درد بیکاری برای گریمورهایی که عضو «باندها» نیستند

 ضمن اینکه به گفته عبدالله اسکندری در قسمت قبلی ، در سینمای ما به دلیل نبود یک متولی برای وارد کردن وسایل گریم، شاغلان در این حرفه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند.
از سویی در قسمت حاضر این گزارش مصاحبه شوندگان،بشدت از عدم عدالت در تقسیم کار و نیز سودجویی های بخشی از صاحبان قدرت و نفوذ روابط به جای ضوابط گلایه کرده اند. مواردی که به گفته آنان در سایر صنوف هم دیده می شود و افراد مستقل را آزار می دهد. مشکلاتی که جا دارد مدیران سینمایی برای حل آنها پیشقدم شوند.
***

ناهید علامی:
اکثر همکاران بیکار و یا کم کار هستند

نایب رییس هیأت مدیره انجمن چهره پردازان خانه سینما، معتقد است: گریم خیلی جایگاه محجوبی در سینمای ایران دارد.
ناهید علامی درباره مسائل و مشکلات انجمن چهره پردازان، به بانی فیلم گفت: از آبان ماه سال گذشته مواردی در انجمن چهره پردازان پیش آمده که موارد کلیدی و خیلی مهمی است. یک سری اتفاقاتی افتاده که از ۳ آبان سال گذشته خیلی سعی کرده ام درباره شان حرفی نزنم و خودداری و تحمل کنم، ولی شاید لازم باشد یک سری مطالب را رسانه ای کنم. درباره شرایط گریمورها باید بگویم متأسفانه با اینکه سال هاست خانه سینما شکل گرفته همیشه بحث امنیت شغلی مطرح و در موردش صبحت بوده، ولی متأسفانه تا به امروز از امنیت شغلی اصلاً خبری نیست. شرایطی که طی آن گریمورهایی که عضو خانه سینما هستند، بتوانند کار کنند. خودم سال هاست ترجیح می دهم در حاشیه باشم، اصلاً کار نکنم اما در صنف فعال هستم و بعد از چند سال، امسال یک کار سینمایی داشته ام. شرایط طوری شده ممکن است امثال من زندگی مان از این راه نچرخد، ولی واقعاً کسانی که زندگی شان از این راه می گذرد، بشدت تحت فشار هستند و کارها فقط بین عده ای انگشت شمار تقسیم می شود. چه در صنف ما و چه در اصناف دیگر می بینید در تمام تیتراژها برخی اسامی تکرار می شوند. در صورتی که اعضای خوبی داریم که کارشان خیلی باکیفیت است، ولی متأسفانه آنقدر مهجور واقع شده اند که کسی سراغ شان نمی رود. دلیل اینکه یک سری افراد پُرکار و یک سری افراد بیکار هستند، دلیل بر این نیست که کارشان خوب و بقیه کارشان بد است. نمی خواهم به عزیزانی که پُرکار هستند توهین کنم، اما متأسفانه یک سری ارتباطات وجود دارد که بعضی ها واردش نمی شوند. انصاف و دقت در تقسیم کارها وجود ندارد. در این یکی- دو ساله که رییس انجمن چهره پردازان بودم، بحث بر سر این بود تا قراردادهای نازلی از انجمن های مختلف با تهیه کنندگان و کارگردانان نوشته شود و با همان قراردادها سرکار برویم، ولی آن هم به ثمر ننشست و فقط همه چیز در حد حرف زدن بود. ضمن