گشتی در مزون های حجاب
آیا حجاب و زیبایی باهم جمع پذیرند؟
شاید برای شما هم سؤال باشد که آیا با اشکال جدید چادرهای مدل و طرح دار، مانتوهای بلند و خوش‌پوش هم می‌توان باحجاب بود یا خیر؟
نوسانات و تغییر یک‌شبه قیمت‌ها باعث شد تا از الان به فکر خرید یک چادررنگی برای عید باشم. جنس، طرح، مدل و از همه مهم‌تر قیمت بسیار مهم بود؛ اغلب قیمت‌ها بین250 تا 500 هزارتومان برای هر قواره چادر بود. شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام، تلگرام و حتی سایت‌های مزون‌های حجاب و ملزومات آن را رصد می‌کردم تا بتوانم یک چادر مناسب مهمانی پیدا کنم. طرح‌های ارائه شده آنقدر خیره کننده بود که گاهی بودجه محدودم مانع ندیدن آن‌ها نمی‌شد. چادرهای رنگی طرح‌دار و کارشده، مانتوهای بلند با پارچه‌های سنگ دوزی و لباس‌های جذاب که برای پوشیدن در هر مهمانی و محیطی بسیار چشم نواز بود.
در این گشت‌های اینترنتی، یکی از تولیدکنندگان حجاب، ویدئویی از سه خانم با سه شکل حجاب مختلف - چادر رنگی ساتن و ابریشم و مانتوعبایی با روسری در اینستاگرام خود منتشر کرده بود؛ گرچه این برند برای تبلیغ محصولات متنوع خود این کلیپ را ساخته بود اما آنچه از کلیت آن برمی آمد راحت‌تر بودن مانتو(چادرعبایی) و دشواری سرکردن چادرهای معمولی در مهمانی بود. اما باز هم انتخاب این شکل از راحتی پوشش در مهمانی‌ها مبلغی بالای 500 هزارتومان را به خود اختصاص می‌داد.
برانداز قیمت‌های نجومی چادر مشکی، رنگی و لباس‌های پوشیده مرا به محاسبه یک حساب تقریبی برای حجاب داشتن یک خانواده که دارای دو دختر است واداشت. با توجه به قیمت‌های چادرهای مشکی بسته به تولید ژاپن، کره یا اندونزی بودن، قواره‌ای 300 تا 3 میلیون تومان؛ بدون در نظر گرفتن مروارید و سنگ دوزی، چادر رنگی قواره‌ای250 تا 500 هزارتومان، ساق و یقه حجاب از 15 تا 100 هزارتومان، مانتوهای حجاب از 300 تا یک میلیون تومان، یک خانواده که سه زن در آن حضور دارند سالیانه باید مبلغی بالای 2 میلیون تومان را برای خرید چادر و ملزومات آن اختصاص دهند.
حجاب برای زیبایی یا برای پوشانندگی؟
عده‌ای تولیدکننده و طراح لباس که دغدغه اجرای حجاب در جامعه رادارند برای زیبا نشان دادن حجاب از هیچ تلاشی دریغ نکرده و انواع مدل‌های چادر، مانتو و... را با جنس و طرح‌های مختلف روانه بازار کرده‌اند. آن‌ها مدعی هستند استقبال نسل جدید دختران از این شکل پوشش بیشتراست و درعین‌حال زیبایی بیشتری هم دارد و آن‌ها را به حجاب تشویق می‌کند؛ گرچه برای عموم زنان به علت هزینه بالای این محصولات قابل‌دسترس نیست.یکی از این طراحان که در عین انتشار، تصاویر زیادی از مدل‌های مختلف پوشش از خود در شبکه‌های مجازی، خودش مبلغ حجاب معرفی نمی‌داند، دریکی از مصاحبه‌های تلویزیون اینترنتی گفته است:«خودم را به‌هیچ‌عنوان مبلغ حجاب نمی‌دانم. من فقط پوششم به این شکل است و حتی شاید خودم هم نتوانم خیلی چیزها را رعایت کنم. دختران جوان زیادی به من پیام می‌دهند و بدون اغراق باید بگویم از هر ۵۰ پیامی کــه دارم ۳۰ پیام از زنان و دخترانی است کــه پوششان با من فرق دارد و اصلاً حجاب ندارند ولی می‌گویند ما به حجاب علاقه‌مند شده‌ایم و چقدر خوب است کــه شما حجاب را به این شکل نشان می‌دهید».
طاهره همیز عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه الزهرا در خصوص طراحی‌های جدید حجاب می‌گوید: امروزه تبلیغات منفی زیادی علیه چادر شده که در ذهن مردم اثر گذاشته است و چون مردم حجاب را نمی‌پسندند موجب شده، عده‌ای با ترفندهای جدید، حجاب را زیبا نشان دهند تا استقبال از آن بیشتر شود؛ این نوع تولیدات ممکن است درنهایت به سمت لباس‌های گران‌قیمتی برود که عموماً همه مردم توانایی خرید آن را ندارند.
اما آنچه بیش از هر چیزی این موضوع را مهم می‌کند، اینکه آیا حجاب باید زیبایی بیافریند یا زیبایی را بپوشاند؟ ایونت، نمایشگاه، شوهای حجابی که در آن مدل‌های خاصی از پوشش‌ها معرفی می‌شود آیا واقعاً مروج حجاب هستند یا خیر؟
طاهره همیز استاد دانشگاه و حوزه با اشاره به فرق بین جمیل و زینت بیان می‌کند: بر اساس فرهنگ قرآنی برهنگی زشت و لباس زیبایی است. در خصوص حجاب، در قرآن گفته‌شده باید جمیل باشد تا زشتی‌ها را بپوشاند اما زینت‌ها نباید آشکار شود. در آیه 31 سوره نور" قُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ... وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ..." زینت‌هایتان را آشکار نکنید. برای این مخفی کردن هرکسی یک هنری دارد. خداوند برای زنان این احترام را قائل شده تا مبتکرانه زینت‌هایشان را آشکار نسازند.
