چطور قهوه ترك دم كنیم؟
قهوه ترك به نام‌هایی چون قهوه یونانی و ارمنستانی هم شناخته می‌شود و نوشیدن آن در مناطق خاورمیانه، شمال آفریقا، ارمنستان، سومالی و كشورهای حوزه بالكان رایج است.
می‌گویند روش تهیه این قهوه در دمشق ابداع شد و در زمان امپراتوری عثمانی گسترش یافت. فرهنگ خوردن قهوه در كشورهای حوزه بالكان بسیار رایج است؛ به ویژه خوردن قهوه‌هایی كه با روش‌های ویژه تولید می‌شوند.
این روزها قهوه ترك هنوز هم به عنوان یك نوشیدنی سنتی در كشورهایی چون یونان، مصر و رستوران‌های تركی در سراسر جهان رواج دارد.
در شبه جزیره عربستان هم سنتی خاص برای نوشیدن قهوه وجود دارد. نخستین بار درخت قهوه در سال 1100 پس از میلاد به این منطقه آورده شد و پس از آن نوشیدن آن در میان اعراب گسترش یافت.
در سال 1475 نخستین قهوه‌خانه در پایتخت امپراتوری بیزانس راه‌اندازی شد كه در آن قهوه ترك سرو می‌شد. بر اساس روایات، صاحب این قهوه‌خانه اهل یونان بود. پس از آن یك قهوه‌خانه در استانبول احداث شد.
حدود سال 1600 میلادی بود كه قهوه به اروپای مركزی راه یافت و در سال 1607 در بندر ونیز به دنیای جدید معرفی شد. چندی نگذشت كه قهوه به محبوب‌ترین نوشیدنی دنیا تبدیل شد كه تا امروز هم این روند ادامه دارد.
امروزه در هر سال بیش از 400 میلیارد فنجان قهوه در جهان مصرف می‌شود و بزرگ ترین تولید كننده قهوه در جهان برزیل است.
قهوه و قهوه ترك
در تركیه تا سال 1980 به قهوه ترك، همان قهوه می‌گفتند. در این سال بود كه قهوه‌هایی كه به روش‌های اروپایی حاضر می‌شدند وارد این كشور شدند و از آن زمان به بعد واژه "ترك" پس از قهوه برای نشان دادن قهوه سنتی به كار برده شد.
برای درست كردن قهوه ترك به روش سنتی آن، مواد خاصی لازم است. ترك‌ها قهوه را در فنجان‌های دسته‌دار نمی‌نوشیدند. آنها از فنجان‌های كوچك بی‌دسته استفاده می‌كردند و فنجان را در ظرفی مسی با دسته چوبی قرار می‌دادند.
برای قهوه ترك به یك ظرف كوچك قهوه جوش، اجاق و یك قاشق چایخوری نیاز دارید. اجزای تشكیل دهنده قهوه شما هم قهوه، آب سرد و شكر (در صورت علاقه) است.
از قاشق برای اندازه‌گیری قهوه و شكر استفاده می‌كنند. قاشق‌های چای خوری كه ترك‌ها از آن استفاده می‌كنند معمولا یك سانتی‌متر طول و نیم سانتی‌متر عرض دارند.
روش تهیه:
راز یك قهوه خوشمزه در پخت آن روی حرارت ملایم است. می‌گویند قهوه نباید زودتر از پنج دقیقه حاضر شود. برای قهوه ترك، مانند همه انواع دیگر قهوه‌ها باید از پودر دانه‌های قهوه تازه برشته شده استفاده كنید. قهوه‌ای كه زیاد برشته شده باشد، ترجیح دارد اما حتی آنهایی كه به طور متوسط هم برشته شده‌اند عطر و بوی خوبی می‌دهند.
برای آسیاب كردن دانه‌های قهوه می‌توانید از آسیب‌های قدیمی یا امروزی استفاده كنید. فرقی ندارد؛ مهم این است كه در پایان پودر قهوه‌ای یكدست داشته باشید.
