فوتبال زنان؛ یک بازی جدی نه یک شوخی

سرش را به سمت من برمی‌گرداند و با انگلیسی دست‌وپا شکسته می‌پرسد: «می دونی بازی پرتغال و هلند رو کدوم کانال نشون میده؟» می‌خندم و می‌گویم: من که از برنامه‌های تلویزیون فرانسه خبر ندارم.» لحن صدایش سنگین می‌شود و زیر لب غر میزند و می‌گوید: «بله، نسل شما از تلویزیون و روزنامه فاصله گرفته، مواظب باشین خطرناکه. همه زندگیتون خلاصه شده در این.» گوشی تلفن همراهش را نشانم می‌دهد و بعد انگار من مقصر باشم محکم گوشی را روی پیشخوان می‌گذارد. از ژاک می‌پرسم: «بازی‌های امروز جام جهانی را نمی‌بینی؟» با تعجب نگاهم می‌کند و می‌گوید: «بازی‌های جام جهانی؟» و انگار که تازه متوجه حرفم شده باشد، می‌گوید: «آهان مسابقات فوتبال زنان رو میگی؟ خیلی خبر ندارم.» کمی شرمنده می‌شود و فنجان قهوه‌ام را برمی‌دارد و یک تازه و داغ می‌آورد. کمی درباره فوتبال حرف می‌زنیم، از قهرمانی تیم فوتبال مردان فرانسه در بازی‌های جام جهانی روسیه ۲۰۱۸ می‌گوید و به افتخار آن‌ها برای میز کناری هم قهوه تازه با کروسان می‌برد. از کی روش و تیم ملی هم می‌گوید. ما با شما هم‌گروه نبودیم ولی چون فوتبال همه زندگی منه، همه بازی‌های جام جهانی را تماشا کردم. هر صبح از بی‌خوابی چرت می‌زدم و سرم روی میز بود. می‌دوند برای یک کافه‌چی این مسئله خوب نیست. مردم فکرهای خوبی نمی کنن.» در مورد تیم فوتبال زنان فرانسه می‌گوید. «بازی اول رو عالی بودند، هنوز نمی‌شه نظر قطعی داد ولی به نظرم شانس قهرمانی هستن.» همان‌طور که ژاک مشغول جابه‌جا کردن کانال‌های تلویزیون است بالاخره بازی فینال لیگ ملت‌های اروپا را پیدا می‌کند. چند دقیقه‌ای از بازی پرتغال و هلند شروع ‌شده و او دیگر حواسش به من و فوتبال زنان نیست.

هشتمین دوره بازی‌های جام جهانی فوتبال زنان به میزبانی فرانسه از روز ۱۷ خردادماه آغاز شد. ۲۴ تیم از قاره‌های آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، جنوبی و اروپا در شش گروه تقسیم شده‌اند تا نشان دهند که فوتبال نه فقط یک ورزش مردانه نیست، بلکه باید کلیشه‌های جنسیتی را از سر و روی آن پاک و بار دیگر آن را بازتعریف کرد. در مارس سال ۲۰۱۵ فرانسه حق میزبانی این مسابقات را از آن خود کرد. این رقابت‌ها برای اولین بار در فرانسه برگزار می‌شود و سومین میزبانی اروپاست. در ششم مارس سال ۲۰۱۴ فیفا اعلام یک مناقصه برای میزبانی جام جهانی فوتبال زنان ۲۰۱۹ را انجام داد. اعضای علاقه‌مند برای کسب میزبانی این مسابقات، بایستی مدارک لازم را تا ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴ مدارک لازم جهت مناقصه را برای فیفا می‌فرستادند. در واقع فیفا ترجیح می‌داد که کشوری میزبان باشد که میزبانی جام جهانی فوتبال زنان زیر ۲۰ سال را در سال ۲۰۱۸ نیز عهده‌دار شود. فرانسه و کره جنوبی توانستند مدارک لازم را برای اخذ میزبانی بازی‌ها به فیفا ارائه کنند. اما کشورهای آفریقای جنوبی، انگلیس و نیوزلند از ادامه رقابت برای کسب میزبانی انصراف دادند تا در نهایت «خروس»ها میزبان این رقابت‌ها شوند. مقدمات کار آغاز شد و همسو با تدارک برای تیم فوتبال مردان فرانسه، زنان نیز عزم خود را جرم کردند تا نشان دهند که برای یک موفقیت بزرگ آماده هستند. فرانسه جام جهانی ۲۰۱۸ را از آن خود کرد و همین موضوع انگیزه زنان را افزایش داد تا از فرصت میزبانی خود به خوبی استفاده کنند. «اِژونی لوسومغ» بازیکن تیم فرانسه و زننده اولین حمل این تورنمنت می‌گوید: «بهترین زمان است تا ما هم جام قهرمانی را لمس کنیم. من مطمئن هستم که مردم فرانسه هنوز یک تکه از پازل شادی‌شان کم است که ما آن را با قهرمانی در جام جهانی تکمیل خواهیم کرد. ما گام اول را با اقتدار برداشتیم و نشان دادیم که تکمیل قهرمانی‌های فرانسه در پاهای ماست.»

