نگاهی بر عوامل، علائم و راه‌های درمان درد شانه (2)

در رفتگی شانه

اگر فرد دچار بی‌ثباتی در مفصل شانه باشد و نسبت به بهبود آن اقدام نکند، در معرض خطر دررفتگی شانه یا سابلاکسیشن (نیمه دررفتگی) قرار می‌گیرد. در دررفتگی کامل، بخش توپی مفصل شانه به قدری شل می‌شود که به طور کامل از بخش کاسه‌ای مفصل بیرون می‌آید. در این عارضه، بافت لابروم پاره شده و استخوان بازو از کتف خارج می‌شود. دررفتگی کامل شانه با درد و تغییر شکل وضعیت شانه همراه است. بنابراین می‌توان آن را به راحتی با مشاهده شانه تشخیص داد. در سایلاکسیشن نیز بخش توپی مفصل از کاسه بیرون می‌آید اما بلافاصله به جای خود باز می‌گردد. دررفتگی و سایلاکسیشن هر دو می‌توانند براثر ضربه و زمین خوردگی هم ایجاد شوند. دررفتگی شانه حتماً باید توسط فرد متخصص جا انداخته شوند. قبل از جا انداختن شانه بهتر است رادیولوژی هم انجام شود زیرا لبه‌های نیز استخوان شکسته یا خارهای استخوانی می‌توانند حین جا انداختن شانه باعث آسیب به اعصاب شوند. درد و التهاب پس از جا انداختن شانه را می‌توان با استراحت و مصرف مسکن کنترل کرد. در بعضی موارد نیز استفاده از اسلینگ شانه برای کاهش تحرک دست و فیزیوتراپی برای بازتوانی شانه لازم است.

ترک‌خوردگی و شکستگی

شکستگی استخوان ترقوه حدود 5 درصد از شکستگی‌ها را در افراد بالغ شامل می‌شود. این نوع شکستگی معمولاً با ضربه یا زمین‌خوردگی روی شانه اتفاق می‌افتد. اگر حین ضربه، ورزش یا زمین‌خوردگی از ناحیه شانه صدای تق‌مانند به گوشتان رسید. و دچار درد و محدودیت حرکتی در شانه شده‌اید باید در اسرع وقت به مراکز درمانی مراجعه کنید زیرا بعضی از آسیب‌های شانه اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرند به درستی‌ترمیم نمی‌شوند. شکستگی ترقوه می‌تواند خفیف یا شدید باشد. در شکستگی‌های شدید، دو طرف استخوان از یکدیگر دور می‌شوند. این موارد معمولاً بسیار دردناک هستند و به جراحی نیاز پیدا می‌کنند اما شکستگی‌های خفیف و ترک‌های استخوانی معمولاً با استراحت و استفاده از اسلینگ برای محافظت از محل شکستگی، بهبود می‌یابند. در هر صورت‌ترمیم شکستگی ممکن است چند ماه زمان ببرد. برای حفظ قدرت عضلاتی و محور حرکتی شانه باید از ورزش‌درمانی و فیزیوتراپی نیز کمک گرفت.

دیسک گردن

از آنجایی که عضلات گردن بر عملکرد شانه تأثیرگذار هستند، هر گونه آسیب به گردن می‌تواند شانه و کتف را نیز تحت تأثیر قرار دهد. خیلی اوقات درد شانه از بخش بالایی ستون فقرات و گردن نشأت می‌گیرد. بیرون‌زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای گردن یکی از علل شایع درد شانه است. این بیرون‌زدگی می‌تواند بر نخاع و ریشه‌های اعصاب مربوط به شانه و دست تأثیر بگذارد و در طولانی‌مدت منجر به ضعف و تحلیل عضلات دست و بازو و درد شدید شود. خوشبختانه اغلب موارد بیرون‌زدگی دیسک به درمان‌های غیرتهاجمی جواب می‌دهند.

تاندونیت کلسیفیه

در این بیماری، کریستال‌های کلسیم درون تاندون تجمع پیدا می‌کنند و باعث درد، التهاب و اختلال عملکرد تاندون می‌شوند. تاندونیت کلسیفیه ناحیه شانه بیشتر در تاندون‌های روتاتور کاف اتفاق می‌افتد. درد ناشی از این اختلال تدریجی است و معمولاً هنگام خواب یا حرکات دست بالای سر (مثل زمان لباس پوشیدن) تشدید می‌شود. بیشتر افراد مبتلا به تاندونیت کلسیفیه، خودبه‌خود بعد از 3 تا 6 ماه بهبود می‌یابند اما این بیماری در بعضی موارد مزمن می‌شود و به درمان‌های تخصصی نیاز پیدا می‌کند.

دررفتگی ترقوه

در این آسیب، استخوان ترقوه از محل اتصال خود به استخوان کتف جدا می‌شود. دررفتگی ترقوه معمولاً بر اثر زمین خوردن یا ضربه شدید ایجاد می‌شود. در این ضربه، لیگامان‌های مفصل اهرمی- چتیری (مفصل بین استخوان ترقوه و کتف) دچار پارگی می‌شوند و ترقوه را از محل خود خارج می‌کنند. دررفتگی ترقوه با برجستگی در بالای شانه همراه است. این عارضه باید توسط فرد متخصص تحت درمان قرار بگیرد. اگر جابجایی ترقوه خفیف باشد، می‌توان از درمان‌های غیرجراحی مثل بی‌حرکتی، کمپرس سرد و داروهای مسکن کمک گرفت اما اگر جابجایی استخوان زیاد باشد فرد برای ترمیم لیگامان‌ها ممکن است به جراحی نیاز پیدا کند.

