علل ایجاد بیماری حرکت و درمان آن
چرا در سفر دچار سرگیجه و تهوع می شوید
بیماری حرکت معمولاً با احساس حال به هم خوردگی همراه با عرق سرد و سرگیجه آغاز میشود. برخی افراد رنگ پریده میشوند و ترشح بزاق دهانشان افزایش مییابد. در این میان، سردرد، خستگی، حالت تهوع و استفراغ نیز غالبا بهدنبال علائم اولیه میآید.
چرا حین سفر دچار سرگیجه و حالت تهوع می شویم؟
بیماری حرکت یک عارضه ناخوشایند موقتی که در طی مسافرت بروز میکند و مشخصه آن منگی و دلآشوبه است. این اختلال مجاری نیمدایره گوش داخلی را درگیر میسازد. این مجاری پر از مایع مسئول حفظ تعادل هستند.
علائم شایع بیماری حرکت عبارتند از:
- بیاشتهایی- تهوع و استفراغ
- احساس حرکت دورانی
- ضعف و بیتعادلی
- گیجی
- خمیازه
مسافرت بهویژه سفر با هواپیما، قایق یا اتومبیل؛ سواری تفریحی و تابسوار شدن در پارکها، حرکت نامنظم سبب تغییراتی در مایع مجاری نیمدایره گوش داخلی میشود که پیامهایی به مرکز استفراغ در مغز مخابره میکند.
عوامل تشدیدکننده بیماری:
- مسافرت- استرس
- محیط دودآلود یا تهویه ناکافی محیط
- مصرف الکل
- تحریکات بینایی (جابهجا شدن افقی)
پیشگیری:
- قبل یا در طی سفر از خوردن غذای حجیم یا مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید.- در نواحی با حداقل حرکت در هواپیما (معمولاً بر روی بالها) و قایق بنشینید.
- در صورت امکان بر روی صندلی خود تکیه دهید.
- نفسهای عمیق و آهسته بکشید.
- در صورت امکان از مکانهایی که در آن سیگار کشیده میشود دوریکنید.
- در هواپیما یا اتوبوس دستگاه تهویه بالای سر را روشن کنید تا هوا بهتر جریان پیدا کند.
- از مطالعه کردن خودداری کنید.
قبل یا در طی سفر از خوردن غذای حجیم یا مصرف نوشیدنیهای الکلی خودداری کنید.
- در بعضی خطوط هوایی روشهای اصلاح رفتاری برای افرادی که دچار ترس از پرواز بوده یا بیماری مسافرت دارند ارائه میگردد. برای دریافت اطلاعات در این زمینه با خط هوایی مربوطه یا دفتر مسافرتی خود تماس بگیرید.
- عوامل روانی نیز در بیماری مسافرت دخیلاند. سعی نمایید قبل از عازم شدن به سفر نگرانیهای خود را برطرف نمایید. در اینباره خوشبین باشید. درصورتیکه شغل یا شیوه زندگی شما ایجاب میکند که مرتب در سفر باشید و شما معمولاً دچار بیماری مسافرت میشوید برای دریافت رواندرمانی یا مشاوره با متخصص مربوطه اقدام نمایید.
- یک روش درمانی پیشگیریکننده عبارت است از حساسیتزدایی (تمرینهای خاص برای استفاده از چشمها که ممکن است به جلوگیری از بروز علائم بیماری مسافرت کمک کند). در صورت تداوم علائم، پس از پایان سفر یا مدت کوتاهی پس از آن رفع میشوند.
عوارض:
- از دست دادن آب بدن در اثر استفراغ- افتادن و آسیبهای ناشی از بیتعادلی درمان
- بهمحض بروز علائم، سعی کنید در یک اتاق تاریک استراحت کرده و یک دستمال خیس شده با آبخنک را بر روی چشمها و پیشانی خود بگذارید.
- جلوی استفراغ خود را نگیرید چراکه به تخفیف تهوع کمک میکند ولی خود را مجبور به استفراغ نکنید.
درمان دارویی:
برای درمان بیماری حرکت معمولاً داروهای اسکوپولامین، پرومتازین، سایکلیزین، مکلیزین تجویز می شود که بهتر است حتماً قبل از حرکت با پزشک مشورت کرده و یکی از این داروها را با تجویز پزشکتان استفاده نمایید.رژیم غذایی:
قبل یا در طی سفرهای کوتاه از غذاهای سبک استفاده کرده یا اصلاً غذا نخورید.برای سفرهای طولانیتر، از مصرف مکرر مقادیر اندک آشامیدنی (چای و آبمیوه) برای حفظ مایعات بدن استفاده کنید.
از مصرف الکل، نوشیدنیهای کربناته و نوشیدنیهای بسیار سرد خودداری کنید.
برای کسانی که در خودرو دچار این وضعیت می شوند، جویدن آدامس می تواند راه حل مفیدی باشد تا اثرات خفیف بیماری حرکت را ازبین ببرند. نه تنها جویدن آدامس بلکه مکیدن آبنبات و یا به طور کلی جویدن، باعث کاهش عوارض جانبی تداخل بین حس بصری و تعادل می شود.
زنجبیل هم برای درمان بیماری حرکت موثر است. زنجبیل را می توان به صورت قرص و یا ساقه تازه آن مصرف کرد تا علائم این بیماری از بین برود.
هوای تازه و سرد هم می تواند عوارض این وضعیت را تا حدودی از بین ببرد. هرچند که به نظر می رسد این کار باعث اجتناب از بوهای بدی می شود که تهوع را بدتر می کند.
منبع: پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره پزشکی مرکز مشاوره تبیان