فرانسه میزبان در اولین قدم کره جنوبی را با چهار عمل مغلوب کرد تا برای تیم‌های مدعی همچون آمریکا قهرمان سه دوره جام، آلمان و انگلیس خط و نشان بکشد. فرانسوی‌ها همان‌طور که در سراسر پاریس و دیگر شهرهای میزبان، با پوسترهای کوچک و بزرگ شعار دو تیم در کنار هم برای کشور را به رخ توریست‌ها می‌کشند، نشان داده‌اند که در سال‌های اخیر خیلی آرام و بی‌سروصدا در فوتبال زنان سرمایه‌گذاری اساسی کرده‌اند. روزی یک مفسر صاحب‌نام فوتبال با تمسخر در مورد فوتبال زنان گفت: «در طول ۹۰ دقیقه یک خطا هم نمی‌بینید به دلیل است که این ورزش در بین زنان جذابیت ندارد.» اما عصر ۱۷ خردادماه، ورزشگاه «پارک دو پرنس» پاریس نشان داد که مردم دیگر کشورها از مرزهای جنسیتی گذشته و به فوتبال نگاهی مردانه ندارند که اگر زنی وارد این حوزه شود دیگر تابو نیست. گسترش علاقه‌مندی زنان و دختران به فوتبال باعث شده، توجه و توسعه فوتبال زنان به یکی از برنامه‌های اصلی و اساسی فیفا تبدیل شده و این نهاد بین‌المللی در تلاش است تا بهترین امکانات و شرایط را برای زنان و دختران سراسر جهان مهیا کند تا آن‌ها هم پا به توپ استعدادهای خود را نشان دهند. اگر فوتبال زنان در ایران مورد بی‌مهری است و دنیا به سمت دیگری حرکت می‌کند که فاصله ما با آن به درازای زمین تا آسمان است. اگر ما زمین، ورزشگاه، رسانه، تماشاگر، دستمزد، امکانات و پوشش خبری مناسب نداریم؛ دنیا تمام این ملزومات را کنار هم جمع کرده تا زنان فوتبالیست بدانند می‌توانند شکاف موجود بین فوتبال زنان و مردان را به‌راحتی پر کرده و نگاه‌ها را به سمت خود برگردانند. فوتبال زنان در دنیا دیگر یک شوخی نیست. هرچند ما از سر وا کردنی به آن نگاه می‌کنیم.