اینکه باید در نظر داشت تعداد ۳۲۰ عضو داریم و به این تعداد هم قرار است افرادی اضافه شوند. خیلی خوب است جوانان جذب کار و به مرور جایگزین پیشکسوتان شوند، ولی این اتفاق باید خیلی حساب شده باشد، نه اینکه فقط عده ای سرکار باشند. هیچ مسیر مشخص و تعریف شده ای وجود ندارد که افراد درست وارد شوند و کار کنند و بعد از آن جوانان جایشان را بگیرند. متأسفانه همیشه رابطه به ضابطه غلبه می کند و این خیلی آسیب زننده است.
طراح چهره پردازی فیلم های «کلاه قرمزی و پسرخاله» و «جوانمرد» در خصوص اینکه از میزان دستمزدها رضایت دارد یا خیر، افزود: میزان دستمزدها با اینکه خیلی تورم زیاد است و وضع اقتصادی را همه بهتر می دانند. بویژه که دستمزدها هم بیشتر نشده است. وقتی دعوت به کاری می شویم، آنقدر دستمزدها پایین است که حتی نمی توانیم هزینه های مجری و یا وسایل را پرداخت کنیم. وسایل گریم به قدری گران شده که دستمزدها جوابگو نیست و خیلی ها ترجیح می دهند کار نکنند. اکثر همکاران بیکار و یا کم کار هستند.
طراح چهره پردازی فیلم «آوازخوان» افزود: حق مسلم جوانان است که وارداین حرفه شوند. خیلی ها علاقه مند هستند و خیلی ها استعداد ذاتی این کار را دارند و دوره هایش را به شکل آکادمیک می گذرانند، ولی به سختی می توانند وارد کار گریم در سینما و حرفه ای شوند. افراد تازه کاری را می شناسم، چون این حرفه از دور برایشان خیلی خوشایند و جذاب است، با علاقه و انگیزه وارد می شوند، اما به محض اینکه مشکلات را می بینند، بخصوص آقایان ترجیح می دهند از این حرفه بروند و هزینه های زندگی شان از طریق شغل دیگری تأمین کنند و بیشتر به عنوان شغل دوم به این حرفه نگاه می کنند.
طراح چهره پردازی فیلم «پسر مریم» درباره اینکه شرایط کار در تلویزیون بهتر است یا در سینما، گفت: کسانی که در تلویزیون استخدام می شوند، مثل خیلی از ادارات دیگر روتین کار می کنند و دستمزد مشخصی می گیرند و خیلی ها برنامه ای کار می کنند و می توانند روی دستمزدهایشان حساب باز کنند. در سینما اما باید ببینند آیا دعوت به کار شوند و یا نمی شوند.
طراح چهره پردازی فیلم «قطار آن شب» درباره جایگاه گریم در سینمای ایران، یادآور شد: متأسفانه گریم در سینمای ایران خیلی جایگاه محجوب و پایینی دارد. اگر تیتراژهای قدیمی را نگاه کنید، گریم جایگاه ویژه و بهتری داشت. هر چقدر جلوتر می رویم، در تیتراژها اسامی چهره پردازان پایین تر می آید. نمی خواهم به آرایشگران جسارت کنم، اما خیلی از آرایشگران با رابطه وارد سینما می شوند. بنابراین نتیجه کارشان حتماً ایده آل نخواهد بود و قطعاً اینکه نامشان هر کجای تیتراژ باشد، فرقی نمی کند و به ما و کسانی که کار حرفه ای می کنند، صدمه وارد می شود.
***

