ریشخند آدم‌های بی‌فرهنگ و روشنفکران از دید یک گربه
رمان «ما گربه هستیم» نوشته ناتسومه سوسه‌کی با ترجمه احد علیقلیان توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1397/11/08 ساعت 09:16
رمان «ما گربه هستیم» نوشته ناتسومه سوسه‌کی به‌تازگی با ترجمه احد علیقلیان توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شده است.
ناتسومه سوسه‌کی نویسنده ژاپنی است که در سال ۱۸۶۷ متولد و در سال ۱۹۱۶ درگذشت. این نام البته اسم مستعار این نویسنده است. اسم اصلی مولف رمان «ما گربه هستیم»، ناتسومه کین نوسو است که به‌عنوان محبوب‌ترین رمان‌نویس کشور ژاپن شناخته می‌شود. او پس از فراز و فرودهای مختلف زندگی‌اش، نوشتن را در سال ۱۹۰۶ پس از بازگشتش از انگلستان به توکیو و ۴ سال استادی ادبیات انگلیسی در دانشگاه سلطنتی این شهر آغاز کرد.
سوسه‌کی ابتدا می‌خواست فقط یک داستان کوتاه بنویسد اما این داستان کوتاه تبدیل به اولین فصل رمان «ما گربه هستیم» او شد. در آغاز نگارش این کتاب مغشوش و درهم‌برهم بود. اما او مشکل را با قرار دادن شخصیت گربه آواره و بیزار از دنیا در مرکز و ارائه روایت از زبان او حل کرد. به این ترتیب، شخصیت اصلی این رمان یعنی همان گربه، نگاهی انتقادی با چاشنی طنز نسبت به مسائل محیط اطرافش دارد. انتخاب یک بچه‌گربه به‌عنوان راوی و شخصیت یک رمان، موید این معنا هم بود که خود نویسنده، پیش‌تر و در گذشته بچه‌گربه‌ای آواره بوده است. در مجموع الگوی کلی گربه و صاحبش در این رمان، آینه‌دار خودِ سوسه‌کی و گربه‌اش هستند.
این کتاب پیش‌تر توسط آیکو ایتو و گرِیم ویلسن از ژاپنی به انگلیسی ترجمه شده و علیقلیان آن را از انگلیسی به فارسی برگردانده است. علیقلیان در مقدمه‌ای که بر ترجمه‌اش از این رمان نوشته، از برخی نوشته‌های شمس تبریزی استفاده کرده است؛ از جمله این عبارت که «گربه جمع است در نفس خویش» و این نتیجه را گرفته که گربه ما هم جمع است در نفس خویش. علاوه بر موضوعات مربوط به اندیشه و روانشناسی، سوسه‌کی در این کتاب با تکیه بر تعلیماتش در فلسفه چینی، نیش و کنایه‌های گزنده‌ای حواله خیزش‌های اجتماعی ژاپن در دوره تاریخی میجی کرده است.
موضوع اصلی رمان پیش رو، تعارض ارزش‌های مادی و زیبایی‌شناسی است. البته مترجم اشاره می‌کند اگر این مساله، تنها موضوع مدنظر نویسنده در رمان «ما گربه هستیم» بود، خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شد. به این ترتیب کتاب مورد نظر از مجموعه‌مضامینی تشکیل شده که با استفاده همزمان از روایت و گفتار با یکدیگر در ارتباط تکاملی هستند؛ موضوعاتی از جمله لباس، غذا، چهره آدم‌ها و کارکرد ذهن‌شان، گرایش ژاپن به مدرنیته غربی، سرنوشت فرد، فردگرایی برگرفته از فرهنگ غرب و ... . در این رمان، شرق، برابر غرب قرار می‌گیرد. شرق بر پرورش روح و جان تاکید می‌کند و غرب بر پیشرفت مادی. از طرفی انواع آدم‌های بی‌فرهنگ یا فرهنگ‌ستیز و روشنفکران مورد تمسخر نویسنده قرار گرفته‌اند. تنهایی انسان هم از دیگر مولفه‌های مفهومی رمان «ما گربه هستیم» است. به تعبیر مترجم کتاب، اگر این کتاب، یک چیز را آشکار کند، همانا سرشت انسان است که با گذشت نسل‌ها تغییر نمی‌کند.
این رمان در ۳ فصل اصلی نوشته شده است. طراحی جلد ترجمه فارسی کتاب توسط ابراهیم حقیقی انجام شده است.
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:
«مطمئنا هیچ قانونی نیست که مانع رشد قد آدم‌ها بعد از بیست سالگی شود. دلم به امید ضعیفی خوش بود که اگر غذای مناسبی به تور بخورانم شاید قد بکشی.» صاحب‌مان که از هر حیث می‌خواست نشان دهد که چیزی که می‌گوید جدی است قصد داشت استدلال عجیب خودش را بسط دهد که صدای تیز زنگ در و به دنبالش فریاد «سلام» حرفش را قطع کرد. سوزوکی سرسخت به دنبال بوی علف کیسه کشیش روی بام انگار سرانجام رد لانه آقای بدترکیب را زده است.
زن صاحب‌مان موقتا دعوای خانگی‌شان را به تعویق می‌اندازد و نیمتنه و جعبه خیاطیش را برمی‌دارد و در اتاق اندرونی ناپدید می‌شود. صاحب‌مان پتوی خاکستری را به‌صورت توپ درمی‌آورد و به درون اتاق مطالعه پرت می‌کند. خدمتکار کارت ویزیت را می‌آورد و به صاحب‌مان می‌دهد که پس از خواندنش کمی متحیر به‌نظر می‌رسد. سپس به خدمتکار می‌گوید که مهمان را به داخل راهنمایی کند و بعد در حالی که کارت همچنان در دستش مچاله شده راهی مستراح می‌شود. اگر این‌طور ناگهانی رفتن او به خلا ورای فهم کسی است، توضیح این‌که چرا کارت سوزوکی توجورو را همراهش برده است از این هم دشوارتر است. درهرحال بدا به حال روح آن کارت ویزیت که باید او را تا آن محل نامطبوع همراهی کند.
خدمتکار یک بالش پنبه‌ای با نقش چاپی را روی کف اتاق جلو تاقچه می‌گذارد و مهمان را به نشستن در آن جای آبرومند دعوت می‌کند و بعد خودش از آن‌جا می‌رود. سوزوکی اول اتاق را برانداز می‌کند. با وارسی طومار به نمایش گذاشته شده در تاقچه شروع می‌کند: حروف چینی آن، که بنابر ادعا نوشته موکان آن خطاط استاد فرقه ذن است، البته رونوشت است اما اعلام می‌کند که گل‌ها در حال شکفتن است و در سراسر دنیا بهار شده است. سپس توجهش را به شکوفه‌های زودرس گیلاس معطوف می‌کند که در یکی از گلدان‌های سرامیک که در کیوتو ارزان است آراسته شده است. سپس وقتی که نگاه پرسه‌زنش اتفاقی به بالشی که برای راحتی او فراهم شده می‌افتد، چه باید پیدا کند جز گربه‌ای چمباتمه‌زده که درست در وسط آن فارغ‌البال کاشته شده است. لازم نیست بگوییم که گربه مورد نظر شخص شخیص ماست.
این کتاب با ۶۱۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۹۱ هزار و ۵۰۰ تومان منتشر شده است.
منبع: مهر
