از روغن‌های سالم مانند دنبه حیوانی، روغن‌زیتون، از روغن‌های ناسالم مانند روغن جامد و مایع استفاده کند.

 همه این علل تغذیه‌ای می‌تواند دلیلی برافزایش چربی خون در بدن باشند.

2-علل روحی و روانی:

گاهی شرایط روحی و روانی فرد می‌تواند باعث افزایش چربی خون در بدن باشد. افراد باید توجه داشته باشند که هر استرسی ممکن است این عارضه را در فرد ایجاد کند که به آن چربی خون عصبی هم می‌گویند.

 همچنین بی‌خوابی هم می‌تواند در فرد استرس ایجاد کند و باعث شود چربی خون بالا رود.

3-کم بودن فعالیت‌های بدنی

4-یبوست

5- ضعف تدریجی کبد

کبد، تنظیم‌کننده اصلی چربی خون در طول زندگی است که ممکن است براثر عادات غلط تغذیه‌ای و روش‌های ناصحیح زندگی دچار ضعف تدریجی شود و با افزایش چربی خون همراه باشد. برخی بیماری‌های کبدی و کلیوی باعث افزایش چربی خون می‌شوند.

6-ژنتیک

گاهی ممکن است افزایش چربی خون در بدن به دلیل ژنتیک باشد. در این حالت فرد هر اقدامی هم که انجام دهد مثلاً درصورتی‌که اضافه‌وزن داشته باشد، ون خود را کم کند، ورزش کند و از رژیم‌های غذایی پیروی کند، بازهم چربی خون او افزایش می‌یابد.

 افرادی که سابقه و یا زمینه فامیلی دارند، سوخت‌وساز یا متابولیسم چربی در بدنشان با مشکل انجام می‌شود. این‌ها نیاز دارند که به‌صورت مداوم دارو مصرف کنند. شانس این افراد در ابتلا به بیماری‌ها قلبی و عروقی بیشتر از سایر افراد می‌باشد.

فرد با مصرف داروهای چربی خون هم می‌تواند مشکلات چربی خون خود را برطرف نماید و هم خطر تصلب شرائین، بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌های قلبی را کاهش دهد.

7- مصرف برخی داروها

گاهی مصرف برخی داروها، ترکیبات استروژنی مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری و داروهای کورتونی باعث می‌شود که چربی‌های خون در بدن زیاد شوند.

کسانی که از بیماری فشارخون بالا رنج می‌برند از داروهای مدر استفاده می‌کنند که مصرف این داروهای مدر هم باعث افزایش چربی‌های خون می‌شوند.

8- مصرف دخانیات

مصرف الکل و سیگار هم می‌تواند تأثیر زیادی در افزایش چربی خون داشته باشد. افراد سیگاری باید بیشتر از دیگران مراقب چربی خون خود باشند. سیگار كشیدن، تأثیر چربی‌های زیان‌بار را در ایجاد بیماری‌های قلبی افزایش می‌دهد.

سیگار کشیدن به دیوارهای رگ‌های خونی فرد آسیب می‌رساند و آن‌ها را بیشتر در معرض تجمع ذخایر چربی قرار می‌دهد و همچنین تأثیر كلسترول خوب را در پیشگیری از بیماری‌های قلبی کم می‌کند.

9- ورزش نکردن

ورزش کردن باعث می‌شود سطح کلسترول خوب در بدن افزایش یابد و کلسترول بد در بدن را کم می‌کند.

10-سن

با بالا رفتن سن فرد، ترکیب شیمی بدن هم‌تغییر می‌کند و باعث می‌شود ریسک کلسترول بد در بدن زیاد شود.

دلایل دیگر

 چاقی و بی‌تحرکی فرد هم می‌تواند از دلایل افزایش چربی خون در بدن باشد. همچنین برخی از بیماری‌ها مانند کم‌کاری تیروئید و دیابت، بیماری‌های کبد و کلیه، ایدز و همچنین بعضی از عفونت‌ها می‌تواند باعث افزایش چربی خون در بدن شوند.

 کودکانی که چربی خون آن‌ها بالاست، بیشتر به دلایل ژنتیک به این عارضه مبتلا شده‌اند، البته اگر کودک چاق باشد و پرخوری کند و شیرینی و غذاهای فست فودی زیاد استفاده کند در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرد.

مشکلات چربی خون

زمانی که چربی خون در بدن زیاد می‌شود، در دیواره رگ‌ها تجمع می‌کند و تنگی آن‌ها را به دنبال دارد و همین باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می‌شود.

 تشخیص چربی خون

کلسترول بالا هیچ نشانه‌ای ندارد. آزمایش خون تنها راه تشخیص است که آیا آن را دارید یا خیر. برای تشخیص بالا بودن چربی خون باید میزان کلسترول و تری گلیسیرید اندازه‌گیری شود. برای اندازه‌گیری دقیق چربی‌های خون فرد باید 9 تا 12 ساعت پیش از خون گرفتن چیزی به‌جز آب نخورد.

---