راهکار احادیث برای درمان کینه

یکی از خصلت‌های ناپسندی که تأثیر منفی در روابط اجتماعی افراد می‌گذارد، کینه است که در منابع دینی ما از آن با عنوان «حِقد» یاد می‌شود. این خصلت یکی از بیماری‌های قلبی و روانی است که از نوعی ناراحتی از اطرافیان حاصل می‌شود. هرچند ممکن است منشأ بسیاری از کینه‌توزی‌ها به دلیل قضاوت‌های نابجا و گمان‌های بد نسبت به اطرافیان باشد. به عنوان نمونه شخصی که نصیحتها و انتقادات خیرخواهانه اطرافیان را مبنی بر تخریب شخصیت خویش می‌گذارد، خود را بیشتر در معرض کینه قرار می‌دهد، لذا باید نگاه خود را نسبت به دیگران اصلاح کند. 

در هر حال، تداوم کینه نسبت به اطرافیان منجر به بیماری‌های رفتاری و اخلاقی شده و زمینه فساد دین و دنیای فرد را فراهم می‌کند. زیرا شخصی که نسبت به طرف مقابل ناراحت می‌شود و کینه وی را به دل می‌گیرد، صفحه قلب خود را از صفا و زلالیت می‌اندازد و کدورت و تیرگی را جایگزین آن می‌کند؛ هرچند ناراحتی وی قابل توجیه باشد، اما مجوزی برای کینه‌توزی نخواهد بود. از این جهت قلب که در تفکر قرآنی جایگاه ایمان و بر اساس روایات، حرم امن الهی است، بر اثر تداوم حقد و کینه، قابلیت پذیرش نور ایمان را نخواهد داشت؛ لذا بر اساس سنت اِستدراج خداوند، به مرور زمان خالی از ارزش‌های دینی و انسانی می‌شود و زمینه را برای تباهی فرد فراهم می‌کند. امام علی(ع) در این باره در یک روایتی قابل تأمل فرمود: «حسد و دروغ و کینه را از خودت دور کن، این سه خصلت دین انسان را لکّه‌دار می‌کند و منجر به نگون‌بختی او می‌شود؛ دَعِ الحَسَدَ وَ الکِذبَ وَ الحِقدَ فَإنَّهُنَّ ثلاثةٌ تُشینُ الدّینَ وَ تُهلِکُ الرَّجُلَ». (مستدرک، ج ١٢، ص ٢٣) 

همچنین کینه با صلب آرامش قلبی فرد، او را از تصمیم‌گیری صحیح و برخاسته از عقلانیت دور می‌کند. واکنش‌های عصبی و بیزاری و تنفر، موجب می‌شود  فرد در ارزیابی از موقعیت خود به خطا رود و داوری و قضاوت وی بی پایه و از روی عناد باشد و ناتوان از دریافت درست واقعیت و تحلیل آن شود. امام علی(ع) در روایتی دیگر درباره اثر منفی کینه بر روح و جان افراد می‌فرماید: «کینه‏‌توز، روحش در عذاب و اندوهش دو چندان است؛ اَلْحَقودُ مُعَذَّبُ النَّفْسِ، مُتَضاعَفُ لهَمِّ» (غررالحکم، ح 1962)

اما بهترین شیوه برای زدودن کینه آن است که فرد با ترفندهای مختلف قلب خود را از این خصلت خالی کند و صفا و صمیمیت را جایگزین آن کند. با این حال اهل‌بیت(ع)‌ راهکارهای مناسبی را در مقابله با کینه ارائه داده‌اند. رسول گرامی اسلام(ص) یکی از راهکارهای زدودن کینه و کدورت را هدیه دادن معرفی کرده و فرمودند: «به یکدیگر هدیه بدهید، زیرا کینه‌ها را از بین مى برد؛ تَهادَوا فَإِنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ» (کافى، ج5، ص 144، ح14)

---

منبع : تسنیم