سهم اموات از سفره «انتظار»

از دعاهای منسوب به امام عصر(عج)، دعای معروف «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ...» است که به زیبایی هر چه تمام و در فرازهایی کوتاه، وظایف منتظران از اقشار و صنوف مختلف را بیان کرده و راه و رسم زندگی به سبک انتظار را نشان می دهد.

از این رو، در سلسله مطالبی شرح فرازهای نورانی و ژرف این دعا مرور می شود:

امام مهدی(عج) در ادامه این دعای شریف بیان می کنند: «وَ عَلَى مَوْتَاهُمْ بِالرَّأْفَةِ وَ الرَّحْمَة؛ بر مردگانشان مهربانی و رحمت تفضل كن».

این فراز از دعای امام عصر(عج) اوج رافت و محبت ایشان در حق مردم حتی اموات را نشان می دهد چراکه آن حضرت(عج) از خدا برای مردگان طلب مهربانی و رحمت می کنند.

باید توجه داشت بنابر آموزه های دینی این فقط زندگان نیستند که به دعا نیاز دارند بلکه اموات چه بسا به دلیل آنکه اصطلاحاً دست شان از دنیا کوتاه است و خود توان تاثیر بر احوال خویش در بزرخ را ندارند، به دعا نیازمندتر باشند. لذا انجام اعمال واجب و مستحبی به نیابت از آنها و هدیه کردن ثواب این اعمال به روح آنها که از دنیا رفته اند نه فقط برای فرد متوفی بلکه برای شخصی که این اعمال را انجام می دهد، منشا خیرات و برکات بسیار است.

مرور بر آموزه های دینی روایی نشان می دهد بهترین دعا در حق اموات، طلب آمرزش و مغفرت برای آنها است چنان که در آیه قرآن این دعا آمده: «ربّنا اغفر لی و لوالدیّ و للمؤمنین یوم یقوم الحساب؛ (1) پروردگارا ! روزى که حساب برپا مى‏شود، بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى».

یکی از صحابه از حضرت رسول(ص) نقل کرده که ایشان فرمودند: «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، عرض کردم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند... ای خانواده من، پدر ، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است . نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند».(2)

این روایت و نیازی که اموال به خیرات و دعای زندگان دارند نشان از اهمیت دعای امام عصر(عج) در حق مردگان و رافت ایشان در حق اموات دارد چراکه بنابر روایات امام از پدر و مادر بر انسان ها مهربانتر و دعایش قطعاً مستجاب است و لذا دعایی که در حق مردگان از مومنان و شیعیان و غیر از دشمنان اهل بیت علیهم السلام می کند، مورد اجابت قرار می گیرد.
این رفتار حضرت حجت(عج) برای منتظران ایشان هم درس آموز است تا اموات را یاد کنند و حواس شان به نیاز و اضطرار آنها در عالم برزخ باشد؛ چنان که در روایات و منابع معتبر اعمالی برای اموات سفارش شده، مثل دعای بیست و چهارم از صحیفه سجادیه.

همچنین، برای میت هر سوره‌ای از قرآن خوانده شود ثواب دارد و نسبت به خواندن سوره‌ی حمد و توحید و تبارك، یس و قدر سفارش شده است. (۳)

مرحوم حاج شیخ عباس قمى در مفاتیح‏الجنان، صفحه ۳۱۷ حدیث صحیحى را از امام صادق(ع) نقل فرموده که می فرمایند: «میت شاد و مسرور مى‏ شود و گشایش پیدا مى‏ کند به دعا و استغفارى که براى او مى‏ کنند چنانچه زنده شاد مى ‏شود به هدیه که براى او مى‏ برند و فرمود که ثواب نماز، روزه، حج، صدقه و سایر اعمال خیر و دعا در قبر میت بر او وارد مى‏ شود و ثواب آن براى مرده و کسى که آنها را انجام داده نوشته مى‏ شود».

پی نوشت:
1-ابراهیم (14)آیه 41؛
2-محدث قمی، مفاتیح الجنان ، بخش زیارت قبور مؤمنین؛
3- مفاتیح الجنان، صص939 -942.

---

منبع: خبرگزاری شبستان