غذاهایی که به کلیه‌ها آسیب می‌زنند

کلیه‌ها کارهای سختی انجام می‌دهند. فیلتر کردن و دفع ضایعات از جریان خون، فقط شروع کار است. کلیه‌ها، تعادل مایعات بدن را نیز حفظ می‌کنند و هورمون‌هایی ترشح می‌کنند که گلبول‌‌های قرمز را می‌سازند، سلامت استخوان‌ها را تضمین می‌کنند و فشار خون را تنظیم می‌نمایند.
ما دانسته یا ندانسته، فشار زیادی به کلیه‌هایمان وارد می‌کنیم، با رژیم غذایی، داروها و سموم محیطی. نتیجه‌ی این فشارها می‌تواند سرطان کلیه، سنگ کلیه، بیماری کلیه پلی‌کیستیک و یا حتی نارسایی کلیه باشد. برخی از فشارهایی که به کلیه‌ها وارد می‌شود تحت کنترل ما نیست، زیرا به هر حال وظیفه‌ی کلیه، دفع سموم است و می‌توانیم به کلیه‌هایمان این اطمینان را داشته باشیم که قوی و شکست ناپذیرند! اما هر اندامی در بدن ممکن است تحت فشار بیش از اندازه، آسیب ببیند.
حتماً تعجب خواهید کرد اگر بدانید غذاهای زیادی هستند که می‌توانند به کلیه‌ها آسیب بزنند، حتی غذاهایی که سالم به نظر می‌رسند. پس بهتر است در مصرف خوراکی‌های زیر زیاده‌روی نکنید.

مغزها

اگر مستعد سنگ کلیه هستید پس مغزها اسنک خوبی برای شما نیستند. آجیل و مغزها حاوی دسته‌ای از مواد معدنی به نام اگزالات هستند که در بیشتر انواع سنگ کلیه یافته می‌شود. اگر سابقه‌ی سنگ کلیه دارید، مصرف آجیل را خیلی محدود کنید. برای افراد سالم نیز آگاهی نسبت به مصرف غذاهای اگزالات دار اهمیت دارد مثلاً اسفناج، چغندر، چیپس سیب زمینی، سیب زمینی سرخ کرده و برگه‌های جو و گندم.
البته برخی از این خوراکی‌ها مخصوصاً مغزها می‌توانند در یک رژیم غذایی سالم به خوبی جا بگیرند اما نکته‌ی اصلی، تعادل است. مثلاً به جای اینکه اغلب فقط از اسفناج استفاده کنید، از سبزیجات متنوعی استفاده کنید یا آجیل را در حد اعتدال مصرف کنید.

آووکادو

آوکادو میوه‌ای خوشمزه است که چربی‌های سالمی دارد اما مقدار پتاسیم آن نیز بالاست. کلیه‌ها نیاز دارند تا تعادل مناسبی از پتاسیم و سدیم در بدن برقرار باشد تا آن‌ها کارشان را درست انجام دهند. هایپرکالمیا به معنی پتاسیم زیاد در خون است و در افرادی روی می‌دهد که بیماری کلیوی پیشرفته دارند. پتاسیم زیاد در خون اغلب موجب حالت تهوع، ضعف، کرختی و پایین بودن ضربان قلب می‌شود. خوشبختانه اگر هیچ بیماری کلیوی ندارید نیازی نیست نگران مصرف آووکادو باشید. بیشتر افراد از طریق رژیم غذایی خود نمی‌توانند پتاسیم کافی دریافت کنند.