محسن ملکی:
برخی با رابطه، در طول سال هفت- هشت فیلم دارند

محسن ملکی معتقد است: عمده ترین مشکلی که برای گریمورها وجود دارد، عدم امنیت شغلی و نبودن عدالت کاری است.
طراح چهره پردازی فیلم «آپاندیس» در خصوص مشکلات این روزهای کار گریم چیست، به بانی فیلم گفت: برای گریمورها عدم امنیت شغلی همیشه بوده و متأسفانه به نتایج مطلوبی ه مدر این باره نرسیده ایم. درباره عدالت کاری متأسفانه منهای یکی- دو صنف خیلی سخت گیری می کنند و با اینکه جلساتی با شورای نظارت و ارزشیابی و شورای پروانه ساخت داشته ایم به نتایج مطلوبی نرسیده ایم. با اینکه مثلاً در انجمن فیلمبرداران یک مدیر فیلمبرداری در سال نمی تواند بیشتر از ۳ کار انجام دهد، ولی در مورد گریم اینگونه نیست. معتقدم برخی با داشتن رابطه هایی در طول سالی هفت- هشت فیلم دارند، ولی در مقابل گریمورهای خیلی حرفه ای و خوبی داریم که مدت های طولانی بیکار می مانند. متاسفانه این فقط هم در گریم نیست، بلکه در تمام رشته ها صدق می کند. در کل رابطه جای ضابطه را گرفته است. حرفم به این معنی نیست که تمام گریمورهای پُرکار به این شکل هستند، ولی خیلی از آنان در سال تعداد زیادی کار دارند، ولی وقتی کارهایشان را مرور می کنیم، می بینیم کیفیت ندارند. این روزها به این شکل شده هر کسی دستمزد ارزانتر بگیرد، او را سرکار می برند و وقتی فیلم را نگاه می کنیم، هیچ توجه به شخصیت پردازی در گریم فیلم وجود ندارد.
او ادامه داد: مشکل دیگر گریمورها وسایل گریم است که بشدت گران شده و این بالا رفتن هزینه هیچگونه تأثیری در دستمزدها نداشته است. وقتی هم طراح گریم با تهیه کننده صحبت می کند، زیربار نمی رود و به هیچ عنوان این گرانی وسایل را در قرارداد گریمور لحاظ نمی کند. گریمور جزو تنها عواملی است که وسایلش، مصرفی است و به هیچ عنوان بازیافت ندارد.
طراح چهره پردازی فیلم های «آتش سبز» و «مخمصه» ادامه داد: دستمزدهای گریمور نه تنها بالا نرفته، بلکه پایین تر آمده. این عدالت کاری که می گویم درباره دستمزدها هم صدق می کند. بحث اصلی عدم رعایت عدالت کاری، ناعادلانه تقسیم شدن دستمزد و بودجه فیلم است. به صراحت می گویم دو سوم تمام بودجه ها حالا چه در فیلم، چه سریال های نمایش خانگی و چه تله فیلم صرف بازیگر می شود و نمی توان این معادله را هضم کرد. در این ۵ سال اخیر دستمزدها بالا نرفته و پایین تر هم آمده، ولی مجبوریم با هر قیمتی کار کنند. ما که عضو انجمن چهره پردازان و شورای مرکزی هستیم، واقعاً برای حل این مشکل هیچ کاری از دستمان برنمی آید؛ جز اینکه همبستگی بین صنوف دیگر، مثل کانون کارگردانان، اتحادیه تهیه کنندگان و مدیران تولید به وجود بیاید تا حداقل خودمان به عنوان خانواده سینما یکدیگر را آزار ندهیم. بهتر است این خانواده بودجه را درست تقسیم کند. نمی گویم که من گریمور باید به اندازه یک بازیگر سوپراستار و یا بازیگر نقش اول پول بگیرم. در همه جای دنیا دستمزد بازیگران بالاتر است، ولی باید عدالتی به وجود آورد تا بر اساس آن گریمور، طراح صحنه و… دستمزد متعادلی بگیرند. اینها باید هر سال دستمزدشان تغییر کند، چون تجربه هایشان بالاتر می رود، اما در سینمای ایران متأسفانه نه تنها تجربه جایگاهی در بالا رفتن دستمزد و اعتبار آن گریمور ندارد، بلکه نسبت معکوس دارد و پایین تر هم می آید و این خیلی باعث تأسف است.
طراح چهره پردازی فیلم «هشتگ» در خصوص ورود جوانان به این حرفه، عنوان کرد: کاملاً نظر مساعدی نسبت به ورود جوانان دارم. به هر حال همان طور که زمانی من و امثال من جوان بودیم و در کنار اساتید کار کردیم، طبیعی است مشکلی با ورود جوانان مستعد ندارم. جوان هایی که کاربلدند و ذوق، علاقه و عشق به سینما دارند. اصولا در کار سینما اگر عشق و علاقه نباشد، هیچ فایده ای ندارد. جوانان باید وارد این حوزه شوند، منتها روی اصول. اگر روی اصول، قواعد و قانون وارد شوند، فکر می کنم پیشرفت خوب و قابل ملاحظه ای داشته باشند.
طراح چهره پردازی فیلم «افعی» درباره اینکه شرایط کار در تلویزیون بهتر است یا در سینما، گفت: هیچکدام. در تلویزیون شرایط بدتر است، چون واقعاً بودجه ندارند و دستمزدها پایین است. در خیلی از موارد هم دستمزد گریمور را نمی دهند. این مشکل گروه تهیه و تولید و تهیه کننده است که بین اعضای تویلد تبعیض قائل می شود. حتی کمترین دستمزد هم به موقع پرداخت نمی شود و ممکن است یک سال و یا شش ماه دستمزدها پرداخت نشوند. در سینما باز به خاطر حضور پررنگ بخش خصوصی، وضع پرداخت دستمزدها بهتر است. در کل این مشکلات روز به روز بدتر می شوند.
این طراح چهره پردازی فیلم در پایان گفت: آرزو می کنم چه در این دو ماه آخر سال و چه سال جدید حال سینما خوب شود و به جایی برسیم که هیچکدام از عوامل سینما، دغدغه مالی و کار کردن برای زندگی و فعالیت حرفه ای خودشان نداشته باشند.
***

فریور معیری:
در سینما باید وابسته به قدرت باشی تا بتوانی کار کنی!

