بایدهای رفتارِ کهن سالان در فرهنگ انتظار

از دعاهای منسوب به امام عصر(عج)، دعای معروف «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ...» است که به زیبایی هر چه تمام و در فرازهایی کوتاه، وظایف منتظران از اقشار و صنوف مختلف را بیان کرده و راه و رسم زندگی به سبک انتظار را نشان می دهد.

از این رو، در سلسله مطالبی شرح فرازهای نورانی و ژرف این دعا مرور می شود:

امام مهدی(عج) در ادامه این دعای شریف بیان می کنند: «وَ عَلَى مَشَایِخِنَا بِالْوَقَارِ وَ السَّكِینَةِ؛ بر پیرمردان وقار و سنگینی ببخش».

منظور از مشایخ به قرینه شباب و جوانان كسانی هستند كه از نظر سنی بزرگترند و به پیری رسیده اند آنچه شایسته آنها است، وقار به معنای بزرگواری(1) وحلم و بردباری(2) و سكینه به معنای آرامش و طمانینه است. شاید تفاوت این دو واژه از آن جهت است كه وقار در نفس و سكینه در اعضاء و جوارح است.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در توضیح این فراز می فرمایند: «كهنسالان در هر اجتماع با كوله باری از تجربه های اندوخته و درس های آموخته از زندگی، در حركت و تربیت جوامع نقش چشمگیری دارند. تربیت جامعه منتظر نیز از این قاعده بیرون نیست، پس شایسته است تا آنان خویش را به دو صفتی كه در این دعای شریف به عنوان وصف مطلوب آنان  از خدای سبحان درخواست گردیده متصف گردانند، تا هم خود اهل انتظار راستین باشند و هم الگوی عملی دیگران.

وقار به معنای متانت و سنگینی و در برابر خفّت و سبكی است. بر اساس این بخش از دعای نورانی ولیّ عصر (عج) بر كهنسالان بایسته است در اندیشه و عمل، متانت خویش را حفظ كنند و از هر عملی كه از قدر آن ها بكاهد و جایگاهشان را پایین آورد بپرهیزند.

سَكینه كه همانا استقرار و آرامش جسمی و روحی است، دومین صفتی است كه اتصاف به آن بر اساس این دعای شریف برای كهنسالان بایسته است. اگر چه اقتضای طبیعت كهنسالی كم صبری و بی قراری است، بر پیران منتظر شایسته و بایسته است تا به هنگام غضب یا هر زمینه تحریكی دیگری كه آنان را به اضطراب و بی ثباتی در گفتار و رفتار می كشاند، آرامش و وزانت خویش را حفظ كنند.

جامعه ای كه كهنسالانش به چنین اوصافی آراسته باشند و با هر مسئله ای با وقار و سَكینه رو به رو شوند، جوانانش پناهگاهی مطمئن و مهربان یافته و در پرتو شفقت آنان و با استفاده از اندوخته های ارزشمندشان مسیر بهره مندی های مادی و تكامل معنوی را به سادگی می پیمایند.»(3)

همانطور كه این دو صفت زیبنده بزرگان است ما هم وظیفه داریم نسبت به آنها وقور باشیم «وَقِّرُوا كِبَارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغَارَكُم‏»(4) پس رعایت احترام متقابل در جامعه از انتظارات امام از ما است كه باید در بین كوچك و بزرگ نهادینه شده وبه عنوان فرهنگ مهدوی به جهانیان عرضه شود.

پی نوشت:
1- التحقیق فی كلمات القرآن الكریم، ج‏13، ص: 176؛
2-الوَقار: السكینة و الوَداعَةُ. و رجل‏ وَقُورٌ و وقارٌ و مُتَوَقِّر: ذو حلم و رَزانَة  علیه السلاملسان العرب، ج‏5، ص: 291؛
3- امام مهدی، موجود موعود، ص 209؛
4- الأمالی، ص: 94.

*به کوشش گروه ادعیه و زیارات مرکز تخصصی مهدویت

---

منبع: خبرگزاری شبستان