خانه فاطمه (س)، تجسم آیه تطهیر

«پیامبر (ص)در خانه فاطمه زهرا (س) خیمه ای را برپا می کند و خود حضرت و فاطمه زهرا و حضرت علی و حسنین در زیر آن قرار می گیرند و حضرت می فرماید این ها اهل بیت من هستند، این ها را از هر پلشتی پاکیزه قرار ده. از آن سو می بینیم که سوره کوثر تطبیقی جز با شخصیت حضرت زهرا ندارد و این از جمله مقامات حضرت است که خداوند در آیات سوره کوثر به پیامبر می فرماید: ما به تو کوثر که خیر کثیر است عطا کردیم و به پیامبر می فرماید که به این مناسبت قربانی کن. حضرت زهرا سلام الله علیها مدافع رسالت هستند و با تمام وجود پشت پیامبر (ص) قرار می گیرند.  وقتی هنوز طفلی کوچک هستند با دستان کوچک خود، غبار و خستگی را از روی پیامبر پاک می کنند و وقتی حضرت خدیجه وفات می کنند چنان به پیامبر مهر می ورزند که یک مادر در حق فرزند خود انجام می دهد و این افسانه نیست چون پیامبر اغراق نمی کند و اهل غلو نیست و پیامبر (ص) بی جهت درباره حضرت فاطمه زهرا (س) تعبیر «ام ابیها» را به کار نمی برند. فاطمه (س) بنا به گفته پیامبر، مادر پدرش است آنچنان به پیامبر دلسوزی می کنند که یک مادر نسبت به فرزند خود، این نقش حضرت زهرا در دفاع از رسالت است.»

آنچه در ادامه می آید بخش اول گفتگوی گروه قرآن و معارف با دکتر «مجید معارف»، رییس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران درباره جایگاه و شخصیت حضرت فاطمه زهرا (س) به مناسبت ایام فاطمیه است.

گاهی ما در بیان شخصیت و جایگاه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها  به گونه ای عمل می کنیم و در حقیقت توصیفی از حضرت ارائه می کنیم که شاید برای اذهان امروزی قابل قبول نباشد. منظورم اکتفا کردن به این است که بگوییم حضرت صدیقه طاهره  دخت پیامبر و همسر امام علی و  مادر حسنین است. دیدگاه شما در این باره چیست؟

البته این مطلب که حضرت زهرا (س) فرزند رسالت است دختر پیامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم، همسر امامت است و مادر ولایت، این در جای خود افتخار و موقعیتی را برای حضرت زهرا سلام الله علیها ایجاد می کند که می تواند بیانگر آثار تربیتی پیامبر در ایشان باشد و از مجموعه فضایل حضرت باشد که انتظار می رود. در حقیقت این که ما چنین توصیفی و نسبتی داشته باشیم شأن حضرت را نشان داده ایم اما جدای از این نسبت ها که درباره حضرت زهرا (س) گفته شده و ممکن است برای برخی اذهان قانع کننده نباشد آیه ای از قرآن درباره  موضوع مورد بحث می خوانم. در آیات انتهایی سوره مبارکه تحریم خدای تبارک و تعالی از زنانی با ما سخن می گوید که این زنان می توانند الگو و مثل برای همه مومنان باشند. قرآن می فرماید: "و ضرب الله مثلا للذین آمنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظالمین و مریم ابنت عمران اللتی احصنت فرجها فنفخنا فیه من روحنا و صدقت بکلمات ربها و کتبه و کانت من القانتین".  در این آیات دو بانو مطرح می شوند که خودشان منهای وابستگی به اطرافیان خود مَثَل و الگو واقع می شوند، آن هم نه مَثَل و الگو برای زنان مومنان، بلکه مَثَل و الگو برای همه مومنان اعم از مردان و زنان مومن. یکی از این دو، زن فرعون بود که در کاخ فرعون بود و به نوعی ملکه کاخ بود اما وقتی به حقیقت رسید و درک کرد که حضرت موسی فرستاده ای از جانب خاواند است به موسی ایمان آورد و به خاطر حمایت از موسی در برابر همسرش انواع آزارها و شکنجه ها را به جان خرید همچنان که در این آیات می فرماید خداوندا مرا خانه ای در بهشت قراره ده و مرا  از قوم ظالمان قرار نده. آنچه در این باره می توان گفت این است که زن فرعون از حامیان حضرت موسی از همان دوره طفولیت حضرت بود و در راه عقیده خودش از همه آن موقعیت های اجتماعی و منصب ها و آسایش ها دست کشید و خداوند در این آیات می فرماید این خانم به خاطر این ویژگی برای همه مردان و زنان مومن الگو قرار داده شد.

