عوامل انسانی موثر در وقوع سیل؛
در شمال کشور چه خبر است؟!
هر بار که سیل در مناطق شمالی ویرانی و کشته به جای می گذارد، بسیاری از مسئولین با وعده های خاص از قبیل امداد رسانی، بازسازی و بهسازی آب های سطحی، وام های بلاعوض و... سعی می کنند تا اوضاع را سر و سامان دهند اما چند ماه بعد، دیگر نه خبری از سر زدن های گاه و بی گاه مسئولین است و نه تحقق کامل وعده ها. با تمام خسارت های غیرقابل تصور سیل سال 91 ، 92 و 93 ساری و دیگر شهرهای شمالی، باز هم هدایت آبهای سطحی به درستی انجام نشده و همین سوء مدیریت ها به تکرار خسارت های مالی و جانی گسترده در شمال کشور انجامیده است.
باران یکی از نعمت های بزرگ و حیاتی است که گاهی زندگی انسان ها را به خطر می اندازد. اگر بارندگی نباشد، زندگی و معیشت ساکنان شمال کشور به خطر می افتد چرا که کمبود آب و بروز خشکسالی، زحمات یکسال شالیکاران و کشاورزان را هدر می دهد.
سیل بندها که یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از سیل محسوب می شوند، نوعی گوره یا گودی هستند که در اطراف رودها و رودخانه ها به عمق 3 متری حفاری می شود تا آب های بالا آمده، در آنها گرفتار و شو از شدت و سرعت آب ها کاسته شود.
سیل می تواند در همه شهرهای کشور اتفاق بیفتد اما این بلای طبیعی، به علت شرایط آب و هوایی در شمال کشور بیشتر از مناطق دیگر رخ می دهد. بخش های گسترده ای از شهرهای شمالی ایران را زمین های زراعی تشکیل داده اند. در طول هر سال، چند بار خبر سیل و ویرانی های آن را می شنویم و بعد از آن وعده های مسئولین و امداد رسانی، اما باز هم این چرخه در سال بعدی تکرار می شود و باز هم سیل و باز هم ویرانی و... .
یکی از دلایل اصلی سیل، قطع بی رویه درختان و غارت جنگل ها است که به معضل بزرگی تبدیل شده چرا که قوانین بازدارنده، نتوانسته آنقدر قدرتمند باشد که جلوی قاچاقچیان چوب را بگیرد. در سال های گذشته، قاچاق چوب با ماشین های سنگین و از راه جاده انجام می شد و شناسایی و دستگیری این افراد راحت تر بود اما حالا بیشتر با چهارپایان و از راه های درون جنگلی این حمل و نقل ها صورت می گیرد و به همین خاطر هر ساله آمار قطع درخت ها افزایش پیدا می کند، تا جایی که بر اساس آخرین گزارش ها، در هر ثانیه ۳۵۰ متر مربع جنگل در کشور نابود می‌شود و هر کجا که درخت ها کم شوند، سرعت سیل و آثار ویرانگر آن بیشتر می شود.
از دیگر سو، ساخت و سازهای غیر مجاز هم دلیل دیگری برای وقوع سیل و ویرانی های آن است. وقتی اراضی نزدیک به رودخانه ها در دسترس سازندگان قرار می گیرد و تاکنون هیچ مرجع و مسئولی نتوانسته ایستادگی قاطع در برابر ویلاسازی ها و تخریب مراتع و رودخانه ها را داشته باشد و این روند، نتیجه ای جز کاهش سطح مراتع و جولان آب ها ندارد. در پی بسیاری از همین ساخت و سازها، رودها و رودخانه ها با خاک پُر و صاف سازی شده اند تا متراژ خانه ها و ویلاها بیشتر شود. حتی بسیاری هم حاضر شده اند تا خسارت های دولتی را پرداخت کنند اما ساخت و ساز خود را متوقف نکنند پس نمی توان قوانین مربوط به جریمه نقدی را موثر و بازدارنده دانست.
حالا و در اولین روزهای سال نو، استان مازندران گرفتار سیل گسترده ای شده که به هزار و 500 واحد مسکونی آسیب رسانده و برخی از خانه ها را کاملا ویران کرده است. باز هم حضور مسئولین و دم از جلوگیری از ساخت و ساز غیر مجاز و قطع درختان جنگل ها زدن به گوش می رسد اما چون قوانین قاطعی در این حیطه وجود ندارد نمی توان انتظار معجزه داشت. برای جلوگیری از افزایش خسارات سیل در کنار رودخانه ها، به جای ساختمان، سیل بند ساخته شود و به جای قطع درختان، تعداد آن ها افزایش و مخازن و كانال های سیلاب احداث شود. (سیل بندها که یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از سیل محسوب می شوند، نوعی گوره یا گودی هستند که در اطراف رودها و رودخانه ها به عمق 3 متری حفاری می شود تا آب های بالا آمده، در آنها گرفتار و از شدت و سرعت آب ها کاسته شود.)