عارضه اسلپ (SLAP)

عارضه اسلپ در حالتی ایجاد می‌شود که تاندون ماهیچه دو سر بازویی، دور سر استخوان بازو گیر بیفتد. این عارضه در تمام موارد دررفتگی شانه ایجاد می‌شود اما می‌تواند بدون بروز دررفتگی نیز رخ دهد. آسیب‌های ورزشی در حمل وزنه‌های سنگین، حرکات پرتابی و هر گونه حرکت با قدرت در مفصل شانه می‌تواند در بروز عارضه اسلپ نقش داشته باشند. در این بیماری، درد معمولاً در عمق مفصل حس می‌شود. از دیگر علائم آن می‌توان به احساس صدای تق‌تق در شانه، درد و محدودیت حرکتی شانه در بعضی جهات اشاره کرد. عارضه اسلپ در مراحل اولیه و موارد خفیف با درمان غیرجراحی بهبود می‌یابد اما در موارد شدید و عدم پاسخ‌گویی به درمان غیرتهاجمی، نیاز به جراحی پیدا می‌کند.

دردهای انتشاری

درد انتشاری معمولاً با حرکت دادن شانه تشدید نمی‌شود. اختلالات مربوط به ستون فقرات گردنی بیماری‌های کبد، قلب و کیسه صفرا از گروه بیماری‌هایی هستند که می‌توانند منجر به انتشار درد به شانه شوند. برای مثال درد دست یا شانه سمت چپ می‌تواند نشانه‌ای از شروع سکته قلبی باشد. بنابراین اگر درد شانه با سایر علائم سکته قلبی مثل درد و فشار در ناحیه قفسه سینه، تعریق سرد، حالت تهوع و تنگی نفس همراه باشد، باید به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کرد.

نشانگان خروجی قفسه سینه

نشانگان خروجی قفسه سینه معمولاً باعث بی‌حسی، گزگز و درد در شانه، بازو و دست می‌شود. این اختلال به دلیل فشار بر شبکه اعصاب بازویی در ناحیه گردن اتفاق می‌افتد. در واقع اگر عضلات نردبانی پایین گردن دچار گرفتگی مزمن شوند، شبکه اعصاب بازویی را تحت فشار قرار می‌دهند و علائم نشانگان خروجی را ایجاد می‌کنند. افرادی که دارای زائده دنده گردنی هستند، بیشتر به این نشانگان مبتلا می‌شوند. نشانگان خروجی قفسه سینه را می‌توان با درمان‌های غیرتهاجمی مثل درمان‌های دستی، حرکات اصلاحی و کششی، فیزیوتراپی و ... بهبود بخشید. در صورت عدم پاسخ‌گویی به این درمان‌ها می‌توان از روش‌های دیگر مثل تزریق یا جراحی کمک گرفت.

وضعیت‌های غلط بدن

عارضه سر به جلو یکی از شایع‌ترین عوامل گرفتگی عضلات شانه و کتف است. این عارضه یکی از وضعیت‌های غلط بدن است که منجر به آسیب ستون فقرات گردنی می‌شود. وقتی سر تعادل خود را روی شانه و ستون فقرات از دست می‌دهد و به جلو متمایل می‌شود، عضلات بخش بالایی پشت وارد انقباض و گرفتگی می‌شوند تا تعادل سر را در برابر نیروی جاذبه حفظ کنند. ادامه این وضعیت منجر به درد و انتشار آن به گردن، شانه و کتف می‌شود. قوز کردن یکی دیگر از عواملی است که بر کتف و عضلات پشت تأثیر می‌گذارد و به مرور زمان باعث تضعیف و کوتاه شدن آن‌ها می‌شود. در این شرایط فرد نمی‌تواند دست خود را بدون تکان دادن کتف، حرکت دهد. به عبارت ساده‌تر، عضلات کتف همزمان با تکان خوردن دست حرکت خواهند کرد. حرکت مداوم در ناحیه کتف نیز موجب افزایش آسیب‌پذیر عضله‌های سرشانه و مفصل شانه می‌شود.

اختلالات عضله دو سر بازویی

التهاب تاندون عضله دو سر بازوی باعث درد تدریجی در جلوی شانه و درد انتشاری به عضله دو سر بازویی می‌شود. این درد معمولاً هنگام خواب یا با حمل مکرر باز، حمل کیف‌های سنگین و حرکات دست در بالای سر تشدید می‌شود. بعضی از افراد مبتلا به این التهاب، حین حرکات چرخشی شانه نیز صدایی کلیک‌مانند از آن می‌شوند. پارگی تاندون عضله دو سر بازویی یکی دیگر از عوامل درد شانه است که باعث جدایی عضله دو سر بازو از مفصل شانه می‌شود. از علائم این عارضه می‌توان به صدای ناگهانی از شانه، درد شدید، کبودی، تورم و ایجاد برجستگی در بالای حفر، آرنج اشاره کرد. عوارض مربوط به تاندون‌های عضله دو سر بازو اغلب با درمان‌های غیرتهاجمی، کمپرس سرد، استراحت و... بهبود می‌یابند اما ورزشکاران یا افرادی که برای ادامه فعالیت‌های خود نیازمند قدرت عضلانی بالا هستند شاید برای ترمیم تاندون به جراحی نیاز پیدا کنند.

---

منبع: هفته نامه سلامت - دکتر شاهد صدر، متخصص کایروپراکتیک عضو انجمن علمی کایروپراکتیک ایران