عوارض عجیب‌وغریب داروهای رایج

شما می‌دانید که بعضی از داروها می‌توانند باعث خواب‌آلودگی، سردرد و حالت تهوع شوند؛ اما ممکن است گاهی برخی عوارض جانبی غیرمعمول بر روی برچسب یا کاغذ راهنمای داروها درج نشده باشند و یا پزشک هرگز چیزی راجع به آن به شما نگوید، ولی اتفاق بیفتند.

ما از یک داروساز در مورد عوارض احتمالی و عجیب و غریب برخی داروها سؤال کردیم:

1. تغییر رنگ ادرار، از جمله آبی

تعدادی از داروها می‌توانند رنگ ادرار را تغییر دهند، یک داروی قدیمی که تغییر رنگ ادرار را سبب می‌گردد، پیریدیوم است که برای کاهش ناراحتی ناشی از عفونت مجاری ادرار تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند، بسته به اسیدیته ادرار، رنگ آن را به نارنجی تا قرمز تغییر دهد. ریفامپین؛ داروی ضد سل، سولفاسالازین؛ داروی ضدالتهاب و وارفارین؛ رقیق‌کننده خون نیز می‌تواند ادرار نارنجی رنگ را ایجاد کند.
آنتی‌بیوتیک‌های نیتروفورانتوئین و مترونیدازول می‌توانند به ادرار قهوه‌ای منجر شوند و معمولاً داروهای تجویزی مثل آمیتریپتیلین، دوکسوروبیسین، اندومتاسین، سایمتیدین، فنرگان و تریامترین هم می‌توانند ادرار آبی یا سبز ایجاد کنند. اگر متوجه چیزی عجیب و متفاوت شدید، با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.

2. تغییر میل جنسی

در میان داروهایی که می‌توانند باعث کاهش میل جنسی شوند، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پاکسیل، سلکسا و زولوفت، برخی داروهای کاهنده فشارخون و هورمون‌ها مانند قرص‌های ضدبارداری در رأس قرار دارند.
داروهای اختلال نعوظ مانند ویاگرا، که می‌تواند نعوظ مداوم و دردناک ایجاد کنند، و داروی ضدافسردگی ترازودون (Oleptro) نیز می‌توانند تحریک جنسی را کاهش دهند.

3. رفتارهای اعتیادآور

داروهای مخدر مربوط به بیماری پای بی‌قرار و پارکینسون، میراپکس (پرامیپکسول) و رکوئیپ (روپینیرول)، ممکن است منجر به رفتارهای اجباری اعتیادآور شوند که می‌تواند شامل قماربازی، اعتیاد جنسی، خرید اجباری، پرخوری و دیگر اختلالات مربوط به خوردن باشد.

4. راه رفتن در خواب

برخی داروها ممکن است باعث راه رفتن و یا حتی رانندگی در خواب، در بعضی افراد شود. همچنین ممکن است این افراد به طور ناگهانی در نیمه روز به خواب بروند. افراد مختلف می‌توانند رفتارهای متفاوتی نسبت به داروهایی که بر روی سیستم اعصاب مرکزی اثرگذارند مانند داروهای ضد اضطراب شامل بنزودیازپین‌ها، داروهای خواب مانند آمبین، لونستا و سوناتا، از خود نشان دهند. همچنین داروهای ضد درد و سست‌کننده عضلات و حتی آنتی‌بیوتیک‌های بدون نسخه مانند بنادریل، ممکن است بر روی برخی افراد اثرگذار باشند.

5. کاهش قدرت بویایی و چشایی

ممکن است برخی آنتی‌بیوتیک‌ها موجب تغییر در حس بویایی و چشایی شوند. این داروها می‌توانند شامل آمپی‌سیلین، ماکرولیدها، کوئینولون‌ها، سولفامتوکسازول، تری متوپریم، تتراسایکلین و مترونیدازول باشند.
داروهای مربوط به سیستم عصبی مانند داروی پارکینسون، محرک‌های CNS، داروهای ضد میگرن و سست کننده عضلات، نیز داروهای قلبی (داروهای ضد فشارخون، دیورتیک‌ها، استاتین‌ها و داروهای ضدآریتمیک) و اکثر داروهای تیروئیدی، می‌توانند چنین اثری به جا بگذارند.
سایر عوامل شامل داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای، بعضی از داروهای روان‌پریشی، آنکسیولیتیک‌ها، تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو، داروهای خواب، آنتی‌هیستامین‌ها، برونکودیلاتورها (بازکننده‌های برونش)، ضدالتهاب‌ها، ضدقارچ‌ها، داروهای ترک سیگار و ضد ویروس‌ها می‌شوند.

6. توهم

طیف وسیعی از داروهایی که بر روی سیستم اعصاب مرکزی اثر می‌گذارند، می‌توانند موجب توهم شوند. داروهای مورد استفاده برای درمان درد و کاهش اضطراب و افسردگی، نیز می‌توانند مسبب این عارضه شوند. داروهای آنتی‌کولینرژیک که برای درمان بیماری‌های مثانه، بیماری انسداد مزمن ریوی و پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای چنین اثری هستند. میراپکس (پارمیپکسول) مورد استفاده برای پارکینسون و سندروم پای بی‌قرار، به ویژه در افراد سالخورده، می‌توانند توهم را سبب شوند.

7. افزایش وزن شدید 

حدود 10 تا 15 درصد مشکلات وزن ممکن است مربوط به داروها باشد. بعضی از داروها گرسنگی را افزایش می‌دهند یا در فرایند سوخت کالری بدن خلل وارد می‌کنند و یا موجب تجمع مایعات در بدن بیمار می‌شوند. برخی داروهای متداول مرتبط با افزایش وزن عبارتند از: کورتیکواستروئیدها، داروی ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پاکسیل، سلکسا و پروزاک و سولفونیل اوره‌آزهایی که برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شوند.

8. اختلالات بینایی

بعضی از داروها می‌توانند روی چشمان شما تأثیر بگذارند که تاری دید تا آسیب‌دیدگی شبکیه را منجر خواهند شد. این داروها شامل داروهای اختلال نعوظ، داروهای فشارخون، مینوسیکلین و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها و حتی برخی از داروهای گیاهی است. کورتیکواستروئیدها، ضد روان‌پریشی‌ها، داروهای ضدمالاریا و آنتی‌هیستامین‌ها نیز می‌توانند مشکلات بصری را ایجاد کنند.

9. پارگی تاندون

اغلب داروهایی که باعث تاندونیت (التهاب تاندون) یا پارگی تاندون می‌شوند، داروهایی از گروه فلوروکوئینولون هستند، از جمله سیپرو، سیپرو XR، پروکوئین XR، لواکوئین، فلوکسین و معادل‌های عمومی آن‌ها.
اختلالات ناشی از مصرف این دارو در تاندون آشیل، روتاتور کاف (گرداننده شانه)، دوسر بازو، دست و انگشت شست دیده شده است.

10. زبان مودار

احتمالاً تغییر در باکتری‌های طبیعی دهان که می‌تواند به علت مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها باشد، دلیل این عارضه است. علل دیگر این اثر ناخوشایند عبارتند از: ضعف بهداشت دهان و دندان، مصرف سیگار، نوشیدن بیش از حد قهوه و کم آبی بدن. محصولات حاوی بیسموت مانند پپتو-بیسمول نیز ممکن است باعث زبان مودار شود.

---