رفتاری که با دایی شد برای نسل ما عادی شده است

 
شاید زمانی که علی رضا قلی کتاب «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» را به رشته تحریر در می‌آورد، هنوز فوتبال ایرانی به دوران طلایی خود نرسیده بود اما او به خوبی در اثر بی بدیلش از بی توجهی عمومی به سه نخبه سیاسی تاریخ ایران (قائم مقام فراهانی، امیرکبیر و مصدق) سخن رانده است. نویسنده در این اثر دانسته و سنجیده بر بی‌تفاوتی جامعه ایرانی بر سرنوشت نخبگانش تشدید می‌گذارد. چیزی که چند دهه بعد در قالبی دیگر و این بار در مقوله فوتبال، این پدیده قرن بیستم خود را عیان می کند. به یقین دهه شصتی‌ها خاطرات بسیار خوشی با زوج رویایی نسل طلایی فوتبال ایران دارند. زوجی متشکل از علی دایی و خداداد عزیزی که موتور گلزنی ایران در جام ملت‌های آسیا به سال ۱۹۹۶ و مسابقات انتخابی جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه نام گرفت. حالا ۲۲ سال از روزی می‌گذرد که دایی با پاس طلایی‌اش به خداداد زمینه‌ساز گل قرن فوتبال ایران شد و چه کسی فکرش را می‌کرد این دو جواهر فوتبال ایران پس از دو دهه از متن فوتبال به حاشیه رانده شوند. یکی خیلی زود در ابتدای لیگ برتر عطای حضور در سپیدرود را به لقایش می بخشد و در بعدازظهری مه آلود چمدانش را در شهر باران می بندد و از این شهر می رود تا حالا هرشب علاقه‌مندان و طرفدارانش در برنامه ستاره‌ساز غزال تیزپای فوتبال ایران را بندد و دیگری در فاصله چند هفته به پایان لیگ ناگهان از سرمربیگری سایپا برکنار می شود و طبق معمول زیر بار زور نمی‌رود و در پیدا و پنهان از اتفاق‌هایی صحبت می‌کند که منجر به اخراجش شد. وقتی برای تهیه این گفت وگو شماره همراه خداداد را می‌گرفتیم، فکر می کردیم او بازهم با شوخی‌های همیشگی‌اش بر این حرف والدیر ویه‌را (سرمربی فقید تیم ملی فوتبال ایران) که «خداداد زندگی را چندان جدی نمی‌گیرد اما دایی یک سیاست‌مدار به تمام معناست» صحه می‌گذارد اما این بار حدیث خداداد چیز دیگری بود. او با بغضی فروخورده حرف می زد تا صحبت هایش درباره برخورد با زوج سابقش بیشتر شبیه رنج‌مویه شود تا مصاحبه! اگر دوست دارید حرف‌های عزیزی درباره تراژدی بی‌توجهی به نخبه‌های فوتبال و نظرش را درباره برخورد با همبازی سابقش بدانید با او و ما همراه شوید.

انگار سرنوشت نسلی که بعدها به نسل ۹۸ فوتبال ایران موسوم شد، قرار نیست با آرامش توأم شود. علی دایی در فاصله چند هفته به پایان لیگ از سمتش در سایپا برکنار شد و شما هم که ابتدای لیگ خیلی زود کنار کشیدید، اتفاقی که پیش تر برای حمید استیلی و یحیی گل‌محمدی در پرسپولیس و علیرضا منصوریان در استقلال افتاد. فکر می کنید زمان آن نرسیده که ما دست کم حرمت نخبه‌های فوتبال را ایران نگه داریم و رفتاری مطابق شأن آن‌ها داشته باشیم؟
اصولا بحث درباره این موضوعی را که شما پیش کشیدید، از بن‌مایه بی‌اساس می‌دانم و البته که برای این طرز تفکرم دلیل هم دارم. ما در این فوتبال حتى برای نخبه‌های خود (اصلاً فرق نمی‌کند محصول کدام نسل هستند از نسل ۹۸ یا متاخر یا بعد از آن) حتی یک بازی نمادین خداحافظی هم نمی‌گذاریم. تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل! پس در اصل بحث درباره این مقوله فقط باعث می‌شود من و شما وقتمان را تلف کنیم!