دانه‌های قهوه ترك باید خیلی خوب آرد شوند و پودر كاملا ریز و یكدستی داشته باشند. پودر قهوه‌ای كه برای طبخ قهوه ترك به كار می‌رود، معمولا بهترین نوع پودر قهوه است.
برای گرفتن نتیجه بهتر، باید از آب سرد استفاده كنید. اگر هم می‌خواهید شكر در آن بریزید، از شكرهایی استفاده كنید كه به راحتی در آب حل می‌شوند.
میزان آب مورد نیاز را هم می‌توانید با یك فنجان اندازه بگیرید. معمولا ابتدا آب را داخل ظرف قهوه‌جوش می‌ریزند و بعد قهوه و شكر را به آن اضافه می‌كنند.
برای هر فنجان قهوه، یك تا دو قاشق قهوه لازم است.
در تركیه، برای بیان میزان شیرینی قهوه چهار درجه دارند: به قهوه بدون شكر، ساده؛ قهوه‌ای كه نصف قاشق چایخوری شكر داشته باشد، «شكرلی»؛ قهوه‌ای كه یك قاشق شكر دارد، «ارتا شكرلی» و به قهوه‌ی با شكر زیاد «چوخ شكرلی» می گویند.
قهوه را تا زمانی كه شكر آن حل شود، هم بزنید.
بعد از این مرحله، قاشق را از قهوه‌جوش بیرون بیاورید و قهوه‌جوش را روی حرارت اجاق بگذارید. در مدتی كه قهوه روی حرارت قرار دارد اصلا آن را هم نزنید، زیرا باعث می‌شود كف قهوه از بین برود.
زمانی كه قهوه شروع به جوشیدن كرد، ظرف را از روی اجاق بردارید و قهوه را در ظرف بریزید.
قهوه تركی كه درست آماده شده باشد، یك لایه نازك از كف روی خود دارد. چنین كفی تنها زمانی به دست می‌آید كه آب استفاده شده سرد باشد و قهوه با حرارت اندك به جوش بیاید.
می‌توانید 20 ثانیه پس از جوش آمدن قهوه صبر كنید، سپس قهوه را از روی چراغ بردارید. اما به این ترتیب قهوه یكدست و خوش طعمی دارید كه كفی روی آن نیست.
برای اینكه هم قهوه یكدست داشته باشید و هم كف روی آن را، می‌توانید زمانی كه كف تشكیل شد آن را در فنجان بریزید و بگذارید باقی قهوه بیشتر بجوشد.
البته روش‌های دیگری هم برای تهیه قهوه ترك وجود دارد. مثلا در برخی از مدارس آشپزی، می‌گویند ابتدا آب را داغ كنید، بعد شكر را به آن اضافه كنید و بگذارید خوب حل شود. محصول این كار شربتی است كه دمای جوش بالاتری نسبت به آب دارد. آنگاه قهوه و هل را به آن اضافه كنید و بگذارید كه مخلوط به قل‌قل بیفتد.
وقتی مایع به جوش آمد، پیش از آنكه آن را در فنجان بریزید، یك بار آن را از روی حرارت بردارید و دوباره پس از چند لحظه روی حرارت قرار دهید(برخی تا سه بار این حركت را انجام می‌دهند). دوباره بگذارید قهوه جوش بیاید. با این كار قهوه خوش عطرتری خواهید داشت.
آداب نوشیدن قهوه ترک
معمولا قهوه ترك را خیلی آرام می‌نوشند. در كنار آن یك لیوان آب سرد هم سرو می‌شود. آب را پیش از قهوه می‌نوشند تا دهان تازه باشد و طعم قهوه را بهتر درك كنند.
بعضی‌ها هم پیش از خوردن قهوه (به ویژه بعد از غذا) یك لیوان عرق نعنا می‌نوشند.
نگین شیرآقایی
*مطالب مرتبط:
مصرف قهوه و چای پر رنگ در بروز زخم معده نقش دارند