فرشته روح‌افزا، معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان نیز با اشاره به اینکه در نماز ما جزئیات را از سنت پیامبر(ص) یاد گرفته‌ایم اما در حوزه حجاب و پوشش قرآن تمام جزئیات را صریحاً بدون آنکه برداشتی از آن شود عنوان کرده است، گفت: هر نوع پوششی که رعایت حریم حجاب قرآن را داشته باشد حجاب محسوب می‌شود. حریم قرآنی به معنای هم‌زمان چادر سر کردن و آرایش کردن نیست، چادر سر کردن و راه رفتن و صحبت کردن به‌منظور جلب‌توجه نیست. خود مطرح کردن نباید باشد. در قرآن مشخصاً در ارتباط با 5 کلید اساسی راه رفتن، نگاه کردن، حرف زدن، اختلاط و پوشش مباحثی دقیقی عنوان‌شده است.
جوانان زینت خواه هستند
طاهره همیز استاد دانشگاه زینت خواه بودن را خصلت دوره جوانی می‌داند و می‌گوید: دختران جوان زیبایی را می‌خواهند. در آیه 20 سوره حدید اشاره‌شده،" الدُّنْیا... َزِینَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَینَکمْ..... بر اساس تفسیر فخر رازی، زینت مختص دوره جوانی است. ازاین‌رو باید یک لباسی طراحی شود که دختران جوان بپذیرند؛ لباسی که مثل خیمه اندام زنان را مخفی کند، این اشکال ندارد. پوششی که اندام زنانه را نشان می‌دهد، برای مردان هیجان‌آور است و... را باید از طراحی‌های لباس‌ها حذف کنیم. البته دختران وزنان حتی اگر معتقد نباشند تمایل ندارند که مردان به آن‌ها نگاه جنسیتی داشته باشند؛ لباسی که طراحی می‌شود باید زیبایی در آن باشد اما تبرج جنسی را بپوشاند.همیز ادامه داد: به گفته رهبر انقلاب چادر، لباس وقار است. مخصوصاً رنگ مشکی که زیبایی‌ها را می‌پوشاند. خداوند فرموده است "جعل الیل سکنهً"؛ شب را برای آرامش قراردادیم چون زیبایی‌ها را می‌پوشاند و آشکار نمی‌سازد. لباس آرامش‌بخش برای جامعه که زیبایی‌ها را می‌پوشاند چادر مشکی است.
اما نکته اینجاست آیا می‌توانیم این آرامش آفرین را برای همه سلیقه‌ها در جامعه هماهنگ کنیم؟
قرآن در آیه 32 سوره فاطر سه گروه را تفکیک می‌کند: "...ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ....؛ "گروهی که با ارتکاب گناهان بر خود ستم کردند، و گروهی که راه میانه را در پیش گرفتند و درراه هدایت گام نهادند، و گروهی که در انجام کارهای نیک به اذن خدا بر دیگران پیشی گرفتند...". ما حتماً در جامعه هر سه گروه راداریم. گروه ظالم لنفسه باید حجاب ایران اسلامی را رعایت کند اما هیچ‌وقت آنهانمی خواهد آرامش آفرین باشد بلکه فقط می‌خواهند زیبا باشند. مقتصد می‌خواهد حجاب داشته باشد اما چگونه بپوشد؟ به‌گونه‌ای که اندامش مشخص نشود و برای طمع مردان نباشد. سابق بالخیرات است که می‌تواند برای جامعه آرامش آفرین باشد.
فرشته روح‌افزا معتقد است نباید نسخه‌ای واحد برای همه در نظر گرفته شود و در انتخاب مدل‌های مختلف حجاب هیچ منعی نیست. تنوع و ایجاد این فضا برای جوانان هیچ اشکالی ندارد اما باید حدود حریم حجاب قرآنی را رعایت کنند. اگر همه را به یک پوشش محدود کنیم این حق انتخاب لباس را از افراد گرفته‌ایم. ازنظر شرعی ما محدودیت‌هایمان مشخص است که در کجا چه چیزی باید پوشیده شود. عشایر، شمالی‌ها و... ممکن است یک نوع پوشش داشته باشند که عرف جامعه‌شان است و حجاب را هم رعایت می‌کنند نباید برای همه تعیین تکلیف کنیم. البته نباید هر چیزی را هم تحت عنوان پوشش در نمایشگاه و بازار عرضه کنیم بلکه باید خط قرمز و حریم حجاب قرآنی رعایت شود.
همیز استاد دانشگاه الزهرا نیز نظری مشابه دارد و می‌گوید: در مسئله حجاب لایه‌های متعددی باید بررسی شود. از دیدگاه رعایت فردی اجبار راه‌حل نیست بلکه گریز هم می‌آورد ولی از دیدگاه اجتماعی همه وجدان‌های سالم و بیدار از رواج روابط مفسد انگیز بین زنان و مردان متنفرند و خواستار اجرای حجاب با عنوان ایجاد مانعی در این مفسده هستند. خواستارند که مجری قانون با حضورش در جامعه مانع این امر شود. اما از دیدگاه حکومتی چگونه می‌توانیم حجاب را برقرار کنیم تا آرامش در درون اجتماع انسانی ایرانی داشته باشیم؟