فریور معیری اعتقاد دارد: اکثر افرادی که پُرکار هستند، با دستمزدهای پایین کار می کنند.
طراح چهره پردازی فیلم های «چه خوبه که برگشتی»، «نارنجی پوش» و «سنتوری» در خصوص مشکلات این روزهای کار گریم چیست، ابتدا با لحنی کنایه آمیز به بانی فیلم گفت: مگر گریمورها مشکلی هم دارند؟! من مشکل خاصی در حیطه گریم نمی بینم!
طراح چهره پردازی فیلم «دو لکه ابر» در خصوص اینکه از میزان دستمزدها رضایت دارد یا خیر، افزود: مبحث دستمزد در سینمای ایران یک مقوله استثماری و به نوعی خارج از شأن است. از اینکه چقدر این مسئله طبیعی و چقدر مصنوعی است، سر در نمی آورم. واقعیت این است که ما سینمای فقیری داریم. در این سینمای فقیر افراد فرصت طلبی هم هستند هم از درون سینما هم از برون سینما که بدون توجه به حقوق عوامل تولید، از آنان سوء استفاده می کنند. حتی عوامل معدودی که دستمزد بالایی می گیرند هم در ظلم به عوامل پشت صحنه مسلما همراه هستند . و این تفاوت فاحش طبقاتی بین برخی عوامل سینما به زودی دامان خوش خوراکان را هم خواهد گرفت . یعنی همه این مجموعه برای به نتیجه رسیدن صاحبان ثروت است. حال آنکه نقش دولت ها باید در مدیریت این عرصه و فرهنگ سازی پررنگ تر باشد، چون معمولاً در زمینه های فرهنگی حاکمان باید سرمایه گذاری و به پیشرفت امور کمک کنند. زمانی که حاکمیت قصدی برای حمایت از فرهنگ ندارد، بودجه عمومی خوبی هم برای آن در نظر گرفته نمی شود ، یا هست و خرج نمی شود، یا هست و خرج خودی ها می شود . که در این قسم اخر آدمهایی که با وابستگی و به صورت کانالیزه وارد می شوند با هر اسم و عنوانی این جرأت و جسارت را به خودشان می دهند که سطح دستمزدها چندان بالا نرود یا مثلاً در نُرمی پایین نگه داشته شود تا در این بازار انحصاری، قیمت دهنده، همان سفارش دهنده باشد. در واقع اگر حمایت کافی از تولید واقعی و نه سفارشی صورت گیرد، سطح دستمزدها بالا می آید، این در حالی است که یک سری پول در سینما هر سال از طریق افراد مشخص خرج می شود و این افراد ، کارگران شان را از پیش تعیین کرده اند.
طراح چهره پردازی فیلم «طهران تهران» در خصوص ورود جوانان به این حرفه، بیان کرد: سینمای ایران حتما نیازمند نیروهای با سواد و دانای بیشتری هست اما هم اکنون چند درصد بدنه فعلی مشغول به کار هست و جای این نیروهای مستعد کجاست دستمزدشان چقدر است ایا کار متناسب با ورودشان را داریم و به چه قیمتی می خواهند جایی باز کنند ، زمانی که اکثر پروژه ها در انحصار چند نام انگشت شمار و تکراری هست ، این جوانان مستعد تازه وارد در پوشش بنگاه داری گریمور های سرشلوغ ، سر کار هم می روند احتمالابرای چند پروژه اما به محض ترقی ورشد کنار گذاشته می شوند ، نتیجه این سیاست بیکاری بیش از ٣٠٠ گریمور در سینمای کوچک ایران است حالا شما این معادله را حل کنید . از طرف دیگر به دلیل دغدغه مندی افراد صنوف سینمایی تا لب گور باید کار کنند ، گریمور داریم ١٢۵ سالشه هنوز لابی میکنه بره سر کار این یعنی سیر نشده ایشون هنوز . این همه حرص برای چیست
طراح چهره پردازی فیلم «آخرین سرقت» درباره اینکه شرایط کار در تلویزیون بهتر است یا در سینما، گفت: مدت خیلی زیادی است با تلویزیون کار نمی کنم. بر اساس تجربه ای که داشتم، این چرخه محدود ذکر شده در تلویزیون خیلی محدودتر هم می شود. به خاطر اینکه پروژه ها دست تعداد انگشت شماری از افراد است و اینها در واقع تابع چرخه بسته سرمایه و قدرت است. در این شرایط به راحتی می توانند دستمزد مد نظر خودشان را به شما دیکته کنند. در واقع در سینما و همین طور در تلویزیون همه یارگیریها قبلا انجام شده؛ یعنی معلوم است که چه کسانی با هم کار می کنند. متأسفانه از این چرخه باطل نمی توان بیرون رفت . او در پایان گفت:با توجه به تجربه شخصی ام دستمزدهای مناسبی در تلویزیون نیست. اکثر افرادی که در این رسانه پُرکار هستند، با دستمزدهای پایین کار می کنند و تعدادی از بزرگان و اساتید هم به قیمت بی قیمت بودنشان سرکار هستند. به جرأت و جسارت کامل می گویم اگر کسی مدعی است از این صنف پول در شان و درخور خود و تیم شان را در می آورند، حاضرم با ان فرد مناظره کنم. صرف نظر از وابسته های عزیز که پول چیز دیگری را می گیرند، اکثریت برای حفظ خودشان حاضرند با هر قیمتی سرکار بروند. تعدادی هم مدعی هستند که دستمزدهای بالایی دارند، ولی در عمل این دروغ بزرگی است!

---

منبع: بانی فیلم/ نصیبه کریمی