و در ادامه حضرت مریم معرفی می شوند.

بله خانم دیگری که در ادامه همین آیات معرفی شده و به خاطر پاکدامنی و عبادت هایش ستوده می شود حضرت مریم است که قرآن درباره ایشان می فرماید: مریم ابنت عمران اللتی احصنت فرجها / مریم دختر عمران که پاکدامن بود. باز در سوره آل عمران درباره ویژگی حضرت مریم می خوانیم که مریم برگزیده شد و ملائکه با او حرف می زدند و همین زن زمینه ساز به وجود آمدن پیامبری بزرگ به نام حضرت عیسی شد.

اما با همین نگرش وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم یک الگو و مثال برای مومنان است اعم از زن و مرد، حتی اگر نگاهی کوتاه به برخی از فرازهای زندگی حضرت داشته باشیم می توانیم این نکته را به روشنی در حیات حضرت ملاحظه کنیم. بنده توفیق داشتم و کتاب کوچکی از حیث کمیت به نام "شخصیت شناسی فاطمه زهرا بر پایه کتاب و سنت" نگاشتم و در این کتاب قدری درباره شخصیت و جایگاه حضرت فاطمه زهرا (س) از منظر آیات  و روایات بحث کردم و از این دریچه شخصیت حضرت را مورد واکای و تبیین قرار دادم. با مطالعه این کتاب که برگرفته از آیات و روایات است ثابت می شود که  حضرت فاطمه زهرا (س) موقعیت ممتازی در برخی از آیات قرآن دارند. 

در این باره می توانید مثال بزنید؟

فی المثل وقتی پیامبر به مباهله می روند آیه ای نازل می شود که مناسبت با این واقعه دارد. در بخشی از آیه 33 سوره احزاب که آیه تطهیر است و در این باره نازل شده می خوانیم: " انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا." در آیه تطهیر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در مرکزیت اهل بیت (ع) قرار می گیرند چون پیامبر (ص)در خانه فاطمه زهرا (س) خیمه ای را برپا می کند و خود حضرت و فاطمه زهرا و حضرت علی و حسنین در زیر آن قرار می گیرند و حضرت می فرماید این ها اهل بیت من هستند، این ها را از هر پلشتی پاکیزه قرار ده. از آن سو می بینیم که سوره کوثر تطبیقی جز با شخصیت حضرت زهرا ندارد و این از جمله مقامات حضرت است که خداوند در آیات سوره کوثر به پیامبر می فرماید: ما به تو کوثر که خیر کثیر است عطا کردیم و به پیامبر می فرماید که به این مناسبت قربانی کن.

حضرت زهرا سلام الله علیها مدافع رسالت هستند و با تمام وجود پشت پیامبر (ص) قرار می گیرند.  وقتی هنوز طفلی کوچک هستند با دستان کوچک خود، غبار و خستگی را از روی پیامبر پاک می کنند و وقتی حضرت خدیجه وفات می کنند چنان به پیامبر مهر می ورزند که یک مادر در حق فرزند خود انجام می دهد و این افسانه نیست چون پیامبر اغراق نمی کند و اهل غلو نیست و پیامبر (ص) بی جهت درباره حضرت فاطمه زهرا (س) تعبیر "ام ابیها" را به کار نمی برند. فاطمه (س) بنا به گفته پیامبر، مادر پدرش است آنچنان به پیامبر دلسوزی می کنند که یک مادر نسبت به فرزند خود، این نقش حضرت زهرا در دفاع از رسالت است.

---

 منبع: خبرگزاری شبستان