تبیان، دستیار زندگی

گشت‌وگذار در نمایشگاه «الحق مع علی»

حقیقت روی بوم نقاشی

جدیدترین آثار حسن روح‌الامین با موضوع تاریخ صدر اسلام در نمایشگاه «الحق‌مع‌علی» به نمایش درآمده است. این نمایشگاه روایتی است تصویری از وقایع تاریخی بر پرده نقاشی.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
نمایشگاه الحق مع علی
رنگ‌ها در سکوتی باشکوه

فریاد می‌زنند

و زمین در حیرت از تصویرهایی که بر آن نقش می‌بندند.

هر طرحی و هر رنگی بر بوم،

نجوای عاشقانه‌ای است که تا ابد می‌خواند روز واقعه را.

کجاست ظالم؟

و کجاست مظلوم.

نگارگر، تو بگو.

این روزها گالری شماره یک فرهنگسرای نیاوران میزبان نمایشگاهی به وسعت تاریخ است. نمایشگاهی از جدیدترین آثار حسن روح‌الامین، نقاش جوان دهه شصت که مذهب و تاریخ دین در آثارش به‌عنوان یک امضا شناخته می‌شود. به گمان من، این اسیتمنت یا بیانیه‌ای که استاد بی‌بدیل موسیقی یعنی حسین علیزاده انشا کرده است را باید قبل از ورود زمزمه کرد تا تماشای آثار هنرمندانه حسن روح‌الامین بر تن و جانتان بنشیند. گفتند نگویید ولی همه می‌دانند که حسین علیزاده، اولین بازدیدکننده نمایشگاه روح الامین در محفلی دوستانه بوده‌است.

حسن روح‌الامین برخلاف سن و سالش، تجربه‌ای بی‌نظیر در حوزه نقاشی دارد و اغلب آثارش با درون‌مایه‌ای دینی و مذهبی به‌خوبی باهنر معاصر پیوند خورده است. آثار به نمایش درآمده ازلحاظ تکنیک و محتوا به‌خوبی با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند. این را می‌شود از استقبال خوب روز افتتاحیه و روزهای بعدازآن در نگارخانه فرهنگسرای نیاوران فهمید.

نام نمایشگاه الهام گرفته از حدیث قدسی «الحق مع علی و علی مع الحق» است. نیمی از تابلوهای نقاشی نمایشگاه درباره حضرت علی (ع) و فرزندان اوست؛ این خودش تأکیدی است که انتخاب نام مناسب برای نمایشگاه هم باید حول شخصیت امیرالمؤمنین باشد و این‌چنین «الحق مع علی»، پرده‌سرای تاریخ اهل‌بیت می‌شود.

13 تابلو در نگارخانه شماره یک فرهنگسرا به نمایش درآمده است؛ حاصل بیش از یک سال فعالیت فکر و ایده پردازی و حرکت دستان نقاشی جوان. تابلوهایی در ابعاد مختلف که بسته به اهمیت و ارزش آن، ابعادی چون پرده نمایش به خود گرفته‌اند.

پنج تابلوی نقاشی درباره امیرالمؤمنین (ع)

نمایشگاه بانام علی علیه‌السلام درهم‌آمیخته است، پس باید سهم مولا هم به‌تناسب آثار بیشتر باشد که قطعاً همین‌طور است. تماشای پنج تابلوی نقاشی درباره امیرالمؤمنین (ع) و نبردهای پیروزمندانه ایشان، بخشی از روایت هنرمندانه‌ای است که نقاش دهه شصتی و انقلابی عصر ما از تاریخ صدرالاسلام برای مخاطب عرضه کرده است.

علی علیه‌السلام فاتح جنگ خیبر است و تابلویی بزرگ که بر اساس این واقعه نقاشی شده است، در قد و قواره یکی از دیواره‌های گالری خودنمایی می‌کند. این تابلو لحظه از جا کنده شدن در خیبر را به تصویر کشیده و تداعی کننده داستان‌های حماسی از قدرت و رشادت امام اول شیعیان است. داستان‌هایی که هرکدام از ما نوعی از روایتش را در خانه یا در مجالس اهل‌بیت علیه‌السلام شنیده‌ایم. ادامه داستان امام علی (ع) را باید در تابلوی غلبه او بر مشرکان جست؛ اثری که یکی از مهم‌ترین ارکان شخصیت حماسی سوژه یعنی شمشیر ذوالفقار را در خود جای‌داده است.

انعکاس حقیقت روی بوم نقاشی

فضای رئالیستی در اغلب تابلوهای نمایشگاه حاکم است. استفاده از رنگ‌روغن و فیگورهای کلاسیک و باروک و نورپردازی خاص نقاشی‌ها از ویژگی آثار به نمایش درآمده است. تاریخ اهل‌بیت به روایت حسن روح‌الامین، چند روایت تصویری منحصربه‌فرد دیگر هم دارد. از جمله پرده‌هایی از هنگام رحلت رسول اکرم (ص) و شهادت حضرت زهرا (س) و تشییع شبانه پیکر مبارک ایشان.

