پای صحبت‌های متخصصان تغذیه در مورد نقاط قوت و ضعف نرم‌افزارهای تغذیه‌ای
رژیم‌های اپلیکیشنی
استفاده از اینترنت و فضای مجازی به سرعت جزئی از زندگی روزمره همه ما شده و به تبع آن، بسیاری از برنامه‌های زندگی نیز از طریق اپلیکیشن‌ها انجام می‌شود. نمونه بارز آن، استفاده از نرم‌افزارهای مختلف حتی برای گرفتن رژیم‌های چاقی و لاغری با برنامه‌های ورزشی است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : سه شنبه 1398/03/28
این برنامه‌ها، بیشتر بر اساس کالری مواد غذایی طراحی شده‌اند و با رژیم‌هایی که ارائه می‌دهند، کمک می‌کند که افراد با توجه به چند نکته ساده وزنشان را کم کنند. مسئله مهم این است که رژیم‌های این برنامه‌ها تا چه میزان علمی است و آیا رژیم‌هایی که ارائه می‌کنند، می‌تواند همه نیازهای فرد را در نظر بگیرد؟
نرم‌افزارها باید ساماندهی شوند
محمد میرزای رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران: ابتدا باید بگویم ما با هرگونه برنامه غیرانسانی و غیر دانشی که توسط برنامه نویسان آی تی و سیستم‌عامل‌های هوشمند برای لاغری نوشته می‌شود، مخالف هستیم؛ زیرا در دنیا علم پزشکی به سمت پزشکی شخص محور پیش می‌رود و حتی در مورد استفاده از داروها هم این اتفاق می‌افتد، به‌گونه‌ای که تأثیر استامینوفنی که برای نفر تجویز می‌شود، بر اساس توالی ژنوم افراد متفاوت خواهد بود، چه برسد به اینکه ۳۰ تا ۴۰ رژیم پیش‌فرض داشته باشیم و بر اساس چند گزینه پیش‌پاافتاده مثل قد، وزن و اندازه دور مچ رژیم بدهیم و از شرح‌حال بیمار که اصلی‌ترین عامل است، غافل باشیم. بسیار اهمیت دارد قبل از ارائه رژیم، گذشته بیمار و بیماری‌های زمینه‌ای که وجود دارد، بررسی شود بنابراین ما با هرگونه برنامه نرم‌افزاری که بخواهد توسط «آی تی من» نوشته و تجویز شود، نه تنها مخالفیم، بلکه چنین فعالیت‌هایی را غیرقانونی می‌دانیم، حتی مراجع ذی‌صلاح در کشور نیز چنین اقداماتی را غیرقانونی می‌دانند و دخالت غیرمجاز در امور پزشکی لحاظ می‌شود و می‌تواند پیگیری شود. از آن‌طرف، با توجه به نیازمندی‌های دنیای امروز، ما در دهه گذشته شاهد بودیم چه تحولاتی در استفاده از نرم‌افزارها اتفاق افتاد و بخشی از زندگی مردم با این برنامه‌ها مدیریت و راهبری می‌شود بنابراین از این لحاظ می‌توان به نرم‌افزارها به‌عنوان یک نیاز نگاه کرد.بیشتر بخوانید
رژیم علمی، رژیمی است که از هر ۵ گروه اصلی مواد غذایی در آن باشد و حتماً آزمایش‌ها و سابقه دارویی و بیماری فرد در نظر گرفته شده باشد و رژیم بر اساس شیوه زندگی و عادت‌های غذایی او تنظیم شود
رژیم‌هایی که علمی نیستند
دکتر زهرا عبداللهی، رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت: نرم‌افزارهایی که با نظارت متخصص تغذیه طراحی شده و تحت نظارت وی باشند، مشکلی ندارند اما خیلی مهم است که رژیم‌های ارائه شده، اساس علمی داشته باشند. به همین منظور، برای مشاوره تغذیه با رژیم‌های چاقی و لاغری حتماً لازم است به متخصص تغذیه مراجعه کرد، در غیر این صورت قابل‌اعتماد نیست.ما مسئول مجوز دادن به این سایت‌ها و نرم‌افزارها نیستیم و بسیاری از آن‌ها در فضای مجازی تهیه و تبلیغ می‌شوند. گاهی طراح‌های آن‌ها در بخش خصوصی کارشان را برای ما می‌فرستند و از ما می‌خواهند آن را تأیید کنیم. اگر نرم‌افزارها استانداردهای لازم را نداشته باشند ما تأییدشان نمی‌کنیم. نکته مهم اینکه همه برای تأیید به ما مراجعه نمی‌کنند؛ برخی از رژیم‌هایی که در این نرم‌افزارها ارائه می‌شوند اساس علمی ندارند و تحت نظارت متخصص تغذیه نیستند بنابراین ممکن است در کوتاه‌مدت باعث کاهش وزن شوند ولی عوارضی دارند که چند برابر برای رفع مشکلاتی که ایجاد می‌کنند باید هزینه کرد، حتی گاهی اختلال در سیستم عصبی، ریزش مو، مشکلات پوستی و گوارشی ایجاد می‌شود. در رژیم‌های سخت‌تر مشکلات کبدی و کلیوی نیز گزارش شده است.
