رفتار با کودکی که کلمات زشت به زبان می‌آورد

پسری شش‌ساله دارم که متأسفانه کلمات زشتی از اطرافیانش یاد گرفته و دائماً آن‌ها را تکرار می‌کند. لطفاً بفرمایید چگونه با او رفتار کنم تا این کلمات را دیگر به زبان نیاورد؟
عمدتاً کودکان کلمات زشت و یا فحش را از والدین خود، اطرافیان، کودکان هم‌سن‌وسال در مهدکودک‌ها و یا هم‌بازی‌های خود شنیده و در رفتار و گفتار خود آن را پیاده می‌کنند.

 لذا در صورتی‌که کودک کلمات زشت را از والدین و اقوام درجه‌یک خود فراگرفته، حتماً اطرافیان باید در الگوی رفتاری خود تجدیدنظر کنند و مراقب بحث و گفت‌وگوی خود به‌ویژه در زمان دعوای خانوادگی باشند.

 اما به‌طورکلی در صورتی‌که کودک زیر 6 سال کلمات زشتی را شنیده و تکرار کند، والدین بدون عصبانیت و حساس شدن در آن کلمه به‌راحتی باید از کنار این موضوع بگذرند که در این حالت کودک آن کلمه زشت را از خاطر خواهد برد.
اما درصورتی‌که والدین نسبت به استفاده از کلمات زشت فرزندان خود حساس شده و آن‌ها را تهدید و یا تنبیه کنند، کودک از این موضوع سوءاستفاده کرده و به‌ویژه در مکان‌هایی که والدین می‌خواهند کودکشان حفظ آبرو کند، این کلمات را به کار خواهند برد. باید پذیرفت کودکان زیر شش سال این کلمات زشت را خلق نکرده و حتی در بسیاری از موارد مفهوم این کلمات را نمی‌دانند بنابراین عکس‌العمل والدین می‌تواند منجر به ماندگاری و یا کمرنگ شدن این کلمات در ذهن کودک شود.

اما در مورد کودک بالای شش سال باید گفت این کودکان مفهوم کلمات زشت را می‌دانند بنابراین باید والدین علاوه بر تغییر در الگوی رفتاری خود با فرزندان خود صحبت کنند و مفهوم کلمات را برای آن‌ها توضیح دهند.
در این شرایط اقوام درجه‌یک و والدین باید هماهنگ با هم برخورد مناسبی نشان دهند یعنی روشی مشابه والدین را انتخاب کنند. باید به کودک فهماند که این الفاظ نامناسب است و نباید از آن‌ها استفاده کند. اگر با وجود تذکرات رفتار تکرار شد باید از روش‌های تنبیهی استفاده کرد.
منظور از تنبیه نیز محرومیت است؛ مثلاً والدین وقتی کودک حرفی نامناسب زد، به ازای هر سال سن کودک یک دقیقه او را به اتاق دیگری بفرستند و نیم ساعت بعد از پایان محرومیت به او بی‌توجهی کنند و نارضایتی خود را اعلام کنند یا اسباب‌بازی موردعلاقه‌اش را برای چند ساعت از کودک بگیرند و بعد از آن بدون آنکه کودک متوجه شود، به اتاقش بفرستند یا مثلاً از بردن کودک به پارک یا جایی که دوست دارد، خودداری کنند.

در زمان فحاشی کودک نیز این عبارات را باید به کار ببرید:

 - می‌دانم که از رفتار دوستت عصبانی هستی اما ناسزا گفتن کار صحیحی نیست.

 - اگر عصبانی هستی، نفس عمیقی بکش و بدون اینکه از الفاظ نامناسب استفاده کنی به کمک الفاظ درست و مناسب مشکلت را بیان کن.

 - فحش دادن شخصیت تو را خراب می‌کند. اگر می‌خواهی به دوستانت نشان دهی از آن‌ها برتری، باید با آن‌ها موقر و باادب صحبت کنی.
ضمناً تا جای که امکان دارد اجازه ندهید فرزندتان در مجاورت موقعیت‌هایی قرار بگیرد که فحاشی در آن هست ضمن اینکه از اطرافیان خود هم کمک بگیرید تا در برابر فحاشی کودکتان رفتار مشابه شما داشته باشند تا فرزندتان به زشت بودن رفتار خود پی ببرد.

---

منبع: پرسش و پاسخ‌های عمومی مرکز مشاوره تبیان