روایت نقاشی‌ها، تمرکز بر برهه‌ای خاص از زندگی و زمانه اهل‌بیت است. هرچند هنر نقاشی با مدیوم سینما یا حتی عکاسی در فرم و محتوا تفاوت‌های بسیار دارد؛ اما آثار این نمایشگاه ازلحاظ بصری، دست‌کمی از آن‌ها ندارد و چه‌بسا تأثیرگذارتر هم باشد.

 

روایت نقاشی‌ها، تمرکز بر برهه‌ای خاص از زندگی و زمانه اهل‌بیت است. هرچند هنر نقاشی یا مدیوم سینما یا حتی عکاسی در فرم و محتوی تفاوت‌های بسیار دارد؛ اما آثار این نمایشگاه ازلحاظ بصری، دست‌کمی از آن‌ها ندارد و چه‌بسا تأثیرگذارتر هم باشد.


این وجه پنهان را می‌توان از چهره‌های بازدیدکنندگان به‌خوبی دریافت کرد. بهت و حیرت، اشک‌های پنهان و مکث‌های طولانی نشان می‌دهد که اگر هنر به شکلی ملموس، حقایق را به تصویر بکشد، بر ذهن و جان مخاطب اثر می‌گذارد.

تصویرگر عاشورا

روح‌الامین را باید نقاش عاشورایی نامید. هنرمند صاحب سبکی که وقایع عاشورا را به شکلی خیره‌کننده به تصویر می‌کشد. دو سال پیش اثر «عرش بر زمین افتاد» و چند اثر عاشورایی دیگر او رونمایی شد که مورد استقبال چشمگیر هنرمندان و مخاطبان قرار گرفت و حالا در تازه ترین نمایشگاه، بازهم ردپای آثار عاشورایی روح‌الامین دیده می‌شود. تابلوهایی که درباره واقعه کربلا، شهادت حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام، اسرای کربلا و مظلومیت حضرت زینب سلام‌الله علیها بر قاب نشسته‌اند.

تابلوهای عاشورایی نمایشگاه، تصویری اثرگذار از آنچه در کربلا و پس‌ازآن گذشته است را روایت می‌کنند. این تابلوها شامل صحنه‌های گودال قتلگاه، تاختن اسب‌ها بر پیکر شهدا، سوار بی اسب، آتش زدن خیمه‌ها، به نیزه رفتن سرها در شام و ... است.

هنر نقاشی در خدمت دین

در گوشه‌ای دیگر تابلویی خاص جلب‌توجه می‌کند. حضوری معنادار یک اثر خاص، هم‌زمان با ایام سال نو میلادی؛ پرتره‌ای از حضرت عیسی علیه‌السلام که روح‌الامین آن را هدیه‌ای از جانب شیعیان امیرالمؤمنین(ع) به پیروان حضرت مسیح(ع) می‌داند. اما حلقه اتصال این تابلو با نمایشگاهی که درباره تاریخ اسلام است، در چیست؟

نقاش نمایشگاه دراین‌باره گفته است: «این تابلو ادای دینی است به آن راهب مسیحی که بعد از واقعه کربلا و درحالی‌که بسیاری از مسلمانان امام زمان خویش را نشناختند، به همراه هفتادودو تن از یارانشان در سرزمین نینوا به شهادت رسیدند، به حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام ابراز ارادت و محبت کرد و یک‌شب میزبان سر مقدس عزیز حضرت صدیقه طاهره صلوات الله علیها شد و با اولین و آخرین دیدار با پسر پیامبر اسلام سرخود را فدای حقانیت ایشان کرد.»

حلقه متصل هنرمندان

همه‌چیز در نمایشگاه «الحق‌مع‌علی» به نقاشی ختم نمی‌شود. ازآنجایی‌که هنر همیشه در خدمت هنرمند بوده است، اینجا هم ردپایی از هنر خاص دیگران را می‌توان دید. پوسترهای نمایشگاه که گیرایی و جذابیت خاصی هم دارد، کاری برادرانه از محمد روح‌الامین است. انتخاب و ساخت قاب‌هایی که پرده‌های نقاشی را در برگرفته است، نشانه حساسیت هنرمندانه انتخاب‌گر و سازنده است.

تا بیستم دی‌ماه فرصت دارید همه‌روزه از 10 صبح تا هشت شب و روزهای تعطیل از ساعت 14 به فرهنگسرای نیاوران بروید و از آثار حسن روح‌الامین در نمایشگاه «الحق مع علی» دیدن کنید.