چگونه توبه کنیم؟

توبه به معنی بازگشت بنده به سوی خداست، توبه و استغفار یکی از اصطلاحات پرتکرار در قرآن و روایات است. رحمت پروردگار عالمیان شامل حال کسانی است که توبه کننده هستند، و همانطور که گفته شد، درآیات قرآن خداوند به کرار بندگان را تشویق به توبه و بازگشت از گناهان نموده است.

توبه در لغت به معنی "از جا کندن" است، خداوند برای نجات بندگان از ورطه تباهی و نابودی باب توبه را به روی بندگان خود باز کرده و آنها را به رحمت بیکران خود بشارت داده است.

کلمه توبه در قرآن گاهی برای بنده و گاهی نیز برای خدا به کار رفته، که با حرف اضافه‌ی متفاوت به کار می‌رود. این فعل وقتی برای بنده به کار رفته باشد؛ به صورت "تابَ إلَی اللهِ" به معنی بازگشت بنده از گناه به سوی خداوند است.  و هنگامی که این واژه در مورد خداوند به کار رفته می شود؛ به صورت "تابَ اللهُ عَلَیهِ" که به معنی غفران و بخشش خداوند نسبت به بنده است.

از مهمترین شرایط توبه می توان به پشیمانی و ندامت از صمیم قلب و تصمیم بر عدم ارتکاب دوباره، استغفار و طلب بخشش و همچنین تصمیم قاطع بر جبران گذشته و ادای حق الناس اشاره کرد. این مسئله بسیار مهم است که انسان هر زمان مبادرت به انجام توبه نماید غنیمت است.

توبه از انواع گناهان

توبه مراتبی دارد که پایین ترین آن توبه از گناهان است، درجات بالاتر توبه از غفلت، توبه از توجه به غیر خدا، و... است.
 - حق الله
- حق الناس
- توبه از اعتقادات باطل
- توبه از ارتداد
- توبه از کفر
- توبه از گناهان کبیره
- توبه از گناهان صغیره
- توبه از فکر گناه
- توبه از ترک اولی
- توبه از غفلت
- توبه از غیر خدا
- توبه پیامبران که توبه از اضطراب سِرّ

زمان توبه

بهترین زمان برای توبه "اولین یک شنبه ماه مبارک ذی قعده الحرام" است. ولی اگر بنده ای زودتر از این زمان نیت توبه داشته باشد و موفق به توبه کردن شود آن زمان بهترین وقت است و آن را باید غینمت بشمارد.

روش انجام توبه

- اول غسل توبه به جا آورد
- بعد از آن وضو بگیرید
- چهار رکعت نماز، با یک سلام این صورت بجا آورد: در هر رکعت بعد از حمد، سه مرتبه؛ قُل هُوَ الله اَحَد ...، یک مرتبه؛ قُل أعوُذُ بِرَبِّ الفَلَقِ ... و یک مرتبه ؛قُل أعوُذ بِرَبِّ النَّاسِ… بخواند و بعد از آن 70مرتبه استغفار کند، و سپس بگوید؛ لا حَولَ وَ لا قُوّهَ إلا بِاللهِ  العَلِیِّ العَظِیمِ و یَا عَزیِزُ یَا غَفَّارُ اغفِرلِی ذُنُوبی، وَ ذُنُوبَ جَمیِعِ المُؤمِنیِنَ، وَ المُؤمِنَاتِ، فَإنَّهُ لا یَغفِرُ الذُّنُوبَ إلا أنتَ. 

شرایط توبه واقعی

انسان بعد از توبه واقعی نباید به هیچ عنوان به دنبال انجام گناهان گذشته خود باشد و توبه واقعی وقتی مورد قبول درگاه خداوند قرار می گیرد که بنده دوباره اقدام به گناه نکند هر چند که بخشش پرودگار بسیار است.

- از گناه کردن پرهیز کنید: اگر به دلیل جهل یا غفلت و فراموشی یا هر دلیل دیگری، گناهی را مرتکب شدید، بلا فاصله توبه کرده، از خداوند طلب آمرزش کنید.

- به احکام دینی پایبند باشید: خود را به احکام و دستورهای دین مقید و پایبند کنید و گناهان گذشته خود را تکرار نکنید.

- گناهان خود را جبران کنید: گناه هر قدر بزرگ باشد، پشیمانی از گناه و جبران گناهان گذشته و امیدداشتن به رحمت پروردگار باعث می شود که توبه بنده مورد قبول درگاه خداوند واقع شود.

آداب توبه

- سه روز روزه گرفتن.
- غسل توبه.
- خواندن دو یا چهار رکعت نماز.
- دعای توبه.
- مقید بودن به خواندن نمازاول وقت .
- حد الامکان خواندن نماز در مسجد.
- با دوستان مؤمن رفت و آمدکردن و از دوستی با افراد بدنام و فاسد دوری نمودن.
- دعاهای مخصوص توبه‏ که از ائمه معصومین نقل شده‏است، به ویژه دعاهای صحیفه سجادیه(دعای ۳۱) و یا مناجات خمسْ عشر، به‏ خصوص مناجات تائبین را خواندن.
- هر روز صبح بعد از نماز و هر شب هنگام خوابیدن،دو رکعت نماز بجا آورید و از خداوند بخواهید که شما را در پیمان توبه موفق  بدارد.
- توسل به چهارده معصوم علیهم السلام مخصوصا توسل به امام زمان علیه السلام داشته باشید.
- در ماه‌های رجب و شعبان و رمضان هم چنین ایام سوگواری محرم فرصت خوبی است برای دعا کردن سعی کنید، در این ایام کمال استفاده را ببرید.
-  در هنگام شب و سحرگاهان بهترین زمان برای صحبت با خداوند و نزدیکی به اوست.

---