افزایش دور کمر، احتمال کبد چرب را بالا می‌برد!

بیماری کبد چرب مانند بیماری دیابت یا فشارخون بالا جزو بیماری‌های مخفی طبقه‌بندی می‌شود؛ یعنی معمولاً بیمار در حالت عادی خبری از بیماری‌اش نخواهد داشت؛ زیرا کبد چرب، جزو بیماری‌های نسبتاً بدون علامت است که در موارد بسیاری، زمانی که بیمار آزمایش خون یا سونوگرافی شکمی برای تشخیص مشکلات دیگری انجام می‌دهد، متوجه علائمی از کبد چرب می‌شود.
بیماری کبد چرب معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که چربی بیش‌ از حد معمول در سلول‌های کبدی بیمار ساخته و ذخیره شود. به‌ طور کلی، اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل - کبد فردی را چربی تشکیل دهد، ما می‌گوییم آن فرد به بیماری کبد چرب مبتلا شده است، در ادامه بهتر است با ۱۵ نکته کلی درباره بیماری کبد چرب و هشدارهای مربوط به آن آشنا شوید و بدانید چطور می‌توان با تغذیه مناسب مانع ابتلا را به این بیماری شد.

1- متأسفانه تخمین زده می‌شود حدود ۳۰ درصد از ایرانیان به بیماری کبد چرب مبتلا هستند اما از ابتلا به این بیماری خبر ندارند.

2- ناآگاهی از ابتلا به بیماری کبد چرب می‌تواند زمینه بروز سکته‌های قلبی و مغزی یا حتی مرگ زودرس را در بیمار فراهم کند.

3- بیماری کبد چرب در موارد پیشرفته می‌تواند علائمی مانند خستگی، ضعف، گیجی، تهوع، استفراغ و حتی شکم‌درد را برای بیمار به دنبال داشته باشد.

4- در مواردی که بیماری کبد چرب به سمت نارسایی کبد می‌رود، علائمی مانند زردی پوست و سفیدی چشم بروز پیدا می‌کنند.

5- بی‌توجهی به این بیماری می‌تواند آسیب زیادی به بافت کبد بزند و حتی در موارد پیشرفته منجر به سیروز کبدی شود.

6- از مهم‌ترین دلایل ابتلا به بیماری کبد چرب می‌توان به این موارد اشاره کرد: 
شیوه زندگی ناسالم، الگوی غذایی نادرست، تغذیه ناکافی به دلیل رژیم‌های سخت لاغری یا بیماری، چاقی مفرط، دیابت، افزایش سطح چربی‌های خون و خصوصاً تری گلیسیرید، بارداری (در برخی موارد محدود)، سابقه ژنتیکی، مقاومت به انسولین، ابتلا به نشانگان متابولیک، مصرف مستمر برخی داروها مانند داروهای استروژنی یا کورتون‌ها، مصرف ناخواسته سموم، برخی عفونت‌های ویروسی یا برداشتن کیسه صفرا.

7- معمولاً بیماری کبد چرب درمان دارویی خاصی ندارد ولی در مواردی و به تشخیص پزشک معالج، می‌توان از درمان‌های دارویی کمکی استفاده کرد. درمان اولیه کبد چرب شدیداً وابسته به علت‌یابی بروز بیماری است.

8- چند مورد از مهم‌ترین اصول در درمان بیماری کبد چرب با پیشگیری از ابتلا به این بیماری شامل این موارد می‌شوند؛ اصلاح شیوه زندگی، اصلاح الگوی غذایی، افزایش فعالیت‌های فیزیکی روزانه و حذف عوامل خطری که به آن‌ها اشاره شد.

9- یکی از باورهای عمومی این است که بیشتر افراد گمان می‌کنند فقط مصرف چربی‌ها باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود. این در حالی است که مواد چرب الزاماً تنها عامل تغذیه‌ای ابتلا به بیماری کبد چرب نیستند و گاهی منابع غذایی کربوهیدرات‌های ساده هم می‌توانند نقش برجسته‌ای در ابتلا به کبد چرب ایفا کنند.
10- برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب، بهتر است مصرف قندهای ساده را تا حد امکان در برنامه غذایی‌تان محدود کنید. این توصیه با تأکید بیشتری برای بیماران دیابتی مطرح است.

11- به افرادی که می‌خواهند از پیشرفت بیماری کبد چرب در امان بمانند، توصیه می‌شود سبزی فراوان و مقدار مشخصی میوه را در رژیم روزانه غذایی‌شان داشته باشند. هر چه میزان مصرف سبزی‌ها در برنامه غذایی بیشتر باشد، احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری کبد چرب کمتر خواهد شد.

12- برای پیشگیری از ابتلا به کبد چرب توصیه می‌کنیم روغن‌های مایع را جایگزین روغن‌ها و چربی‌های جامد کنید که حاوی اسیدهای چرب اشباع و ترانس هستند.

13- اصلاح الگوی پخت و پر از دیگر موارد پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب محسوب می‌شود. اگر نمی‌خواهید این بیماری سراغ شما بیاید، بهتر است از روش‌های پختی مانند آب‌پز کردن، بخارپز کردن پخت معمولی با حرارت کم یا گریل کردن به جای روش‌های ناسالم مثل سرخ کردن یا غوطه‌ور کردن مواد غذایی در روغن کمک بگیرید.

14- متأسفانه نتایج آمارها و تحقیقات مختلف نشان می‌دهد مشکل بیماری کبد چرب میان کودکان ایرانی مانند کودکان سایر نقاط جهان در دهه گذشته شیوع بیشتری داشته است. بر اساس این تحقیقات مشخص شده بیش از ۸۰ درصد کودکان چاق که دچار چاقی شدید یا مفرط هستند، پیشرفت سریع‌تری نسبت به بزرگ‌سالان برای بروز فیبروز کبدی دارند. آمار ابتلا به بیماری کبد چرب حتی میان کودکان پیش‌دبستانی هم گزارش شده است. ازاین‌رو، بسیار مهم است که والدین از همان بدو تولد نسبت به نوع خوراک کودکانشان، روش طبخ غذا برای آن‌ها و تشویق بچه‌ها به داشتن فعالیت فیزیکی روزانه حساسیت لازم را داشته باشند.

15- با تمام توضیحاتی که ارائه شد، بهتر است این را هم بدانید که یک راه ساده برای تشخیص ابتلا یا عدم ابتلا به کبد چرب در افرادی که احتمال بروز این بیماری در آن‌ها وجود دارد، اندازه‌گیری دور کمر است. معمولاً اگر اندازه دور کمر بیشتر از ۹۰ سانتی‌متر باشد، شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به کبد چرب قرار خواهید گرفت. حالا اگر بیماری‌های زمینه‌ای یا عامل همراه دیگری که به آن‌ها اشاره کردیم هم در شما وجود داشته باشه باز هم خطر ابتلا به کبد چرب در شما بالاتر خواهد رفت.

---

منبع: هفته نامه سلامت - دکتر مجید حاجی فرجی، استاد انستیتو تحقیقات تغذیه و دانشگاه شهید بهشتی