دستگاهی که هزینه‌های قبض برق را کاهش می‌دهد

برای نخستین بار در کشور سیستم سرمایشی گرمایش جدید، باقابلیت ذخیره‌سازی انرژی و کاهش 92 درصدی مصرف برق در اوج مصرف تابستانی که جزء پروژه‌های اولویت‌های تحقیقاتی گروه تحقیقات شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان شمالی است ، توسط گروهی از مهندسین ایرانی (مهندس علیرضا صبوری، مهندس اسماعیل حسین پور، مهندس علیرضا علیخانی و مهندس علیرضا جوادی فر که مشغول به کار در شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان شمالی و شرکت آریا یورد مستقر در امور مؤسسات پارک علم و فناوری استان خراسان شمالی ) که چهلمین دهه از عمر خود را طی می‌کنند، ساخته شد. دستگاهی که با حمایت و ورود آن به چرخه زندگی‌های پرهزینه  امروز، موجب صرفه‌جویی حدود 40 تا 50 درصدی در هزینه‌های تمام‌شده و نیز کاهش حدود 52 تا 55 درصد هزینه در قبوض برق مصرف‌کننده می‌شود.

با توجه به شرایطی که در صنعت برق وجود دارد یکی از دغدغه‌های بزرگ شرکت‌های توزیع برق، مدیریت اوج  مصرف در فصل تابستان است. طی یک بررسی میدانی در قالب پروژه تحقیقاتی شرکت توزیع نیروی برق که توسط محققین صورت گرفته، مشخص شد که سال‌به‌سال در حال افزایش تعداد سیستم‌های سرمایشی هستیم. و این امر تا بدان جا پیش رفته حتی کسانی که از سیستم‌های کولرآبی استفاده می‌کنند، تمایل به جایگزینی آن به کولرگازی که بسیار هم پرمصرف است، بوده و این درخواست در فصل در تابستان افزایش پیدا می‌کند.

با برگزاری نشست‌ها و جلسه‌های متعدد این مهندسین که در سال 96  و 97 در  شرکت توزیع نیروی برق خراسان شمالی ، برگزار شد، موضوع مصرف زیاد برق و هزینه‌های کلانی که در این امر صرف می‌شود، از سرفصل‌های این همایش بود. با بررسی‌های به‌عمل‌آمده، مشخص شد در زمستان سال 96 ، حدود 24 هزار مگابایت در کل کشور مصرف برق  داشتیم که  همین امر در تابستان همان سال به 53 هزار  مگاوات رسید  و در زمستان سال 97 ،  در زمستان حدود 24 هزار مگابایت و در تابستان 97 به 57 هزار  رسید که حدود 30 درصد ، از این افزایش مصرف زمستان و تابستان ، در هرسال به دستگاه‌های سرمایشی مربوط می‌شد. 

سال 96گروهی از شرکت توزیع برق این استان به این فکر افتادند که بتوانند سیستم سرمایشی با هزینه و برق کمتری تولید کنند. . و این اولین گام برای تولید جدیدترین دستگاه سرمایشی در کشور بود.

مهندس اسماعیل حسین پور ، مدیر  تحقیقات شرکت توزیع برق ساکن خراسان شمالی فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت تکنولوژی ، بعد از نشست‌های متعدد با متخصصین امر،به‌اتفاق نظر و اجماع در رابطه با کم و کیف تولید این دستگاه رسیدند. نتیجه آن شد که می‌توان دستگاهی ساخت که عمل ذخیره‌سازی برق را در قالب سیال داشته باشد به‌طوری‌که در هنگام نیمه‌شب (میزان مصرف برق کم و ارزان است) انرژی را در قالب یخ‌سازی سیال ذخیره‌سازی می‌کند و در طول روز در هنگام پیک مصرف برق با استفاده از انرژی ذخیره‌شده (سیال یخ) و خارج شدن کمپرسور و تجهیزات مربوطه از مدار الکتریکی با 92 درصد کاهش مصرف برق، سرمایش محیط (واحد مسکونی ، واحد اداری و صنعتی) را به مدت 6 ساعت تأمین کند.

قابلیت‌های متنوع در جدیدترین سیستم سرمایشی تولیدشده در ایران

مهندس حسین پور به‌عنوان نماینده تیم تولیدکننده جدیدترین دستگاه سرمایشی در ایران، کم و کیف تولید این دستگاه را این‌گونه توصیف می‌کند:«ما در تولید این دستگاه با این نگاه وارد شدیم و گفتیم باید دستگاهی بسازیم که هم نیاز سرمایشی در فصل گرما را تأمین و هم معضل پیک مصرف را بتواند حل کند. درنهایت برای ساخت آن یک تیم چند نفره ای تشکیل دادیم و توانستیم دستگاهی بسازیم که سیال داخل آن ، 90 درصد آن آب و 10 درصد آن سیال نانویی است. عملکرد این پکیج که 70 درصد قطعات آن ایرانی و از تولیدات داخلی بوده، به این صورت است که  با داشتن یک بانک یخی که در آن پیش‌بینی‌شده، سرمایش را در ساعت 12 شب که زمان کم‌مصرف برق در شبانه‌روز است از برق تغذیه کرده و در زمان اوج مصرف که حدود 6 ساعت در طول روز است، با خارج کردن تمام کمپرسورها با حداکثر یک آمپر، سرمایش هر محیطی را تأمین کند.»