کافئین

اگر عادت دارید هر روز صبحتان را با فنجانی قهوه شروع کنید شاید کار خوبی نمی‌کنید. اگر مشکل در کلیه‌هایتان دارید نوشابه‌های گازدار و انرژی‌زا نیز خطرناک‌اند. مطالعات نشان می‌دهند مصرف طولانی مدت کافئین می‌تواند بیماری مزمن کلیوی را بدتر کرده و احتمال سنگ کلیه را افزایش بدهد. کافئین، تا حدودی مدر است که بر توانایی کلیه‌ها برای جذب آب اثر می‌گذارد. اگر کافئین در حد متعادل مصرف شود و جلوی دسترسی کلیه‌ها به آب کافی را نگیرد مشکل‌ساز نخواهد بود اما مصرف زیاد آن برای کلیه‌ها دردسرساز است. کافئین، محرک جریان خون نیز هست، بنابراین فشار خون را بالا می‌برد. باز هم اگر فشار خون نرمالی دارید، کافئین مشکلی برایتان نخواهد داشت اما اگر فشارخونتان اغلب بالاست باید مصرف کافئین را محدودتر کنید.

محصولات لبنی

محصولات لبنی شامل شیر، پنیر و ماست، سرشار از کلسیم بوده و سطح کلسیم را در ادرار بالا می‌برند. در نتیجه احتمال سنگ کلیه بیشتر خواهد شد. افرادی که در حال حاضر بیماری کلیوی دارند باید مصرف لبنیات را کاهش دهند تا کار کلیه‌ها سبُک‌تر شود. با این کار نیاز به دیالیز را به تأخیر خواهند انداخت. کره نیز محصولی لبنی است که پُر از چربی اشباع می‌باشد و ریسک بیماری قلبی را بالا می‌برد. متأسفانه بیماری قلبی، ریسک فاکتوری برای بیماری کلیوی است.

نمک

سدیم همراه با پتاسیم، تعادل مایعات بدن را حفظ می‌کند که برای عملکرد درست کلیه‌ها مهم است. اما بیشتر ما سدیم زیادی مصرف می‌کنیم. محصولات فرآوری شده حاوی سدیم بسیار زیادی هستند، بیشتر از آنچه فکرش را بکنید! سدیم زیاد باعث احتباس آب در کلیه‌ها می‌شود تا نمک در خونتان رقیق شود، و این کار فشار زیادی به کلیه‌ها وارد می‌کند. عادت به مصرف نمک زیاد، فشار خون را بالا می‌برد و به نفرون‌های کلیه آسیب می‌زند. نفرون‌ها واحدهای عملکردی کلیه هستند و خون را تصفیه می‌کنند.

گوشت قرمز

گوشت قرمز حاوی مقدار زیادی پروتئین است. پروتئین برای فرایند رشد و سلامت عضلات اهمیت زیادی دارد، اما سوخت و ساز آن، یکی از سخت‌ترین کارهایی است که کلیه‌ها انجام می‌دهند. رژیم غذایی پُر از پروتئین‌های حیوانی، احتمال سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، رژیم‌های غذایی پُرپروتئین به افرادی که دچار بیماری‌های کلیوی هستند توصیه نمی‌شود.

شیرین‌کننده‌های مصنوعی

اگر شما فکر می‌کنید که با استفاده از شیرین‌کننده‌های مصنوعی در تلاش برای کاهش مصرف قند دریافتی‌تان هستید، اشتباه می‌کنید، چون هیچ نفعی برای بدنتان ندارد. هرچند عقاید جورواجوری پیرامون بی‌ضرر بودن یا نبودن شیرین‌کننده‌های مصنوعی وجود دارد اما این را خوب می‌دانیم که تنها دو نوشابه‌ی رژیمی در روز، عملکرد کلیه‌ها را تضعیف خواهد کرد. برخی مطالعات نتیجه گرفته‌اند افرادی که شیرین‌کننده‌های مصنوعی مصرف می‌کنند، به طور کلی قند کمتری دریافت نمی‌کنند، اما اگر همچنان اصرار دارید قند جایگزین مصرف کنید ما گیاه استویا را به شما توصیه می‌کنیم. استویا، صدها سال است که در آمریکای جنوبی استفاده می‌شود و تاکنون هیچ عارضه‌ی جانبی از آن گزارش نشده است.

---