فوتبال زنان مشکلات و انتظارات

مهناز امیرشقاتی | اساساً فوتبال زنان در ایران‌دوست پایدار شد البته، زیرا به نظر من این رشته باید از یک سن خاص آغاز شود و آموزشی درست و اصولی دختران فوتبالیست باید در مدارس واقعی فوتبال باشد. مدارس فوتبال در ایران فقط تابستان‌ها فعالیت می‌کنند و همین مسئله در نخستین گام مانع از آموزش حرفه‌ای دختران فوتبالیست می‌شود، برخی افراد صرفاً با هدف درآمدزایی در فصل تعطیلی مدارس جایی را به نام مدرسه فوتبال راه‌اندازی می‌کنند و با پایان تابستان همه چیز تعطیل می‌شود و همه چیز دوباره می‌رود تا تابستان سال دیگر باید با یک تفکر و خرد جمعی این مشکل فوتبال اصلاح شود تا پایگاه‌هایی با عنوان مدارس فوتبال رسمیت داشته و مورد حمایت قرار گیرند. بعد از مشکل استعدادیابی، بسیاری از دختران علاقه‌مند به فوتبال به دلیل فراهم نبود امکانات لازم از جمله نبود زمین چمن مناسب در شهرها و استان‌هایشان در سالن فوتسال تمرین می‌کنند.
در کشورهای دیگر مردان، مربیگری تیم‌های فوتبال زنان در سطوح مختلف سنی را به عهده می‌گیرند و مربیان زن جز در موارد بسیار نادر بیشتر به‌عنوان کمک با تیم‌های ملی با باشگاهی فعالیت می‌کنند و حداكثر پیشرفت آنان همکاری با تیم‌های پایین یا دسته دوم به‌عنوان سرمربی است. اما در ایران وجود فضای خاص برای ورزش بانوان این فرصت

را ایجاد کرده که آن‌ها خودشان در بخش‌های مختلف از جمله مربیگری و داوری امکان فعالیت داشته باشند و برای پیشرفت و رقابت در این حوزه از نظر علمی نیز دانش خود را بروز می‌کنند بنابر این عملاً تجربه آنان افزایش یافته و در کار خود بسیار پیشرفت کرده‌اند.

اختلاف در ورزش زنان و فرمان بر همه رشته‌های ورزشی دیده می‌شود اما در رشته فوتبال شاید به دلیل پرمخاطب بودن آن زنان فوتبالیست شرایط مناسب‌تری دارند. دختران و زنان فوتبالیست در همان کم خوابگاه مردان تمرین استراحت می‌کنند اما واقعیت این است که زنان و به‌اندازه مردان به تورنمنت‌ها فوتبال اعزام نمی‌شوند و با وجود مکاتبات و پیگیری‌های فدراسیون فوتبال زنان کمتر شانس برگزاری دیدارهای تدارکاتی یا دوستانه خارجی را به دست می‌آورد.

نداشتن حامی از معضلات قدیمی و همیشگی فوتبال زنان است زیرا این رشته نمی‌تواند حامیان مالی را برای سرمایه‌گذاری با هدف تأمین هزینه‌های خود ترغیب کند. وقتی یک پروژه اقتصادی درآمدزا باشد توجیه مناسبی هم برای جلب همکاری ندارد و در نتیجه به‌راحتی کنار گذاشته می‌شود در حالی که این مشکل با پخش تلویزیونی حداقل پنج دقیقه از مسابقات فوتبال تیم ملی و تیم‌های باشگاهی قابل حل است فوتبال زنان هرگز انتظار پخش و 90 دقیقه مسابقه را از فضای تبلیغاتی را بیابد برای استفاده از آن خودش بهترین راهکار را ارائه کند.

یکی از مشکلات عمده فوتبال زنان این است که به خاطر بی‌توجهی باشگاه‌ها به موضوع فوتبال زنان روند بازیکن سازی در ایران معکوس شده است. در تمام دنیا بازیکنان توسط استعدادیاب‌ها در تیم‌های باشگاهی شناسایی شده و به‌صورت حرفه‌ای آموزش می‌بینند سپس به تیم ملی دعوت می‌شوند، اما این روند در ایران کاملاً برعکس شده یعنی تیم ملی بازیکن را کشف و می‌سازد و بعد آنان را به تیم‌های باشگاهی تزریق می‌کند.

متأسفانه در سال‌های اخیر فوتبال زنان بسیار پرتلاطم و پرتنش بوده و ما امیدواریم آرامش دوباره به فضای فوتبال زنان بازگردد. مسئله تأثیرگذار در ایجاد آرامش در فضای فوتبال زنان نیز برنامه‌ریزی دقیق مسابقات لیگ بر اساس حضور تیم‌های ملی در مسابقات بین‌المللی را می‌طلبد. در سالی که گذشت طولانی شدن لیگ روی همه تأثیر منفی گذاشت که باید برای آن فکری اساسی کرد.

---

منبع: همشهری جوان