علائم و دلایل تشنج در کودکان

دلیل تشنج کردن کودکان چیست؟
تشنج، حمله یا غش است و از واکنش‌های غیرطبیعی مغز محسوب می‌شود. در حین تشنج، كودک بی‌هوش می‌شود و به مدت چند ثانیه بدنش خشک‌ شده و نفس در سینه حبس می‌گردد بعد از آن دست‌ها و پاهایش را به‌طور منظم باز و بسته می‌كند و این حالت به مدت چند دقیقه ادامه پیدا می‌كند. ممكن است كودک در شروع تشنج فریاد بزند یا ادرار و مدفوع از وی دفع شود. وقتی‌که تشنج به پایان رسید، كودک حالتی بهت‌زده دارد و احتمالاً تمایل به خواب پیدا می‌كند.

شایع‌ترین علت تشنج‌ها، بالا بودن دمای بدن است كه با یک بیماری ویروسی مانند آنفلوانزا همراه می‌شود. این نوع را تشنج تب‌دار می‌گویند و معمولاً بین سنین شش ماه تا شش‌سالگی اتفاق می‌افتد. گرایش به مبتلا شدن به تشنج تب‌دار می‌تواند خانوادگی باشد.

از دیگر علت‌های تشنج می‌توان به مننژیت، ورم مغز و در موارد نادر، اختلالات شیمیایی خون همچون پائین بودن قند خون در بیماران مبتلابه دیابت اشاره كرد. گاهی اوقات علت بخصوصی را نمی‌توان یافت. صرع یكی دیگر از علت‌های آن است.

اگر کودکی یک بار تشنج کند آیا ممکن است باز هم دچار این مشکل شود؟
معمولاً تشنج عود نمی‌کند و قابل پیشگویی و پیشگیری هم نیست. در سنین پایین، مغز کودکان به افزایش درجه حرارت بدن حساس است، اما بیشتر آنها بعد از سن پنج سالگی، دچار تشنج نمی‌شوند.
بچه‌هایی که تشنج می‌کنند معمولاً به دارو نیاز ندارند اما در کودکانی که زیر یک سال (4 تا 12 ماهه) که سابقه خانوادگی تب و تشنج و صرع در آنها وجود دارد یا بیش از 2 بار و هر بار بیش از 15 دقیقه این تشنج طول کشیده باشد، بیشتر باید مراقب باشند. از طرفی احتمال تشنج در پسرها بیشتر است.

تشنج در کودکان با چه علائمی همراه است؟
- بالا رفتن ناگهانی درجه حرارت بدن
- فریاد تند و بی‌هوش شدن
- سفت شدن بدن و حبس نفس در سینه
- تکان‌های منظم دست‌وپاها
- ادرار و مدفوع كردن
- گیجی و خواب‌آلودگی

آیا این بیماری خطرناک است؟
تشنج اگرچه وحشتناک و نگران‌کننده است خطر مرگ ندارد ولی درمان جدی آن ضروری است.

ابتدا چه‌کار باید بكنید؟
- هنگامی که کودک دچار تشنج می‌شود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید.
- آرامش خود را حفظ کرده و کنار کودک خود بمانید.
- کودک را به یک طرف بخوابانید تا در صورتی که استفراغ کرد، مواد استفراغی باعث خفگی او نشود و لباس‌های او را آزاد کنید.
- در صورتی که قبلا پزشک برای کودک‌تان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج(البته فقط به صورت مقعدی) تجویز کرده، آن را با آرامش به کار ببرید.
- نیازی نیست دندان های کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان کودک تحت فشار نباشد.
- بعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی می کنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند. به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روش ها موثر نیستند.
- بعد از توقف تشنج اگر کودکتان تب داشته باشد، می‌توانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید.
- از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل این که بعضی از علل تشنج‌های بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد، بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیک ترین بیمارستان برسانید.

دكتر چه اقدامی انجام خواهد داد؟
اگر تشنج همچنان ادامه داشته باشد به كودک شما یک داروی ضد تشنج تزریق خواهد كرد. اگر اولین تشنج كودک شما در سن كمتر از دو سالگی ایجاد شود دكتر به‌منظور انجام آزمایشات و پی بردن به علت تشنج مانند مننژیت، كودكتان را در بیمارستان بستری می‌كند. در مورد كودک بزرگ‌تر، در صورتی‌که علت تشنج نامعلوم باشد، دكتر وی را به بیمارستان ارجاع می‌دهد. در آنجا آزمایشاتی از كودک به عمل می‌آورد و متخصص اطفال در مورد درمان با داروی ضد تشنج در شرایطی كه كودک دچار یک تب عفونی دیگر نیز هست تصمیم می‌گیرد. دكتر در باب نحوه جلوگیری از بالا رفتن سریع دمای بدن در آینده توصیه‌هایی به شما خواهد كرد.

---

منبع: پرسش و پاسخ‌های عمومی مرکز مشاوره تبیان