همچنین در مواردی فرد با این رژیم‌ها لاغر می‌شود، درحالی‌که لاغری از راه از دست دادن آب بدن بوده، نه از کاهش بافت چربی بنابراین فرد فکر می‌کند رژیم برایش مناسب بوده، درحالی‌که بافت چربی همچنان وجود دارد و فرد مدام در حال از دست دادن آب بدن است. نهایتاً هم مجبور است برای درمان به متخصص مراجعه کند.
نرم‌افزارهای لاغری بیشتر بر اساس کالری، رژیم تجویز می‌کنند
دکتر حسین ایمانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران: نکته مهم در مورد نرم‌افزارهای لاغری این است که مثل متخصص تغذیه نیست که تمام شرایط فرد اعم از آزمایش‌ها، متابولیسم و سابقه فامیلی، سابقه دارویی و علت‌های غذایی او را در نظر بگیرد. به‌طورکلی، نسبت به مشخصاتی که فرد بیان می‌کند، محاسبه کالری انجام می‌دهد و بر اساس محاسبه کالری، توصیه غذایی تعیین می‌کند. اولاً توصیه غذایی این نرم‌افزارها بر اساس واحد کاری است که در دنیا این روش رژیم‌درمانی منسوخ شده است. در حقیقت، این برنامه‌ها طوری طراحی شده‌اند که مواد غذایی را بر اساس میزان کالری فهرست می‌کنند و در وعده‌های غذایی به فرد می‌دهند، در صورتی که در حال حاضر کالری‌های مواد غذایی بر اساس گزارش‌های جدید متفاوت است. به طور مثال اگر در اینترنت جستجو کنیم، کالری یک عدد بیسکویت سبوس‌دار چه میزان است، یک سایت نوشته ۴۰ کیلوکالری انرژی دارد و یک سایت ۱۵ کیلوکالری برای آن محاسبه کرده است بنابراین تفاوت در محاسبه میزان کالری مواد غذایی وجود دارد و رژیم نویسی نوین بر اساس میزان کالری نیست، بلکه بر اساس واحدهاست که مواد غذایی را بر اساس آن تقسیم‌بندی می‌کنند. تعیین میزان کالری کار پیچیده‌ای است زیرا مواد غذایی باید در فضایی بسوزد و از میزان حرارتی که تولید می‌کند میزان کالری آن مشخص می‌شود.بسیاری از مواد غذایی که در کتاب‌های خارجی هستند در کشور ما وجود ندارد و خیلی از مواد غذایی که در کشور ما مصرف می‌شود در کشورهای دیگر نیست بنابراین ما میزان دقیق کالری مواد غذایی داخلی را نداریم، به‌ویژه اینکه رژیم غذایی ما ایرانی‌ها ترکیبی است، مثل خورش‌ها، کوکو، کتلت، میرزاقاسمی و کشک بادمجان. بنابراین اطلاعات دقیقی در مورد میزان کالری مواد غذایی نیست، در صورتی که در بسیاری از کشورهای دنیا غذاهای مخلوط کمتر مصرف می‌شود، مثل یک تکه استیک با نان یا یک تکه نان با سیب‌زمینی، باید توجه داشته باشیم وقتی فرد، خودش را به نرم‌افزار می‌سپارد، نرم‌افزار برایش محاسبه کالری می‌کند و هیچ هوشمندی خاصی در مورد رژیم و شرایط فرد ندارد.
فردی که می‌خواهد رژیم بگیرد باید آزمایش‌های متفاوت انجام دهد و بعد حساسیت و آلرژی به غذاهای مختلف را بررسی کند، اینکه چه داروهایی استفاده می‌کند؟ فشارخون و قند خون دارد یا نه؟ من افرادی را دیده‌ام که مشکلات کلیوی داشتند؛ یعنی سطح اوره خونشان بالا بوده و رژیم‌های نرم‌افزاری گرفته‌اند و وضعیت کلیه‌هایشان بدتر شده و حتی کار به دیالیز کشیده شده است؛ بنابراین رژیم علمی، رژیمی است که از هر ۵ گروه اصلی مواد غذایی در آن باشد و حتماً آزمایش‌ها و سابقه دارویی و بیماری فرد در نظر گرفته شده باشد و رژیم بر اساس شیوه زندگی و عادت‌های غذایی او تنظیم شود. نرم‌افزارها هر دفعه میزان انرژی مواد غذایی را کمتر می‌کنند و این‌قدر سطح انرژی گاهی پایین می‌آید که بدن به انرژی پایین عادت می‌کند و در اصطلاح می‌گویند مقاومت وزن ایجاد می‌شود. در این شرایط بدن احساس نمی‌کند میزان انرژی‌اش پایین آمده، بلکه تصور می‌کند شرایط گرسنگی است و سطح سوخت و سازش را پایین می‌آورد تا بتواند با گرسنگی مقابله کند.
بیشتر بخوانید
منبع: هفته‌نامه سلامت