حسین پور در بیان قابلیت‌های دیگر این سیستم سرمایشی، به تأمین گرمای محیط و تولید آب داغ برای مکان موردنظر اشاره کرد: « ما این سیستم را در حدود 12 مدل در ظرفیت‌های گوناگونی برای مساحت‌های مناسب ، طراحی کرده‌ایم و طی آن در نظر گرفته‌ایم که هرکدام از مدل‌ها برای چه مساحت و با چه قابلیت‌ فنی و ظرفیتی ساخته و چقدر سرمایش و گرمایش تولید کند. از طرفی هم این نکته را مدنظر داشته‌ایم  با توجه به اینکه  برخی از شهرها با مشکل گاز مواجه هستند، این دستگاه طوری تعبیه‌شده که برای گرمایش هم از نیروی برق و هم گاز و یا در شرایط موردنیاز، دوگانه عمل کند.»

این دستگاه ثبت خارجی نمی‌شود

این دستگاه در هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی پژوهش بازار، جشنواره پژوهش و فناوری وزارت نیرو، جشنواره هفته پژوهش استان خراسان شمالی و نیز در جشنواره سرآمدان فن‌آوری و صنعت در صنعت برق در سال 1397 به‌عنوان فن‌آوری برتر در اختراعات و ابداعات برتر مهندسین و متخصصین وزارت نیرو برگزیده و همچنین ثبت اختراع داخلی شده است. مقاله حاصل از این دستگاه در بیست و ششمین کنفرانس مهندسی برق به‌عنوان مقاله برتر معرفی گردید .

مدیر تحقیقات توزیع شرکت برق خراسان شمالی در بیان دلیل عدم ثبت این اختراع در خارج از کشور توضیح می‌دهد: «با مشورتی که با پژوهشگاه نیرو و شرکت توانیر داشتیم، به دلیل وجود تکنولوژی پیشرفته‌ای که در این دستگاه و عدم وجود نمونه خارجی برای آن، صلاح در این دیده شد که با شرایط موجود تحریم، ثبت اختراع را در خارج از کشور نداشته باشیم. چون ممکن است دانشگاه‌های خارج از کشور به طریقی از این فناوری و دانش فنی استفاده کنند.»

دستگاهی که با کولرگازی‌های A+ رقابت می‌کند

با گرم شدن هوا، بسیاری از مردم را به این امر متوجه کرد که به فکر خرید یا تعویض سیستم‌های خنک‌کننده منزل و یا محل کار خود باشند. از طرفی نیز با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها و نیز بحث افزایش قیمت‌ها و اولویتی که برای خریداران در میزان مصرف انرژی وسایل سرمایشی ایجاد شد، میدان برای مصرف و استفاده کولرهای گازی با رده‌ی کیفی( A+ آ پلاس) و یا  (A+  آ توپلاس) افزایش یافت.

این تولیدکننده داخلی در ادامه گفت‌وگو درباره مزایای دستگاه سرمایشی تولیدشده در مقایسه با سیستم های های پیشرفته کولرگازی ادامه می‌دهد: «دستگاه‌های کولرگازی که حتی رده انرژی A+ هستند، در حالت معمولی در دستگاه‌های خانگی 12 تا 13 آمپر و با روشن شدن کمپرسور، 16 آمپر طی یک سیستم روشن و خاموش شدن‌های پی‌درپی مدارهای آن، برق زیادی مصرف می‌کند. اما  دستگاهی که ما تولید کردیم هوشمند عمل کرده به‌طوری‌که در شب برای عمل یخ‌سازی و ذخیره انرژی نهایت به 10 تا  12 آمپر  برق نیاز دارد. بعد از اتمام عملکرد خود، تمام مدارهای الکتریکی خارج‌شده و دستگاه با کمتر از یک آمپر، بسته به ظرفیت دستگاه برای حدود 6 ساعت سرمایش محیط را فراهم می‌کند.

درواقع این دستگاه مدیرت مصرف برق داشته و در شب که هزینه مصرف برق کمتر است، انرژی را در قالب ساختن یخ ذخیره می‌کند. از طرف دیگر این سیستم قدرت دارد که باوجود داشتن یک مخزن، برای چندین فن کویل به‌صورت هم‌زمان سرمایش محیطی را تأمین کند.»