اتفاقاً همین محل بحث بسیار خوبی است. بالاخره ما باید از کشورهای صاحب فوتبال الگوبرداری کنیم.
کشورهای صاحب فوتبال؟! نه شما درست متوجه نشدید. اصلاً یادم نمی آید درباره کشورهای صاحب فوتبال حرف زده باشم، بگذارید با یک مثال منظورم را روشن تر برایتان بازگو کنم. سال ۱۳۸۰ در النصر امارات بازی می کردم. خاطرم هست آن فصل یکی از بازیکنان تیم النصر به پایان دوران بازیگری اش رسیده بود و فدراسیون فوتبال امارات برای بازی خداحافظی او از لوتار ماتیوس (کاپیتان پیشین تیم ملی فوتبال آلمان، فاتح جام جهانی ۱۹۹۰) دعوت کرد تا در مراسم خداحافظی او حضور داشته باشد.

ما در این زمینه استثناهایی هم داشتیم. مثلا یادم می آید برای خداحافظی احمدرضا عابدزاده تیم بایرن مونیخ به تهران دعوت و آن بازی به یادماندنی بین پرسپولیس و بایرن مونیخ برگزار شد اما این اتفاق درباره شما، دایی و خیلی های دیگر نیفتاد.....
اتفاقاً به مورد خوبی اشاره کردید. احمدرضا عابدزاده. الان چه کسی از عابدزاده خبر دارد و سراغش می رود. مردم می‌دانند احمدرضا الان کجاست و چکار می کند؟ از مجتبی محرمی چطور؟ چه کسی از مجتبی خبر دارد؟ وقتی حتی یک بازی خداحافظی ساده از بسیاری از ما دریغ می شود، دیگر فکر نمی کنم مسائل بعدی و این برخوردهایی که شما می گویید خیلی جای تعجب داشته باشد. متأسفم که باید بگویم این چیزها در فوتبال ما عادی شده است.

فکر می کنم کمی از بحث اصلی فاصله گرفتیم. دوست داشتیم نظرتان را درباره نوع برکناری و رفتاری بدانیم که با دایی شد.
 نه اصلاً فاصله نگرفتیم. اتفاقاً همه حرف‌هایم درباره همین بود. وقتی ما بدیهیات و حداقل‌ها را برای نخبه‌های فوتبال‌مان در نظر نمی‌گیریم، دیگر نباید از برخورد با آن‌ها با آنچه به اصطلاح «نخبه کشی» تعریف می‌شود، جا بخوریم. علی دایی هم یکی از این نخبه‌هاست و این نوع برخورد با او از جمله رفتارهایی است که گفتم متاسفانه انگار عادی شده است.

فکر می‌کنید باید نهاد و ارگانی در فوتبال به وجود بیاید که مقابل این برخوردها بایستد یا دست کم برای ایجاد چنین س ازمانی می توانیم ایده‌هایی داشته باشیم؟
همه جای دنیا، ورزش فوتبال اتحادیه بازیکنان و اتحادیه مربیان دارد ولی در ایران ما چه داریم؟ بله ما هم اتحادیه مربیان داریم اما این اتحادیه فقط برای خنده است! پس ببینید ما کجای کار قرار گرفته‌ایم؟ وقتی می گویم این حرف‌ها هیچ تاثیری ندارد نمی خواهم کسی را ناراحت کنم بلکه از واقعیت روز فوتبال با شما صحبت می کنم.

و این که دست کم می شود تعداد این اتفاق ها را کمتر کرد.
این یک چیز کلی است که درباره آن صحبت کردیم. فکر می کنم تا وقتی اوضاع این گونه باشد از دست من و شما کاری ساخته نیست و شاید اینطوری فقط شما فرصتی از خود در رسانه تان گرفته اید و من هم که نمی توانم کاری بکنم، وقتم را صرف چیزی می‌کنم که جواب نمی دهد فقط شاید بتوان گفت این برخورد درست نیست.

---

منبع: همشهری جوان