میلیون‌ها دلار ارز برای واردکردن سامانه‌های سرمایشی و گرمایشی

حسین پور در بحث هزینه‌ها و میزان سوددهی این دستگاه، لزوم توجه به تولید انبوه این دستگاه را مهم می‌داند:«درنتیجه حمایت از این دستگاه و رسیدن به تولید انبوه آن کمک‌های فراوانی به پیک مصرف برق، کاهش هزینه‌های مشترکین و همچنین سالم‌سازی هرچه بیشتر محیط‌زیست را در پی خواهد داشت. از همه مهم‌تر این‌که با برآوردی که انجام داده‌ایم، سالانه میلیون‌ها دلار ارز برای واردکردن سامانه‌های سرمایشی و گرمایشی به کشور هزینه می‌شود. با حمایت مسئولین و تجاری‌سازی این دستگاه، می‌توان مانع خوبی برای هزینه‌های ارز بوده و زمینه ایجاد اشتغال برای هزاران نفر را فراهم کرد.»

در حال حاضر این دستگاه با حمایت‌ها بسیار خوبی از طرف وزیر محترم نیرو ، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان شمالی و مدیران ارشد وزارت نیرو ، داشته و مورد استقبال قرارگرفته است ، که با حضور وزیر نیرو و چند تن از مدیران ارشد وزارت نیرو  و شرکت توانیر ، جهت بهره‌برداری از این سیستم طی مراسمی در سال 96 در استان خراسان شمالی رونمایی شد .

همچنین این گروه با حضور در نمایشگاه‌های مختلف توانسته ارتباطات مؤثری با مدیران ارشد وزارت نیرو و نیز شرکت‌های توزیع برق برقرار کرده به‌طوری‌که تا به الآن نزدیک به 480 میلیون تومان قرارداد برای ساخت و تولید این دستگاه با اکثر شرکت‌های توزیع برق را برای بحث بهینه‌سازی سیستم سرمایشی در کاهش برق مصرفی برای سال 98 داشته باشند که در حال حاضر تعدادی از این دستگاه  تحویل داده‌شده و تعدادی نیز در مرحله ساخته‌شدن است.

توصیه‌هایی برای کسانی که در اول راه تولید و اختراع هستند

ناامیدی نشوید
این تولیدکننده موفق در ادامه برای کسانی که در ابتدای راه تولید هستند پیشنهاد‌هایی را ارائه می‌دهد:« سماجت ، پیگیری و خستگی‌ناپذیر بودن از عوامل مؤثر در موفقیت گروه ما بود. ما در مسیر تولید با مشکلات فراوان مالی، بی‌توجهی مسئولین مواجه شدیم تا جایی که این طرح در چندین مرحله تأیید نشد. اما عاملی که پیروزی نهایی را از آن ما کرد، نوع نگاه ما در برابر مشکلات بود، اینکه چه طور مشکل پیش‌آمده را حل کنیم و هیچ‌گاه ناامید نشویم.»

کلیدواژه‌های شغلی آینده‌تان را پیدا کند
او  باور جوانان به توانایی‌های خود را عامل مهمی در شکوفایی استعدادها و رسیدن به شغل مناسب در آینده دانسته و می‌گوید:«جوانان و دانشجویان ما در درجه اول باید خود را باور کرده و میان آموخته‌های خود و صنعت ارتباط برقرار کنند در پرتو این ارتباط است که صنعت رشد پیدا خواهد کرد. و تولید و محصول به جود می‌آید. هرکدام از آموخته‌های ما در مسیر علم‌آموزی کلیدواژه شغلی برای آینده‌مان است. اگر دانشجویان این مهم را متوجه شوند و حس کنند مطالبی که می‌خوانند مرتبط با آینده شغلی آن‌ها است، عملکرد آن‌ها بالاتر خواهد رفت.»

در یک زمینه متخصص شوید
حسین پور در ادامه به لزوم کسب مهارت و تخصص در یک‌رشته و جلوگیری از پراکنده‌کاری در هر امری اشاره می‌کند: «دانشگاه محل دانش آموختن است. عمر ما کفاف کسب تخصص در همه مهارت‌ها را نمی‌دهد. همیشه در دانشگاه به دانشجویان این را متذکر می‌شوم برای رسیدن به آینده‌ای بهتر در زندگی سعی کنید  قابلیت‌های خود را شناخته و آن‌ها را در یک زمینه هدایت و در موضوعی که توانایی و علاقه دارید متخصص شوید. یک‌رشته را تا عمق آن فرابگیرید. از این رشته به آن رشته پریدن سردرگمی ایجاد می‌کند و جلوی کاربردی شدن علم و آموخته‌هایتان را می‌گیرد.»

---